Vardiyalı Çalışanlarda Uykusuzluk ve Kalp Hastalıkları Riskleri: Sistematik Derleme

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 1, 13 - 21, 31.03.2021

Nurcan Kolaç

https://doi.org/10.17827/aktd.741714

Cited By: 2

Öz

Gece vardiyasında çalışan bireylerde gündüz çalışanlara göre daha fazla metabolik risk faktörleri rastlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, literatürde vardiyalı çalışanlarda uykusuzluk ve kalp hastalıkları risklerini araştıran çalışmaları tanımlamaktır. Değerlendirmeye tanımlayıcı, kesitsel, kohort, sistematik derleme, ve meta-analiz, prospektif kohort ve ilişki arayıcı türde toplam 12 çalışma dahil edilmiştir.
Bulgular: Litaratürde vardiyalı çalışanlarda uykusuzluk ve kalp hastalıkları risklerini tanılamaya yönelik olarak yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde, vardiyalı çalışanların uyku bozuklukları yaşadıkları ve sirkadiyen ritmin bozulduğu görülmüştür. Bunun sonucunda çalışanların, vardiyalı çalışmayanlara göre kardiyovasküler hastalık ve koroner kalp hastalığı riskinin yüksek olduğu; bu riskin çalışma yılı ile birlikte arttığı belirlenmiştir. Ayrıca kardiyovasküler hastalık mortalite riskinin çalışanlar için yüksek olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Bu sistematik derleme sonucunda vardiya çalışmanın uykusuzluk ile kardiyovasküler hastalık arasında ilişkisi olduğu fakat vardiyalı çalışmanın kalp hastalıkları üzerindeki etkisini değerlendiren çalışmaların sayıca yetersizliği olmasının yanı sıra fiziki etmenlerden ve psikososyal faktörlerden bağımsız olarak vardiyalı çalışma ile kardiyovasküler hastalık riski arasındaki ilişkinin değerlendirilememiştir.

Anahtar Kelimeler

vardiyalı çalışma”

Destekleyen Kurum

Araştırmayı destekleyen kurum yoktur.

Proje Numarası

Proje değildir

Kaynakça

• 1.Korkusuz R. Vardiyalı (postalar halinde) çalışma ve Türk iş hukuku’ndaki düzenlemesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2005;9(1-2):1-18. 2.Harrington JM. Health effects of shiftwork and extended hours of work. Occup Environ Med. 2001;58:68-72. doi: 10.1136/oem.58.1.68. 3.World Health Organization(WHO). Available from: https://www.who.int/health-topics/cardiovascular-diseases/. Accessed: 17 October 2019 4. World Health Organization(WHO). Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds). Accessed: 17 October 2019 5. Türkiye İstatistik Kurumu(TUİK). Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1083. Accessed: 15 October 2019 6.Akıncı E, Orhan FÖ. Sirkadiyen ritim uyku bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016;8(2): 178-189 doi:10.18863/pgy.81775. 7.Gök D, Peköz M, Aslan M. Vardiyalı Çalışma ve Vardiyalı Çalışma Sonucu Gelişen Uyku Bozuklukları: Tanısı, Bulguları ve Tedavisi. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2017;4(1):30-34. doi: 10.4274/jtsm.54264 8.Åkerstedt T. Shift work and disturbed sleep/wakefulness. Occupational Med. 2003;53:89–94. doi: 10.1093/occmed/kqg046 9.Lafçı D. Müziğin kanser hastalarının uyku kalitesi üzerine etkisi [yüksek lisans tezi].Adana: Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2009. 10. Sookoian S, Gemma C, Gianotti TF et al. Effects of rotating shift work on biomarkers of metabolic syndrome and inflammation. J Intern Med. 2007;261(3):285-292. doi: 10.1111 / j.1365-2796.2007.01766.x 11. Ulhôa MA, Marqueze EC, Burgos LGA, Moreno CRC. Shift work and endocrine disorders. Int J Endocrinol. 2015;11. doi: 10.1155/2015/826249. PubMed PMID: 25892993; PMCID: PMC4393906 12. Camkurt MZ. İşyeri çalışma sistemi ve işyeri fiziksel faktörlerinin iş kazaları üzerindeki etkisi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi. 2007;20(6):12-7. 13. Avcıkaya D. Vardiya çalışma düzeni ile çalışanların beslenme alışkanlıklarının incelenmesi [yüksek lisans tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü; 2016. 14. Kesgin MT, Kubilay G. İşyerinde çalışan hemşirelerin görevlerine ilişkin bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014:16(31). 15. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG, The PRISMA Group. Preferred reporting ıtems for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA Statement. PLoS Med. 2009;6(7):e1000097. doi: 10.1371/journal.pmed.1000097. 16. Khan S, Malik BH, Gupta D, Rutkofsky I. The role of circadian misalignment due to insomnia, lack of sleep, and shift work in increasing the risk of cardiac diseases: a systematic review. Cureus. 2020;12(1):e6616. doi: 10.7759/cureus.6616. PubMed PMID: 32064196; PubMed Merkezi PMCID: PMC7008727. 17. Farha R, Alefishat E. Shift work and the risk of cardiovascular diseases and metabolic syndrome among jordanian employees. Oman Med J. 2018;33(3):235-242. doi: 10.5001/omj.2018.43. 18. Torquati L, Mielke GI, Brown WJ, Kolbe-Alexander T. Shift work and the risk of cardiovascular disease. A systematic review and meta-analysis including dose–response relationship. Scand J Work Environ Health. 2018;44(3):229–238. doi: 10.5271/sjweh.3700. 19. Everding B , Hallam JE , Kohut ML , Lee DC , Anderson AA , Franke WD. Association of sleep quality with cardiovascular disease risk and mental health in law enforcement officers. J Occup Environ Med. 2016;58(8):281-6. doi: 10.1097/JOM.0000000000000814. 20. Viitasalo K. Shift work and cardiovascular risk factors : Prevention among airline employees [Doctoral Thesis]. Finland: University of Helsinki, Faculty of Medicine;2016. 21. Yabanova EK. Gece vardiyasının işçiler üzerinde yarattığı fizyolojik, psikolojik, sosyolojik ve iş kazası etkilerine ilişkin bir alan araştırması [tez].Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi;2016. 22. Gu F, Han J, Laden F, Pan A, Caporaso NE, Stampfer MJ et al. Total and cause-specific mortality of U.S. nurses working rotating night shifts. Am. J. Prev. Med. 2015;48:241–252. doi: 10.1016/j.amepre.2014.10.018. 23. Pimenta AM, Kac G, Souza RR, Ferreira LM, Silqueira SM. Night-shift work and cardiovascular risk among employees of a public university. Rev Assoc Med Bras. 2012;58(2):168-177. doi:10.1590/S0104-42302012000200012 [Portuguese]. 24. Vyas MV. Shift work and cardiovascular events: systematic review and meta-analysis [Thesis]. Canada:The University of Western;2012. 25. Esquirol Y, Perret B, Ruidavets JB, Marquie JC, Dienne E, Niezborala M, et al. Shift work and cardiovascular risk factors: New knowledge from the past decade. Arch Cardiovasc Dis. 2011;104(12):636-668. doi: 10.1016/j.acvd.2011.09.004. 26. Hublin C, Partinen M, Koskenvuo K, Silventoinen K, Koskenvuo M, Kaprio J. Shift-work and cardiovascular disease: a population-based 22-year follow-up study. Eur J Epidemiol. 2010;25:315-323. 27. Karlsson B, Alfredsson L, Knutsson A, Andersson E, Torén K. Total mortality and cause-specific mortality of swedish shift- and dayworkers in the pulp and paper industry in 1952-2001. Scand J Work Environ Health, 2005;31(1):30-5. doi: 10,5271/sjweh.845. 28. Bacak B, Kazancı E. Türk çalışma hayatında vardiyalı gece çalışan işçilerin karşılaştığı fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkilerin değerlendirilmesi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 2015;3(6):132-149. ISSN: 2147-3668. 29. Paech GM, Jay SM, Lamond N, Roach GD, Ferguson SA. The effects of different roster schedules on sleep in miners. Appl Ergon. 2010;41(4):600-6. doi: 10.1016/j.apergo.2009. 30. Virkkunen H, Härmä M, Kauppinen T, Tenkanen L. Shift work, occupational noise and physical workload with ensuing development of blood pressure and their joint effect on the risk of coronary heart disease. Scand J Work Environ Health. 2007;33(6):425-434. doi: 10.5271/sjweh.1170. 31. Jørgensen JT , Karlsen S , Stayner L , Hansen J , Andersen ZJ . Shift work and overall and cause-specific mortality in the Danish nurse cohort. Scand J Work Environ Health. 2017;43(2):117-126. doi:10.5271/sjweh.3612. 32. Lin X, Chen W, Wei F, Ying M, Wei W, Xie X. Night-shift work increases morbidity of breast cancer and all-cause mortality: A meta-analysis of 16 prospective cohort studies. Sleep Med. 2015;16:1381–1387. doi: 10.1016/j.sleep.2015.02.543. 33.Frost P, Kolstad HA, Bonde JP. Shift work and the risk of ischemic heart disease—a systematic review of the epidemiologic evidence. Scand J Work Environ Health. 2009;35:163–79.