ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE ÖRGÜTSEL SESSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Sayı: 13, 121 - 146, 12.07.2023

Fidan Alhas

Öz

Bu çalışmanın amacı, örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Karayolları genel müdürlüklerinden 18. Bölge Müdürlüğü’nde çalışan yöneticiler ve memurlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda elde edilen verilere göre örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasında orta derecede pozitif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel bağlılığın alt boyutu olan duyuşsal bağlılığının örgütsel sessizliğin alt boyutları olan yalıtımla ile ilgili korkular, işle ilgili korkular, yönetsel ve örgütsel nedenler ve deneyimle ilgili korkular arasında pozitif yönlü bir ilişkisinin olduğu ancak ilişkileri zedeleme ile ilgili korkular arasında bir ilişkinin olmadığı, örgütsel bağlılığın alt boyutu olan devam bağlılığının örgütsel sessizliğin alt boyutları olan yalıtımla ile ilgili korkular, işle ilgili korkular, yönetsel ve örgütsel nedenler ve deneyimle ilgili korkular arasında pozitif yönlü bir ilişkisinin olduğu ancak ilişkileri zedeleme ile ilgili korkular arasında bir ilişkinin olmadığı ve örgütsel bağlılığın alt boyutu olan normatif bağlılığın örgütsel sessizliğin alt boyutları olan sadece işle ilgili korkular ile pozitif yönlü bir ilişkisinin olduğu ancak diğer boyutları arasında bir ilişkinin olmadığı sonucu elde edilmiştir. Örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiyi direkt olarak inceleyen herhangi bir çalışma olmaması çalışmanın özgünlüğüdür. Literatür taraması yapıldığında örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki karayollarında inceleyen az sayıda çalışma olduğu için yapılan bu çalışmayla birlikte katkı sağlanabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

örgütsel bağlılık, örgütsel sessizlik,, memurlar ve yöneticiler,, Karayolları 18. bölge müdürlüğü, kars

Kaynakça

• Acaray, A., Gündüz Çekmecelioğlu, H., & Akturan, A. (2015). Örgüt kültürü, örgütsel sessizlik ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, (32),139-157.
• Akar, H. (2018). Organizational silence in educational organizations: a meta-analysis study. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9(32), 1077-1098.
• Akduru, H. E., & Semerciöz, F. (2017). Kamu kurumlarında örgütsel dedikodu ve işyeri yalnızlığına dair bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 106-119.
• Al Zefeiti, S. M., & Mohamad, N. A. (2017). The influence of organizational commitment on omani public employees’ work performance. International Review of Management and Marketing, 7(2), 151-160.
• Algın, İ. (2014). Üniversitelerde örgütsel sessizlik (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Ankara.
• Alhas, F. (2021). İş yeri nezaketsizliği ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Business, Economics and Management Research Journal, 4(2), 156-175.
• Alparslan, A. M., & Kayalar, M. (2012). Örgütsel sessizlik: sessizlik davranışları ve örgütsel ve bireysel etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 136-147.
• Bagheri, G., Zarei, R., & Aeen, M. N. (2012). Organizational silence (basic concepts and its development factors). Ideal Type of Management, 1(1), 47-58.
• Ballı, E., & Çakıcı, A. (2016). Otel işletmelerinde çalışanların örgütsel bağlılığının örgütsel sessizlikleri üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 79-98.
• Bartlett, J. E., Kortlik, J. W., & Higgins, C. C. (2001). Organizational research: determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning and Performance Journal, 19(1), 43-50.
• Batmunkh, M. (2011). Liderlik tarzları ile örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki ve bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baumgartner, H., & Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139- 161.
• Bayın, G., Yeşilaydın, G., & Esatoğlu, A. E. (2015). Hemşirelerde örgütsel sessizlik Nedenlerinin belirlenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1), 248-266.
• Belloda, B., Bilir Güler, S., & Oğuzhan, A. (2017). Farklılıkların yönetimi ve örgütsel bağlılık: Kosova Prizren devlet okullarında bir araştırma. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 03(02), 1-19.
• Bentler, P. M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, (31), 419-456. Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Bilgiç, H. F. (2017). Örgütsel bağlılık - iş tatmini ilişkisi. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 2(3), 35-49.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K.A., & Long, J.S. (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Can, E. (2016). Örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Candan, H. (2019). Kamu çalışanlarının örgütsel bağlılıkları ile örgütsel sessizlikleri arasındaki İlişkiler: Karaman örneği. Ombudsman Akademik, 5(10), 255-291.
• Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde işgören sessizliği (neden sessiz kalmayı tercih ediyoruz?). Ankara: Detay Yayıncılık. Çetin, M., & Kayır, H. (2010). Örgütsel bağlılık ve halkla ilişkiler. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 45(1), 40-64.
• Çiftçi Kahriman, G. (2022). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ile örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış tezsiz yüksek lisans tezi) Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Doğan, S., & Oğuzhan, Y. S. (2022). A Research on the effect of örganizational justice on organizational silence and commitment to the organization. Cumhuriyet University Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(1), 183-203.
• Elitok, E., & Elitok, U. (2016). Örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kocaeli ilinde bankacılık sektöründe bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(28), 453-463.
• Emhan, A., & Gök, R. (2011). Bankacılık sektöründe personel memnuniyeti ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin araştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 157-174.
• Erbay, Ş., & Beydoğan, H. Ö. (2017). Eğitimcilerin eğitim araştırmalarına yönelik tutumları. KEFAD, 18(3), 246-260.
• Eroğlu, A. H., Adıgüzel, O., & Öztürk, U. C. (2011). Sessizlik girdabı ve bağlılık ikilemi: İşgören sessizliği ile örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 97-124.
• Farahani, M., Taghadosi, M., & Behboudi, M. (2011). An exploration of the relationship between transformational leadership and organizational commitment: the moderating effect of emotional intelligence: case study in Iran. International Business Research, 4(4), 211-217.
• Fornell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, (18), 39-50.
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: a simple guide and reference (14th ed.). New York: Taylor & Francis.
• Gül, H., & Özcan, N. (2011). Mobbing ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler: Karaman il özel idaresinde görgül bir çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 107-134.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri-felsefe-yöntem-analiz (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hadi, N,. & Tentama, F. (2020). Affective commitment, continuance commitment and normative commitment in reflecting organizational commitment. American International Journal of Business Management (AIJBM), 3(8), 148-156.
• Dağlı, A., Elçiçek, Z. ve Han, B. (2018). Örgütsel bağlılık ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1766-1777.
• Hussain M. W., Ali., A., Khalid, M., Shafique, M. N., & Ahmad, H. (2016). Organizational silence a predictor of organizational commitment in higher education institution. Developing Country Studies, 6(2), 123-128.
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64.
• Karakoç, A. (2018). İş tatmininin örgütsel bağlılık ve iş gören performansı üzerindeki etkisi: sigorta acentesi çalışanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1371-1388.
• Kayaalp, E., & Özdemir, T. Y. (2020). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik, örgütsel yalnızlık ve örgütsel yabancılaşma algılarının örgütsel sinizm düzeyleriyle ilişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökaalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (38), 101-113.
• Khan, I. (2020). Impact of affective, normative and continuous commitment on organizational performance: a study of private banks. Journal of Managerial Sciences, 14(1), 89-97.
• Kılıçlar, A., & Harbalıoğlu, M. (2014). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Antalya’daki beş yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 328-346.
• Korkmaz, E. (2018). The relationship between organizational silence and Allen-Meyer organizatioanl commitment model: a research in the health sector in Turkey. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 200-213.
• Köse, E. K. (2014). Dezavantajlı okullarda öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (2), 28-36.
• Küçüközkan, Y. (2014). Relation between organizational commitment and gender: a research on health care staff working in hospitals. Munich Personal RePEc Archive, (62746), 15-36.
• Laeeque, S. H., & Bakhtawari, N. Z. (2014). Employee silence as a determinant of organizational commitment: evidence from the higher education sector of Pakistan. European Journal of Business and Management, 6(20), 46-51.
• Luchak, A. A. (2003). What kind of voice do loyal employees use?. British Journal of Industrial Relations, 41(1), 115-134.
• Marsh, H. W., Hau, K. T., Artelt, C., Baumert, J., & Peschar, J. L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360.
• Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
• Mohammed, F., & Eleswed, M. (2013). Job satisfaction and organizational commitment: a correlational study in Bahrain. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(5), 43-53.
• Nguyen, H. N., Le, Q. H., Tran, Q. B., Tran, T. H. M., Nguyen, T. H. Y., Nguyen, T. T. Q.. (2020). The impact of organizational commitment on employee motivation: a study in Vietnamese enterprises. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(6), 439-447.
• Nikmaram, S., Yamchi G. H., Shojaii S., Zahrani M. A., & Alvani S.M. (2012). Study on relationship between organizational silence and commitment in Iran. Work Applied Sciences Journal, 17(10), 1271-1277.
• Norouzi, S., & Vazifeh, Z. (2016). Study of the relationship between organizational silence and organizational commitment (case study: Mashhad Railway general department employees). The International Input-Output Association, 7(2), 168-176.
• Oruç, M. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: bir firmada ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Önder, E. (2017). Ortaöğretim okullarında örgütsel sessizliğin yordayıcısı olarak örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 669-686.
• Örücü, E., & Sezen Kışlalıoğlu, R. (2014). Örgütsel bağlılık üzerine bir alan çalışması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), 45-65.
• Özdemir, F., & Demirci, İ. (2021). Presenteizmin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Adana ilinde faaliyet gösteren yiyecek-içecek işletmeleri üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3), 2049-2066.
• Özdemir, H. Ö., & İpek, C. (2020). Üniversite personelinin örgütsel bağlılık algılarının örgütsel kültür algılarından yordanması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2823-2845.
• Öztürk, H. (2014). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mevlana Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Panahi, B., Veiseh, S., Divkhar, S., & Kamari F. (2012). An empirical analysis on influencing factors on organizational silence and it’s relationship with employee’s organizational commitment. Management Science Letters, 2(3), 735-744.
• Saeed, A., & Karim, H. (2016). Mediating role of organizational silence on the effect of trust on organizational commitment (case study of Tehran municipality). The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, August Special Edition, 1749-1760.
• Salha, H., Cinnioğlu, H., Yazıt, H., & Yenişehirlioğlu, E. (2016). İşgörenlerin örgütsel sessizlik düzeylerinin örgütsel bağlılıklarına etkisi: Tekirdağ’daki yiyecek içecek işletmeleri üzerine bir araştırma. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 5-15.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müler, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive Goodness-Of-Fit measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
• Serçekuş, P., Vardar, O., & Başkale, H. (2020). Kanseri yenen bireylerin kaygılarını değerlendirme ölçeği'nin Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 11(3), 220-227.
• Soycan, S. H. (2010). Bankalarda birleşme sonrası örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizlik ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tanriverdi, H. (2008). Workers’ job satisfaction and organizational commitment: mediator variable relationships of organizational commitment factors. Journal of American Academy of Business, 14(1), 152-163.
• Taşkın, F., & Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
• Tayfun, A., & Çatır, O. (2013). Örgütsel sessizlik ve çalışanların performansları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), 114-134.
• Terzi, C., & Koçoğlu Sazkaya, M. (2020). Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerine etkisinin incelenmesi: hekimlere yönelik bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 129-143.
• Uçkun, C. G., Can, E., Demir, B., & Uçkun, S. (2017). Tersane çalışanlarında örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 9(35), 306-313.
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2021). İstihdam şekline göre personel dağılımı. https://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Kurumsal/InsanKaynaklari/ istihdam.pdf. (Erişim Tarihi: 24.10.2021).
• Ülker, F., & Kanten, P. (2009). Örgütlerde sessizlik iklimi, işgören sessizliği ve örgütsel bağlılık ilişkisine yönelik bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 11- 126.
• Vakola, M., & Bouradas, D. (2005). Antecedents and consequences of organisational silence: an empirical investigation. Employee Relations, 27(5), 441-458.
• Yağcı, K. (2007). Meyer-Allen örgütsel bağlılık modeli yaklaşımıyla otel işletmeleri işgörenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin ölçülmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(3), 114-129.
• Yanık, C. (2012). Örgütsel sessizlik ile güven arasındaki ilişki ve eğitim örgütlerinde bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaşar, T., & Akçay, P. (2021). Kadın öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. Turkish Studies - Education, 16(2), 1247-1273.