TÜRK DİLİNDE NOKTALAMA İŞARETLERİNİN KULLANIMI VE TARİHİ GELİŞİMİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 14, 11 - 26, 01.01.2018

Salim Durukoğlu , Betül Büyükelçi

https://doi.org/10.31126/akrajournal.373228

Cited By: 5

Öz

Eğitim öğretim, yazılı kültür ve sanat hayatımız içerisindeki teknik ögelerden biri olan noktalama işaretleri, bir dilin gelişmiş bir yazı ve kültür dili olarak kendini göstermesinde görmezden gelinemeyecek bir işleve sahiptir. Türkçede ve genel anlamda dünya dillerinde noktalama işaretlerinin kullanımı süreklilik gösterdiğinden bu araştırmamızda noktalama işaretlerinin tarihi evrimine ve gelişimine bakarak, noktalama işaretlerini kullanma denemelerinde ilk olma özelliği taşıyan eserlere odaklandık. Türkçenin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Orhun Türkçesi’nden Eski Uygur Türkçesine, oradan Eski Anadolu Türkçesine, Klasik Osmanlı Türkçesi metinleri ile Tanzimat, Servet-i Fünûn ve Milli Edebiyat Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi Türkçesine ait olan metinler, noktalama yönünden araştırılıp incelendi. Bu çalışmanın Türkçe’de noktalama işaretlerinin tarihi yönüne ışık tutacağı ve konunun güncellenmesine ve derli toplu bir şekilde gözden geçirilmesine olanak sağlayacağı düşünülmektedir. Yazının sonuna, verilen bilgilerin somutlanmasını sağlayacağı düşüncesi ile noktalama işaretlerinin kullanıldığı edebi ve tarihi metinlerden örnekler de eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Dili, Noktalama İşaretleri, Köktürk Dönemi, Uygur Dönemi, İslâmî Dönem, Tanzimat Dönemi, Servet-i Fünûn Dönemi, Milli Edebiyat Dönemi, Cumhuriyet Dönemi

THE INTRODUCTİON AND HİSTORİCAL DEVELOPMENT OF PUNCTUATİON MARKS İN TURKİSH LANGUAGE

Öz

Punctuation marks as one of the technical components of our written cultural and artistic life is of vital importance in the development of a certain language as a sophisticated language of literacy and culture.  In Turkish and generally in all world languages the use of punctuation marks enjoys continuity; therefore in this study we investigated the historical evolution and development of punctuation marks and focused on some works which the are the first examples in terms of the use of punctuation marks. Texts written in Orkhun Turkish which are known to be oldest written document in Turkish, to Old Uyghur Turkish and then Old Anatolian Turkish texts and Classical Ottoman Turkish Texts alongside with texts from literary eras such as Tanzimat, Servet-I Fünun, National Literature and Republican Literature were investigated in this study. We believe this study will shed light on the historical development of punctuation marks in Turkish and will present a thorough and updated review of the issue. In the appendix, we presented some texts which are of literary and historical value in order to give concrete examples for the discussion in the study.

Anahtar Kelimeler

Turkish Language, Punctuation Marks, Köktürk Era, Uyghur Era, Islamic Era, Tanzimat Era, Servet-i Fünun Era, National Literature Era, Republican Era

Kaynakça

• Ahmed Midhat, Felâtun Beyle Rakım Efendi, İstanbul 1874.
• Ali Bey, Ayyar Hamza, İstanbul 1870.
• CAFEROĞLU, Ahmet, Türk Dili Tarihi I, İÜEF Yayınları, İstanbul 1970.
• Divânü Lûgati't-Türk, Kâşgarlı Mahmud, Tıpkıbasım, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1990.
• ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, İÜEF Yayınları, İstanbul 1962.
• ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı I, Giriş- Metin-Faksimile, TDK, Ankara 1958.
• GABAİN, A. Von, Eski Türkçenin Grameri, (Çev. Mehmet Akalın) TDK, Ankara, 1988.
• Gökşen, Enver Naci, ''Noktalama İşaretlerinin Dünü ve Bugünü'', Türk Dili, 4 (47, Ağustos 1955), s. 665-669.
• İbrahim Şinasi, Şair Evlenmesi, İstanbul 1277.
• KALFA, Mahir, Noktalama İşaretlerinin Türkçenin Öğretimindeki Yeri ve Önemi, Ankara 2000.
• Nabizade Nazım, Servet-i Fünûn, Cilt 1, Sayı 4, 4 Nisan 1307.
• Servet-i Fünûn, Cilt1, Sayı 26, 29 Ağustos 1307.
• Şemseddin Sami, Kamus-ı Türkî, Dersaadet, İstanbul 1317.
• Şemsettin Sami, Usûl-i Tenkît ve Tertip, Yayına Hazırlayan Doç. Dr. Mahir Kalfa, Akçağ Yayınları, Ankara 2017.
• Şeyyad Hamza, Yusuf ve Zeliha, (Nakleden Dehri Dilçin) TDK, İstanbul 1946.
• TEKİN, Talât, Orhon Yazıtları, TDK; Ankara 1988.
• TEKİN, Talât, Tonyukuk Yazıtı, Simurg, Ankara 1994.
• YAĞMUR ŞAHİN, Esin vd., Noktalama İşaretlerinin Öğretiminde Grup Araştırması Tekniğinin Öğrenci Başarısına Etkisi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, Yıl/Year: 2011 ♦ Cilt/Volume: 8 ♦ Sayı/Issue: 15, s. 257-268.
• Yusuf Kâmil Paşa, Terceme-i Telemak, İstanbul 1279.