İntihar Olaylarında Varoluşsal Sorunlar: Felsefi Sağaltım Açısından Yaklaşım

Yıl 2020, Sayı: 8, 71 - 91, 27.12.2020

Şeref Karakaya

Öz

İnsan varoluşunun felsefi bir problem olarak ele alınması, varoluşçu filozofların yaklaşımlarıyladır. Genel kabule göre varoluş üzerine sistemli düşünme, Kierkegaard ile 19. yüzyılda başlatılır. Felsefede düşünceler, ortaya çıktıkları dönemin sosyal, siyasal, ekonomik ve düşünsel olan, değişim ve dönüşümlerinden etkilenirler. Varoluşçu felsefenin 19. yüzyılda ortaya çıkmasında, bu tarz değişim ve dönüşümler etkili olmuştur.
19. yüzyıldan günümüze kadar olan süreçte, yaşanan sosyal problemler ve insan varoluşuna yönelik düşüncelerin ortaya çıkması ile bu düşüncelerin çeşitliliği arasında bağlantılardan söz edilebilir. İntihar konusu, etik ya da aksiyolojik bir problem olarak değil de anlamaya yönelik bir çaba olarak varoluşçu felsefeciler tarafından bu dönemlerde sıkça tartışılmıştır.
Bu çalışmada varoluşçu filozofların perspektiflerinden faydalanılarak insanın varoluş ile ilgili olan sorunları tespit edilerek, bu sorunların intihar ile ilişkili olanları tartışılmıştır. Bu varoluşsal sorunların aşılabilme imkânı, “Felsefi Sağaltım” adı verilen ve felsefi mirasın anlama, açıklama, çözüm bulma işlevlerinden faydalanan yaklaşımı ile tartışılmıştır. Bu tartışma örnek vaka üzerinden yapılmıştır. 2014 yılında intihar notu bırakarak intihar eden Mehmet Pişkin’in, video formatındaki intihar notu, söylem analizi tekniği ile analiz edilerek, örnek vaka olarak kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Varoluşu, İntihar, Varoluşsal Sorunlar, Felsefi Danışmanlık, Mehmet Pişkin

Teşekkür

Fikir dünyamda çığırlar açan ve bu çalışmayı hazırlamamda katkıları olan, Akdeniz Üniversitesi Felsefe Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Şahin FİLİZ’e ve danışman hocam Dr. Öğr. Üyesi Ekin KAYNAK İLTAR’a teşekkürlerimi sunuyorum.

Kaynakça

• Altunbaşak, İ. (2019). Felsefi Danışmanlığı “Felsefi” Yapan Nedir? FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 409–426. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/720868
• Aristoteles. (2014). Nikomakhos’a Etik (1. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Arslan, A. (2008). İlkçağ Felsefesi Tarihi 4 (1. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aşar, H. (2014). Heidegger ve Sartre Felsefesinde “Kaygı” ve “Bulantı” Kavramlarının Analizi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 85–100. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/803967
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar (1.; 1. Baskı, ed.). Siyasal Yayın Dağıtım.
• Camus, A. (2010). Sisifos Söyleni (15. Basım). 2010: Can Yayınları.
• Çelebi, V. (2008). S. Kierkegaard ve J.P. Sartre’ın Varoluşçuluk Anlayışlarının Karşılaştırılması (Pamukkale Üniversitesi). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-Z0vbSUgrhM9fXoGkRe6Q3NRv2elFugsxuP_bhewIoPQ6DDPOlInTZrr7-z65Pmh
• Cevizci, A. (2016). Felsefenin Kısa Tarihi (4. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Çüçen, A. (2003). Heidegger’de Varlık ve Zaman (3. Baskı). Retrieved from http://turuz.com/storage/her_konu-2017/2270-Heideggerde_Varlliq_Ve_Zaman-A.Qadir_Chuchen-2003-264s.pdf
• Durkheim, E. (2013). İntihar (1. Baskı). İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Ergün, E., & Çötok, T. (2019). Etik Bir Tartışma Konusu: Hume ve Kant Örneğinde İntihar. Beytulhikme An İnternational Journal of Philosophy, 9(1), 121–146. https://doi.org/10.18491/beytulhikme.1421
• Filiz, Ş. (2018). Felsefi Sağaltım (1. Baskı). İstanbul: Pales Yayınları.
• Geçtan, E. (2019). Varoluş ve Psikiyatri (10. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Gündoğdu, H. (2007). Varoluşcu Felsefelerdeki Bazı Ortak Özellikler. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 7(4), 95–132. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/52462
• Hatay Press. (2014). Mehmet Pişkin Toprağa Verildi. Retrieved May 25, 2020, from Youtube website: https://www.youtube.com/watch?v=Iu9MX0jU_04
• Heidegger, M. (2017). Metafizik Nedir? (4. Basım). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Hume, D. (2017). İntihar Üzerine. Mavi Atlas, 5(2), 302–321. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.349136
• İyi, S. (2000). Yüzyılımızda İki Antropoloji Anlayışı Heidegger ve Mengüşoğlu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 57–67. Retrieved from https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/263/makaleler/17/2/arastirmax-yuzyilimizda-iki-antropoloji-anlayisi-heidegger-mengusoglu.pdf
• Karakaya, M. M. (2018). Antik Yunan ve Roma Felsefeleri Ekseninde Plotinos Felsefesinde İntihar. Beytulhikme Philosophy Circle, 8(1), 339–355.
• Koçak, R., & Gökler, R. (2008). Varoluşsal Yaklaşımda Psikolojik Danışma ve Gruba Uygulanması. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(2), 91–107. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/801852
• Marinoff, L. (2015). Prozac’ı Bırak Platon’a Bak: Felsefe Terapisi (2. Baskı). İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Mehmet Pişkin İntihar Notu. (2014). Retrieved May 25, 2020, from Youtube website: https://www.youtube.com/watch?v=II73JXZ35MM&t=561s&bpctr=1590391403
• Montaigne. (2011). Denemeler 2 (1. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Mussenbrock, A. (2013). Felsefeyle Terapi: Felsefe Yoluyla Kişisel Gelişim (1. Baskı). İstanbul: Büyülüdağ Yayıncılık.
• Ökten, K. H. (2019). “Varlık ve Zaman” Bir Okuma Rehberi (1. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Öz, E. (2017). Yaşamın Kıyısındaki Filozof Albert Camus Yaşamın Anlamı, Ölüm, İntihar ve Uyumsuz. The Journal of Academic Social Science Studies, (56), 537–546. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.9761/JASSS6950
• Platon. (2007). Yasalar (3. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Platon. (2014). Sokrates’in Savunması. In Diyaloglar (11. Basım, pp. 11–39). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sarıoğlu, G. (2008). Tarih Felsefesi Alanında Bir İnceleme: Varoluş Felsefesi ve Tarih Anlayışı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 243–257. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183197
• Sartre, J.-P. (1981). Bulantı (3. Baskı). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Sartre, J.-P. (2011). Varlık ve Hiçlik (4. Baskı). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Sartre, J.-P. (2017). Varoluşçuluk (27. Baskı; A. Bezirci, Ed.). İstanbul: Say Yayınları.
• Timuçin, A. (2005). Düşünce Tarihi 3 (5. Baskı). İstanbul: Bulut Yayınları.
• Uslu, S. (2011). İlkçağ Felsefesi (3. Baskı; İ. Taşdelen, Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Uygur, N. (1993). Yaşama Felsefesi (4. Basım). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Versenyi, L. (1995). Sokrates ve İnsan Sevgisi (2. Baskı). İstanbul: Gündoğan Yayınları.