KUTADGU BİLİG'DE ÇOCUK EĞİTİMİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 15, 145 - 192, 08.05.2018

Şemseddin Koçak , Süleyman Dönmez

https://doi.org/10.31126/akrajournal.375063

Cited By: 3

Öz

Siyasetname, İslam edebiyatında
idarecilere yöneticilik sanatına dair bilgiler veren eserlerin genel adıdır.
Kutadgu Bilig’in de genelde bir “siyasetname” olduğu kabul edile gelmiştir.
Esasen bu sınırlandırıcı kanaat, Kutadgu Bilig’in Türk tefekkür tarihindeki
yerini ve etkisini kavramada, son dönemlerde yapılan birkaç çalışma istisna
edilirse, belirleyici de olmuştur. Oysa Kutadgu Bilig’in sadece bir siyasetname
olmadığı çok açıktır.

Kutadgu Bilig, Türk-tefekkürünün
önemli bir kesitini doldurabilecek vasıfları haiz bir “klasiktir”. Öyle ki,
eserin müellifi Yusuf Has Hâcib, eserinde teşekkül ve İslamlaşma asırlarına ait
birikimi ve devrindeki fikir akımlarını dört “mecazî/metaforik” şahsiyet
üzerinden akıcı bir üslupla gün yüzüne çıkarır.

Eserin “mesnevi” tarzında inşa
edilmesindeki ayrıcalık, tercih edilen usulün bir takım şekli kolaylıklar
sağlamasından öte, en küçük parçada dahi anlam bütünlüğü veren bir “manzum”
olarak tasarlanmasında aranmalıdır. “Manzum” eserlerde özellikle toplumsal
konulara ağırlık verilmesi yanında, bunların eğitici ve öğretici oldukları da
unutulmamalıdır.

Bu çalışmada Kutadgu Bilig, ilk defa Türk
Eğitim Tarihi açısından “eğitimin öğeleri” bağlamında daha çok “çocuk eğitimi”
ile sınırlandırılarak bir çözümlemeye, değerlendirmeye ve yapılandırmaya tabi
tutulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, çocuk eğitimi

Kaynakça

• KAYNAKLAR Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. İstanbul, 1993.
• Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. İstanbul, 2001.
• Arat, Reşid Rahmeti. Kutadgu Bilig II Çeviri. Ankara, 1988.
• Arat, Reşit Rahmeti. “Kutadgu Bilig ve Türklük Bilgisi”, Türk Kültürü Kutadgu Bilig Sayısı, Sayı 98, s. 70-90, Yıl. IX, Aralık 1970, Ankara.
• Arat, Reşit Rahmeti. Kutadgu Bilig I Metin. Ankara, 1979.
• Arsanoğlu, İbrahim. “Kutadgu Bilig’de Eğitim Bilim ve Akıl”. Yeni Forum, Aralık 1996.
• Baltacı, Cahid. İslam Medeniyeti Tarihi. İstanbul, 2005.
• Binarak, Naile. “Kutadgu Bilig’de Evlenme, Aile ve Çocuk Terbiyesi”, Türk Kültürü Kutadgu Bilig Sayısı, Sayı 98, s. 174-178, Yıl. IX, Aralık 1970, Ankara.
• Binbaşıoğlu, Cavit. Eğitime Giriş. Ankara, 1988.
• Bloom, Benjamin S. İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (Çeviren: Durmuş Ali Özçelik). Ankara, 1988.
• Büyükdüvenci, Sabri. “Kutadgu Bilig’de Eğitim Mesajı”. Türk Yurdu, Nisan 1991, s. 46-48, Ankara.
• Büyükkaragöz, S. Savaş. Program Geliştirme “Kaynak Metinler”. Konya, 1997.
• Çağatay, Saadet. “Kutadgu Bilig’de Öğdülmiş”. Türk Kültürü Kutadgu Bilig Sayısı, Sayı 98, s. 95-111, Yıl. IX, Aralık 1970, Ankara.
• Çağbayır, Yaşar. Kutadgu Bilig Yusuf Has Hacib. Ankara, 2003.
• Çağıran, Levent. “Kutadgu Bilig’de Eğitim ve Öğretim.” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995.
• Çilenti, Kamran. Eğitim Teknolojisi ve Öğretim, 1988.
• Dilaçar, Agop. Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara, 1995.
• Dönmez, Süleyman. Keşfedilmeyi Bekleyen Medeniyet. Ankara, 2015.
• Emiroğlu, Selim. “Kutadgu Bilig’de Çocuk Eğitimi”. Turkish Studies. Volume 7/1, p. 1027-1041, Winter 2012. Turkey.
• Erden, Münire. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul, 1988.
• Ertürk, Selahattin. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara, 1982.
• Fidan, Nurettin; Erden, Münire. Eğitime Giriş. İstanbul, 1998.
• Hacib, Yusuf Has. Kutadgu Bilig. (Çeviren: Reşit Rahmeti Arat). İstanbul, 2008.
• Karamanlıoğli, Ali F. “Kutadgu Bilig’in Diline ve Adına Dair”. Türk Kültürü Kutadgu Bilig Sayısı, Sayı 98, s. 127-131, Yıl. IX, Aralık 1970, Ankara.
• Kocasavaş, Yıldız. “Kutadgu Bilig’de Eğitim-Öğretim Anlayışı”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 2, s. 53-66, İstanbul, 2006.
• Küken, Gülnihal. Orta Çağda Eğitim Felsefesi. İstanbul, 2001.
• Öncül, Remzi. Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. MEB yayını. İstanbul, 2000.
• Özcan, Ali Osman. “Kutadgu Bilig’de Eğitim Anlayışı.” Türk Yurdu, Cilt 9, s. 31-37, Temmuz 1988.
• Öztürk, Cemil (Editör). Türk Tarihi ve Kültürü. Ankara, 2005.
• Silahdaroğlu, Fikri. Günümüz Türkçesi İle Kutadgu Bilig Uyarlaması. Yusuf Has Hacib. Ankara, 1996.
• Sönmez, Selami. “Kutadgu Bilig’de Sosyopedagojik ve Siyasal Söylem Adlı Eser Münasebetiyle.” A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 24, s. 267-278, Erzurum, 2004.
• Sönmez, Veysel. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara, 2000.
• Sönmez, Veysel. Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara, 2011.
• Şişman, Mehmet. Eğitim Bilimine Giriş. Ankara, 2010.
• Tekin, Halil. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara, 2004.
• TDK. Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara, 1974.
• Ülkütaşır, M. Şakir. “Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig Üzerine Küçük Bir Araştırma”, Türk Kültürü Kutadgu Bilig Sayısı, Sayı 98, s. 91-94, Yıl. IX, Aralık 1970, Ankara.
• Varış, Fatma. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara, 1978.
• Yurdaydın, Hüseyin. İslam Tarihi Dersleri. Ankara, 1988.