Yoğun Bakımda Yanıklı Hastalarda Enfeksiyon Kontrolü ve Bakım Yönetimi

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 2, 68 - 75, 30.06.2021

Mustafa Kemal Yasa , Sibel Karaca Sivrikaya

Öz

Yanık, halk sağlığı sorunları arasında önemli bir yer tutmaktadır. Yanık hastalarında en fazla ölüme sebep olan durum enfeksiyonlardır. Yanık hastalarında doku bütünlüğünün bozulmasına bağlı yara enfeksiyoları sık görülür. Ayrıca yoğun bakım ünitelerinde yatışa bağlı olarak diğer nozokomiyal enfeksiyonların görülme sıklığı artmaktadır. Bu yüzden yanıklı hastalarda enfeksiyon kontrolü ciddi bir problemdir. Yanıklı hastanın bakımından sorumlu olan hemşireler hastayı enfeksiyonlardan korumak için gereken önlemleri almalı ek olarak enfeksiyon belirti ve bulgularını takip etmelidir. Bu derlemenin amacı yoğun bakımlarda tedavi gören yanıklı bireylerde enfeksiyon kontrolü için uygulanan bakımlar hakkında bilgi vermektir.

Anahtar Kelimeler

yanık, enfeksiyon, hemşirelik bakımı

Infection Control and Care Management in Burn Patients in Intensive Care Units

Öz

Burns have an important place among public health problems. Infections are the most common cause of death in burn
patients. Wound infections are common in burn patients due to tissue integrity deterioration. Also, the incidence of
other nosocomial infections increases in intensive care units. Therefore, infection control in burn patients is a serious
problem. Nurses responsible for the care of the burn patient should take the necessary precautions to protect the
patient from infections and follow sings and symptoms of infection. The purpose of this compilation is to provide
information about the treatments for infection control in burned individuals treated in intensive care units.

Anahtar Kelimeler

Burn, ınfection, nursing care.

Kaynakça

• 1. Othman N, Kendrick D. Epidemiology of burn injuries in the East Mediterranean Region: a systematic review. BMC public health, 2010, 10(1):83.
• 2. Yavuz M. Yanıklar, in Karadakovan A, Aslan EF (eds): Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, Adana, Nobel Tıp Kitabevi, 2009, pp:1067-1097.
• 3. Özen EÇ. Pinealektomize ratlarda melatoninin yanık yara iyileşmesine etkisinin araştırılması. Tıp Fakültesi, Plastik, Estetik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi: 2014.
• 4. Atiyeh BS, Gunn SW, Hayek SN. State of the art in burn treatment. World J Surg 2005; 29: 131-48.
• 5. Allorto NL, Oosthuizen GV, Clarke DL, Muckart DJ. The spectrum and outcome of burns at a regional hospital in South Africa. Burns, 2009, 35(7): 1004-1008.
• 6. Peck MD. Epidemiology of burns throughout the world. Part I: Distribution and risk factors. Burns, 2011, 37(7): 1087-1100.
• 7. Church D, Elsayed S, Reid O, Winston B, Lindsay R. Burn wound infections. Clinical microbiology reviews, 2006, 19(2): 403-434.
• 8. Oncul O, Yüksel F, Altunay H, Açikel C, Çeliköz B, Çavuşlu Ş. The evaluation of nosocomial infection during 1-year-period in the burn unit of a training hospital in Istanbul, Turkey. Burns, 2002, 28(8): 738-744.
• 9. Taneja N, Emmanuel R, Chari PS, Sharma M. A prospective study of hospital-acquired infections in burn patients at a tertiary care referral centre in North India. Burns, 2004, 30(7): 665-669.
• 10. National Burn Repository Report of Data From 2006-2015. Chicago (IL): American Burn Association; 2016.
• 11. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 13.03.2007 tarihli ve 17086 (2007/73) Sayılı Genelge Eki. Yoğun bakım üniteleri standartları, www.saglik. gov.tr/THGM/dosyagoster.aspx?DIL=1&BELGEANA H=20483&DOSYAISIM=yogunbakim_standarlari.doc (Erişim Tarihi: 27.10.2019)
• 12. Kabalak, AA. Yanık Yoğun Bakıma Özel Sorunlar ve Yönetimi. Yoğun Bakım Dergisi, 2012, 10(4):171-179.
• 13. Sönmezer MÇ, Tezer H, Şenel E, Parlakay A, Yüksek SK, Gülhan B, et al. Bir Pediatrik Yanık Ünitesinde Gelişen Hastane Enfeksiyonları, İzole Edilen Mikroorganizmalar ve Antibiyotik Dirençleri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 2014, 8(4):171-175.
• 14. Gomez R, Murray CK, Hospenthal DR, Cancio LC, Renz EM, Holcomb JB, et al. Causes of mortality by autopsy findings of combat casualties and civilian patients admitted to a burn unit. Journal of the American College of Surgeons, 2009, 208(3): 348-354.
• 15. Erden S, Bayrak Kahraman B, Bulut B. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Doktor ve Hemşirelerin İzolasyon Önlemlerine Uyumlarının Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi ,2015,4(3):388- 398.
• 16. Ören B. Nazokomiyal Pnömoni ve Hemşirelik Bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 2010, 14(2): 55-60.
• 17. Endorf FW, Ahrenholz D. Burn management. Current opinion in critical care, 2011, 17(6): 601-605.
• 18. Durmuş M, Muhsiroğlu, Ö, Yapıcı AK, Bayram Y, Eski M. Yanıkta Tıbbi Beslenme Tedavisi: Derleme. Türk Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Dergisi (Turk J Plast Surg),2016, 24(4): 166-172.
• 19. Güzel A, Soyoral L, Öncü MR, Çakır C. Yanık ünitemize başvuran ve cerrahi müdahale yapılan olguların incelenmesi. Van Tıp Dergisi, 2012, 19(1): 1-7.
• 20. Singh M, Prakash S. Burn: A Clinical Perspective. Theory and Applications of Heat Transfer in Humans, 2018, 2: 513-527.
• 21. Gürdal SÖ, Yücel T. Yanık Giriş, Epidemiyoloji ve Etiyolojisi. Turkiye Klinikleri Journal of Surgical Medical Sciences, 2007, 3(1): 1-3.
• 22. Eser, T. Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi acil servisine yanık nedeniyle başvuran hastaların epidemiyolojik ve maliyet analizi. Tıp Fakültesi, Acil Tıp Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi, 2015.
• 23. Aslanalp Ç. Yatarak tedavi gören yanık hastalarının beslenme durumları ile biyokimyasal bulgularının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi, 2013.
• 24. Kayapınar, M. Yanık staz zonunun melatonin kullanımıyla kurtarılması: Ratlarda deneysel çalışma. Tıp Fakültesi, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, 2010.
• 25. Aksoy N. Yanıklı Hastada Hemşirelik Bakımının Yönetimi. Selçuk Tıp Dergisi, 2015, 31(1): 47-51.
• 26. Landry A, Geduld H, Koyfman A, Foran M. An overview of acute burn management in the Emergency Centre. African Journal of Emergency Medicine, 2013, 3(1): 22–29.
• 27. Gümüş K, & Karaman Özlü Z. İhmal edilen bir hemşirelik bakım alanı: yanık bakımı”“Neglected an Area of Nursing Care: Burncare. Bozok Tıp Dergisi, 2017, 7(4): 72-79.
• 28. Patel PP, Vasquez SA, Granick MS, Rhee ST. Topical antimicrobials in pediatric burn wound management. Journal of Craniofacial Surgery, 2008, 19(4): 913-922.
• 29. Townsend C, Beauchamp RD, Evers BM, Mattox K, eds. Sabiston Textbook of Surgery. 19th ed. St. Louis: Saunders; 2012.
• 30. Zerbaliyev E. Kuruluşundan Bugüne Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Yanık Ünitesinde Yatarak İzlenen Hastalarda Tedavi Etkinliğinin Retrospektif Değerlendirilmesi. Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2013.
• 31. Öztürk D, Akyolcu N. Ciddi Yanıklı Hastanın Acil Dönemdeki Bakımı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2016, 24(1): 49-58.
• 32. Kerimov R. Yüksek Gerilim Elektrik Yanıklarında Fleplerin Kullanım Alanları. Tıp Fakültesi, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, 2010.
• 33. Ardahan E. Pediatrik yanık hastalarında uyku kalitesini etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Katip Çelebi Üniversitesi, 2016.
• 34. Williams C. Successful assessment and management of burn injuries. Nursing Standard, 2009, 23(32): 53-54.
• 35. Yorgancı K. Erken yönetim (ilk müdahale) ve sıvı resüsitasyonu. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi/Journal of the Turkish Society of Intensive Care,2011, 9: 7-10.
• 36. Aygıt AC, Pilanci Ö, Mercan EŞ. Yanık Ünitesinde Yatarak Tedavi Olan 0-12 Yaş arası Çocuk Hastalarda Yanık Yara Enfeksiyonunun Retrospektif Olarak Değerlendirilmesi. Journal of Academic Research in Medicine, 2012, 2(2): 55-58.
• 37. Lemone P, Burke K, Bauldoff G, Gubrud P (Eds.). Nursing care of patients with burns. In:Medical surgical nursing clinical reasoning in patient care 6th ed. New Jersey: Pearson Education Inc; 2015.p.432-450.
• 38. Özdemir A. Yanıklı hastalarda yoganın benlik saygısı ve beden algısına etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi, 2018.
• 39. Monafo WW, Bessey PQ. Wound Care, in: Total Burn Care, D.N. Herndon, Editor. 2002, W.B. Saunders: London. 109-119.
• 40. Karahan S. Yanık hastasının yaşam kalitesinin bakım verenin bakım verme yükü ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2016.
• 41. Aydın Sayılan A, Seyhan Ak E, Kanan N. Yanıklarda Akut Dönem ve Hemşirelik Bakımı. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2018, 5 (3): 485-493. Aydın Sayılan ve ark, 2018.
• 42. Pruitt BA. Protection from excessive resuscitation: pushing the pendulum back. J Trauma, 2000, 49(3) :567-568.
• 43. Latenser BA. Critical care of the burn patient: the first 48 hours. Critical care medicine, 2009, 37(10): 2819-2826.
• 44. Murphy KD, Lee JO, Herndon DN. Burn wound care and support of the metabolic response to burn ınjury and surgical supportive therapy. In: Barret N, Herndon DN (eds). Principles and practice of burn surgery. 10nd ed. New York, Markel Dekker, 2005.p. 291-315.
• 45. Garmel, edited by Mahadevan SV, Gus M. An introduction to clinical emergency medicine. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2012. p. 216-9.
• 46. Özkan A, Katrancı AO, Okur M, Kaya M, Küçük A. Jel yakıtına bağlı derin yüz yanığı gelişen bir çocuk olgu. Türk Pediatri Arşivi, 2013, 48(4): 350-351.
• 47. Mohn-Brown E. Nursing care of clients with burns. Lemone P, Burke K (Eds.). Medical Surgical Nursing Critical Thinking in Client Care. 4th ed., Pearson Education, Inc., New Jersey, 2008.p. 487-511.
• 48. Stout LR. Burns. Lynn DJ, Wiegand M, Carlson KK (Eds.). Advanced Critical Care Nursing. 1st ed., Saunders, Canada, 2009.p. 1212-1260.
• 49. Garner WL, Magee W. Acute burn injury. Clin Plast Surg, 2005, 32(2): 187-93.
• 50. Duke JM, Randall SM, Wood FM, Boyd JH, Fear MW. Burns and long-term infectious disease morbidity: a population-based study. Burns, 2017, 43(2): 273-281.
• 51. Shek K, Patidar R, Kohja Z, Liu S, Gawaziuk JP, Gawthrop M, et al. Rate of contamination of hospital privacy curtains on a burns and plastic surgery ward: a cross-sectional study. Journal of Hospital Infection, 2017, 96(1), 54-58.
• 52. Burke KM, Mohn-Brown EL, Eby L. Caring for clients with burns. Burke, K. M., Mohn-Brown, E. L., Eby, L. (Eds.). Medical-Surgical Nursing Care. 3th ed., Pearson Education, New Jersey,2011.p. 1160-1173.
• 53. Nair UR. Emergency and disaster in nursing. Nair UR. (Ed.). Textbook of Medical and Surgical Nursing. Jaypee Brothers Medical Publishers, India, 2009.p. 141-160.
• 54. Gibran NS, Heimbach DM. Evaluation of burn wounds: management decisions In: Herndon DN, ed. Total burn care. Philadelphia: Saunders: Chapter 10, 2007.p. 119-125.
• 55. Diler B, Dalgiç N, Karadag ÇA, Dokucu Aİ. Bir Pediatrik Yanik Ünitesinde Epidemiyoloji ve Enfeksiyonlar: Üç Yillik Deneyimimiz/Epidemiology and Infections in a Pediatric Burn Unit: Experience of Three Years. Çocuk Enfeksiyon Dergisi, 2012, 6(2): 40-45.
• 56. Zor F, Ersöz N, Külahçı Y, Kapı E, Bozkurt M. Birinci basamak yanık tedavisinde altın standartlar. Dicle Medical Journal/Dicle Tip Dergisi, 2009, 36(3): 219-225.
• 57. Yılmaz M, Cengiz M, Sanlı S, Ramazanoğlu A. Yanıkta mekanik ventilasyon endikasyonları ve stratejileri. Yoğun Bakım Dergisi, 2011, 9: 31-36.
• 58. Yılmaz M, Cengiz M, Döşemeci L, Şanlın S, Çoşkunfırat K, Ramazanoğlu A. Yetmişaltı ağır yanıklı olguda yoğun bakımda mekanik ventilasyon uygulamaları, gelişen komplikasyonlar ve prognoz. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, 2006, 17(2):133–39.
• 59. Azab SF, Sherbiny HS, Saleh SH, Elsaeed WF, Elshafiey MM, Siam AG, et al. Reducing ventilator-associated pneumonia in neonatal intensive care unit using “VAP prevention Bundle”: a cohort study. BMC infectious diseases, 2015, 15(1), 314.
• 60. T.C. Sağlık Bakanlığı, Yanık Yaralanmaları Tedavi Algoritması ; 2012.
• 61. Parida S, Mishra SK. Urinary tract infections in the critical care unit: A brief review. Indian journal of critical care medicine: peer-reviewed, official publication of Indian Society of Critical Care Medicine,2013, 17(6): 370-374.
• 62. Ün S, Yılmaz Y, Yıldırım M, Akdeniz F, Türk H, Koca O. Ciddi yanık travması olan hastalarda hastane kaynaklı idrar yolu enfeksiyonu sıklığı ve risk faktörlerinin araştırılması. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg, 2015, 21(1): 57-62.
• 63. İnfal S, Şahin TK. Bir üniversite hastanesindeki yardımcı personelin hastane enfeksiyonları ile ilgili bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 2015, 73(1): 39-48.
• 64. Weber J, McManus A. Infection control in burn patients. Burns, 2004, 30(8): 16-24.
• 65. Keskin Y. Deneysel yanık iyileşmesinde manyetik alan tedavisinin ve elektrik stimülasyonunun etkileri. Tıp Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi, 2012.
• 66. Sharma BR, Harish D, Singh VP, Bangar S. Septicemia as a cause of death in burns: an autopsy study. Burns, 2006, 32(5): 545-9.
• 67. Sezgin D, Mert H. Sürekli İntravenöz Prostasiklin Tedavisi Alan Pulmoner Arteriyel Hipertansiyon Hastalarının Hemşirelik Bakımı ve Eğitimi. Turk J Cardiovasc Nurs, 2018; 9(20):89–95.
• 68. Holt B, Graves C, Faraklas I, Cochran A. Compliance with nutrition support guidelines in acutely burned patients. Burns, 2012, 38(5): 645-649.