TÜRK EDEBİYATININ SÜRGÜNDEKİ YAZAR VE ŞAİRLERİ

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 9, 135 - 155, 01.05.2016

Salim Durukoğlu

https://doi.org/10.31126/akrajournal.328277

Cited By: 2

Öz

Sürgün, bir insanın isteği ve iradesi dışında istemediği bir coğrafyada yaşamaya

sevk ve mecbur edilmesidir. İslam inancında Âdem ile Havva’nın, Hıristiyan inancında

Edım ile Eva’nın cennetten dünyaya sürgünü nasıl bütün insanlığın kaderini etkilediyse,

sürgün cezaları da muhatap şair ve yazarların hayatlarını, kaderlerini, eserlerini ve

hatta ailelerinin istikballerini bile etkilemiştir. Denilebilir ki sürgüne maruz kalan şair ve

yazarların eserleri ile anıları, bir sürgün edebiyatı külliyatı oluşturacak denli zengindir.

Bu yazı rastgele örneklem yoluyla seçilen yirmi iki isimden oluşan yazar ve şairin,

dönemin siyasileri veya işgal güçleri eliyle açıkça ya da gizli sürgün denebilecek,

devlet görevi vermek suretiyle merkezden taşraya veya değişik yerlere sürgün edilmelerini

yahut ülkelerinde gözden düştükleri, siyasi ve idari baskı gördükleri için kendi istekleriyle

bir çeşit gönüllü sürgüne gitmelerini, sürgün gerekçelerini, sürgün yıllarını nasıl değerlendirdiklerini

konu almaktadır.

Kitap çalışmamızdan süzdüğümüz yazımızda hacim kaygısıyla, yazar ve şairlerin

kısa bilgilerle geçiştirilen sürgün gerekçeleri ve sürgünden etkilenme biçimleri ile sanat

yahut edebiyat ve siyaset arasındaki zaruri ilişkinin de boyutları irdelenmeye çalışılmıştır.

Devletlerin savaştığı ve işgal edildiği, olağanüstü koşulların egemen olduğu yıllarda, vatansever

yazar ve şairlerin işgalci güçlerin varlığı ve baskısından nasıl etkilendikleri de

yazının yanıt aradığı sorulardandır.

Anahtar Kelimeler

sürgün, şair, yazarlar

THE WRITERS AND POETS OF TURKISH LITERATURE ON EXILE

Öz

Exile is a situation which one is forced and dispatched to live in a geography out of

his or her will. How the exile from heaven to earth of Adem and Havva in Islamic belief,

and Adam and Eve in Christian belief influenced the destiny of all humanbeing, so influenced

the works , destinies, lives and even their families' future of those acceptor poets

and writers in the same way. One can easily state that the works and memories of the

poets and writers, who were to face exile , are so rich to creat collected works of its own.

This article is subject to twenty two names of poets and writers that randomly

chosen as being samples of how they did in their exile years, the truth of the exile, their

volunteer exile due to political and administrative pressure, being exiled to suburbs or

various places from hometown for some so-called goverment work by politicians or occupying

forces of that time, either obviously or secretly.

In our measured article , with capacity concern; we have tried to scrutinize the dimensions

of indispensable relationships between art-literature and policy together with

the contagion ways of exile and its reality passed over with short knowledge of those

writers and poets. It is also one of the questions that this article is seraching for an answer

about how those patriotic writers and poets were influenced by occupation forces in those

years, when states were at war and invaded over exceptional circumstances.

Anahtar Kelimeler

exile, poet, writers

Kaynakça

• Abdullah UÇMAN; Rıza Tevfik, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986.
• Abide DOĞAN; Aka GÜNDÜZ, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
• Ahmet BURAN; Kurşunlanan Türkoloji, Akçağ Yayınları, Ankara 2011.
• Ahmet EFE; Efsaneden Gerçeğe Kuşçubaşı Eşref, Bengi Yayınları, İstanbul 2007.
• Alaattin KARACA; İsmail SAFA, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1990.
• Ayşe DURAKBAŞA; Türk Modernleşmesi ve Feminizm, İletişim Yayıncılık, İstanbul 2000.
• Dr. M. Şükrü HANİOĞLU; Bir Siyasal Düşünür Olarak Doktor Abdullah Cevdet ve Dönemi, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1981.
• Hasan Basri ÇANTAY; Akifnâme, Erguvan Yayınları, İstanbul 2009.
• Hasan KAVRUK; Niyaz-i Mısri, Malatya 2004.
• Hilmi YÜCEBAŞ; Refi' Cevad Ulunay Hayatı Hatıraları Eserleri, Arkın Yayıncılık, İstanbul 1969.
• Hüseyin ÇELİK; Ali Suavi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993.
• Hüseyin TUNCER; Cumhuriyet Devri Türk Edebiyatı II, İzmir 1994.
• Hüseyin TUNCER; Meşrutiyet Devri Türk Edebiyatı, Akademi Kitabevi, İzmir 1994.
• Hüseyin TUNCER; Servet-i Fünûn Edebiyatı, Akademi, Kitapevi, İzmir 1995.
• Hüseyin TUNCER; Tanzimat Edebiyatı, Akademi, Kitapevi, İzmir 1996.
• İnci ENGİNÜN; Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2001.
• İsmet KABAAĞAÇLI; Anılar Akın Akın, Bilgi Yayınevi 2009.
• Kenan AKYÜZ; Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1986.
• Orhan KARAVELİ; Tanıdığım Nazım Hikmet, Doğan Kitap, İstanbul 2008.
• Ramazan KORKMAZ; Keçecizade İzzet Molla (Hayatı - Sanatı - Edebî Kişiliği), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ 2000, Cilt: 10 Sayı: 1.
• Şahap Nazmi COŞKUNLAR; Ebuzziya Tevfik Hayatı Eserleri, Türk Kütüphaneciliği Dergisi, Ankara 1957, Cilt 6, Sayı 4.
• Şerif AKTAŞ; Refik Halit Karay, Ankara 1986.
• Şerif AKTAŞ; Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
• Şuayb KABAKAŞ; Süleyman Nazif; Ankara 1988.
• Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU, Bir Sürgün, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
• Yağmur Dergisi.com.tr
• wikipedia.org