Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 3, 528 - 542, 30.06.2020
https://doi.org/10.35414/akufemubid.695256

Öz

Varto Kaldera volkanı, Kuvaterner döneminde oluşumunu tamamlamasının ardından, Varto Fay Zonu tarafından deforme edilerek günümüzde yarım Kaldera morfolojisi ile sonuçlanmıştır. Varto Kaldera’sının oluşumu patlamalı püskürümler sonucu açığa çıkan piroklastik yoğunluk akıntı çökelleriyle yakından ilişkilidir. Bu çalışmada Kaldera çökmesine sebep olan püskürüm ürünlerinin fasiyes analizleri yapılarak bu ürünler detaylı olarak tanıtılmıştır. Kaldera çökmesiyle ilişkili beş farklı ignimbirit tanımlanmıştır. Kaldera çökmesinin ardından patlamalı püskürümlerin devam ettiği ve Kaldera içinde depolandığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu ignimbiritler ile eş yaşlı çökelen sedimanter kırıntılar arasında fasiyes ilişkileri de tespit edilmiştir. Volkano-sedimanter istifler içinde çeşitli yumuşak deformasyon yapıları ile kırılgan deformasyon yapıları tespit edilmiştir. Bu deformasyon yapılarının volkanik patlamalar sırasında volkano-sismik aktiviteler sonucu oluştuğu sonucuna ulaşılmıştır.

Destekleyen Kurum

Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Proje Numarası

2014-MİM-B062

Kaynakça

  • Ambraseys N, Zatopek, A, 1968. The Varto Ustukran earthquake of 19 August 1966. Bulletin of Seismological Society of America, 58, 47–102.
  • Bozkurt E, 2001. Neotectonics of Turkey—a synthesis. Geodinamica Acta, 14, 3–30.
  • Branney, M.J., Kokelaar, B.P. 2002. Pyroclastic density currents and the sedimentation of ignimbrites. Geological Society of London Memories, 27, 1–15.
  • Buket, E., Temel, A. 1998. Major-element, trace element, and Sr-Nd isotopic geochemistry and genesis of Varto (Muş) volcanic rocks, Eastern Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85, 405–422.
  • Buket, E., Görmüş, S. 1986. Varto (Muş) havzasındaki Tersiyer yaşlı istifin stratigrafisi. Yerbilimleri Dergisi, 12(13), 17–31. Cas, R.A.F., Wright, J.V. 1987. Volcanic Successions: Modern and Ancient: A Geological Approach to Processes, Products and Successions. Allen and Unwin, London, 528 s.
  • Furlong K.P., Schwartz S.Y. 2004. Influence of the Mendocino triple junction on the tectonics of coastal California. Annual Review of Earth Planetary Sciences, 32, 403–433.
  • Hubert-Ferrari, A., King, G., van der Woerd, J., Villa, I., Altunel, E., Armijo, R. 2009. Long-term evolution of the North Anatolian Fault: new constraints from its eastern termination. In Collision and Collapse at the Africa-Arabia-Eurasia Subduction Zone, edited by D.J.J. van Hinsbergen, M.A. Edwards and R. Govers. Geological Society, London, Special Publications, 311, 133–154.
  • Innocenti, F., Mazzuoli, R., Pasquare, G., Radicati Di Brozol, Villari, L. 1982. Tertiary and Quaternary volcanism of the Erzurum-Kars area Eastern Turkey: geochronological data and geodynamic evolution. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 13, 223–240.
  • Karaoğlu, Ö., Browning, J., Bazargan, M., Gudmundsson, A., 2016. Numerical modelling of triple-junction tectonics at Karlıova, Eastern Turkey, with implications for regional magma transport. Earth and Planetary Science Letters, 452, 157–170.
  • Karaoğlu, Ö., Selçuk, A.S., Gudmundsson, A., 2017. Tectonic controls on the Karlıova triple junction (Turkey): Implications for tectonic inversion and the initiation of volcanism. Tectonophysics, 694, 368–384. Okay, A.I., Tüysüz, O. 1999. Tethyan sutures of northern Turkey. Geological Society, London, Special Publications, 156, 475–515.
  • Pearce, J.A., Bender, J.F., De Long, S.E., Kidd, W.S.F., Low, P.J., Güner, Y., Saroglu, Y., Yilmaz, Y., Moorbath, S., Mitchell, J.G. 1990. Genesis of collision volcanism in Eastern Anatolia, Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 44, 189–229.
  • Poidevin, J.L. 1998. Provenance studies of obsidian artefacts in Anatolia using the fission track dating method, An overview, in L’Obsidienne au Proche et Moyen Orient, du Volcan a` l’Outil, edited by A. Gourgaud, B. Gratuze, G. Poupeau, J.L. Poidevin and M.C Cauvin, BAR International Series Hadrian Books, 738, 105–156.
  • Reilinger, R., McClusky, S., Vernant, P., Lawrence, S., Ergintav, S., Cakmak, R., Ozener,H., Kadirov, F., Guliev, I., Stepanyan, R., Nadariya, M., Hahubia, G., Mahmoud, S.,Sakr, K., ArRajehi, A., Paradissis, D., Al-Aydrus, A., Prilepin, M., Guseva, T., Evren, E.,Dmitrotsa, A., Filikov, S.V., Gomez, F., Al-Ghazzi, R., Karam, G. 2006. GPS con-straints on continental deformation in the Africa-Arabia-Eurasia continental collisionzone and implications for the dynamics of plate interactions. Journal of Geophysical Research, Solid Earth, 111, B05411.
  • Sançar, C., Zabcı, C., Akyüz, H.S., Sunal, G., Villa, I.M. 2015. Distrubuted transpressive continental deformation: The Varto Fault Zone, eastern Turkey. Tectonophysics, 661, 99–111.
  • Şaroğlu, F., Yılmaz, Y. 1984. Doğu Anadolu'nun Neotektoniği ve ilgili magmatizması: Türkiye Jeol. Kur. lhsan Ketin Simpozyumu Özel Sayısı 149–162.
  • Şengör, A.M.C., Görür, N., Şaroğlu, F. 1985. Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study. In Strike slip faulting and Basin formation. Edited by K.T. Biddle and N. Christie-Blick. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Publication 37 (in honor of J.C. Crowell), 37, 227–267.
  • Şengör, A.M. C., Tüysüz, O., Imren, C., Sakınç, M., Eyidogan, H., Görür, N., Le Pichon, X., Rangin, C. 2004. The North Anatolian Fault: a new look. Annual Review of Earth Planetary Sciences, 33, 37–112.
  • Tarhan, N. 1991. Hınıs Varto-Karlıova (Erzurum-Muş-Bingöl) dolayındaki Neojen volkanitlerinin jeolojisi ve petrolojisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 113, 45–60.
  • Üner, S., Selçuk, A.S., Özsayın, E. 2019. Non-seismic soft-sediment deformation structures from Late Pleistocene lacustrine deposits of Lake Van (Eastern Turkey): Storm and overloading effect. Journal of Great Lakes Research, 45(3), 664–671.
  • Wallace, R.E. 1968. Earthquake of August 19, 1966. Varto Area, Eastern Turkey. Bulletin of Seismological Society of America, 58, 11–45.
  • Yılmaz, Y., Şaroğlu, F., Güner, Y. 1987. Initiation of the Neomagmatism in East Anatolia: Tectonophysics 134(1–3), 177–199.

The Varto Caldera (Bingöl, Eastern Anatolia) Explosive Eruption Products and Caldera Formation

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 3, 528 - 542, 30.06.2020
https://doi.org/10.35414/akufemubid.695256

Öz

The Varto Caldera volcano has been deformed by the Varto Fault Zone after completing its formation through the Quaternary period, resulting in the recent morphology of the half caldera. The formation of the Varto Caldera is closely related to the pyroclastic density current deposits that were erupted as a result of explosive eruptions. In this study, facies analysis of the erupted materials that cause caldera collapse has been carried out, and these products have been introduced in detail. Five different ignimbrites related to the caldera collapse have been identified. After the collapse of the caldera, it was determined that the explosive eruptions continue their volcanic activities and are deposited in the caldera. In addition, facies relations were determined between these coeval ignimbrites and sedimentary deposits. Various soft deformation structures and brittle deformation structures have been identified through volcano-sedimentary sequences. It is concluded that these deformation structures were formed as a result of volcano-seismic activities during volcanic eruptions.

Proje Numarası

2014-MİM-B062

Kaynakça

  • Ambraseys N, Zatopek, A, 1968. The Varto Ustukran earthquake of 19 August 1966. Bulletin of Seismological Society of America, 58, 47–102.
  • Bozkurt E, 2001. Neotectonics of Turkey—a synthesis. Geodinamica Acta, 14, 3–30.
  • Branney, M.J., Kokelaar, B.P. 2002. Pyroclastic density currents and the sedimentation of ignimbrites. Geological Society of London Memories, 27, 1–15.
  • Buket, E., Temel, A. 1998. Major-element, trace element, and Sr-Nd isotopic geochemistry and genesis of Varto (Muş) volcanic rocks, Eastern Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85, 405–422.
  • Buket, E., Görmüş, S. 1986. Varto (Muş) havzasındaki Tersiyer yaşlı istifin stratigrafisi. Yerbilimleri Dergisi, 12(13), 17–31. Cas, R.A.F., Wright, J.V. 1987. Volcanic Successions: Modern and Ancient: A Geological Approach to Processes, Products and Successions. Allen and Unwin, London, 528 s.
  • Furlong K.P., Schwartz S.Y. 2004. Influence of the Mendocino triple junction on the tectonics of coastal California. Annual Review of Earth Planetary Sciences, 32, 403–433.
  • Hubert-Ferrari, A., King, G., van der Woerd, J., Villa, I., Altunel, E., Armijo, R. 2009. Long-term evolution of the North Anatolian Fault: new constraints from its eastern termination. In Collision and Collapse at the Africa-Arabia-Eurasia Subduction Zone, edited by D.J.J. van Hinsbergen, M.A. Edwards and R. Govers. Geological Society, London, Special Publications, 311, 133–154.
  • Innocenti, F., Mazzuoli, R., Pasquare, G., Radicati Di Brozol, Villari, L. 1982. Tertiary and Quaternary volcanism of the Erzurum-Kars area Eastern Turkey: geochronological data and geodynamic evolution. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 13, 223–240.
  • Karaoğlu, Ö., Browning, J., Bazargan, M., Gudmundsson, A., 2016. Numerical modelling of triple-junction tectonics at Karlıova, Eastern Turkey, with implications for regional magma transport. Earth and Planetary Science Letters, 452, 157–170.
  • Karaoğlu, Ö., Selçuk, A.S., Gudmundsson, A., 2017. Tectonic controls on the Karlıova triple junction (Turkey): Implications for tectonic inversion and the initiation of volcanism. Tectonophysics, 694, 368–384. Okay, A.I., Tüysüz, O. 1999. Tethyan sutures of northern Turkey. Geological Society, London, Special Publications, 156, 475–515.
  • Pearce, J.A., Bender, J.F., De Long, S.E., Kidd, W.S.F., Low, P.J., Güner, Y., Saroglu, Y., Yilmaz, Y., Moorbath, S., Mitchell, J.G. 1990. Genesis of collision volcanism in Eastern Anatolia, Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 44, 189–229.
  • Poidevin, J.L. 1998. Provenance studies of obsidian artefacts in Anatolia using the fission track dating method, An overview, in L’Obsidienne au Proche et Moyen Orient, du Volcan a` l’Outil, edited by A. Gourgaud, B. Gratuze, G. Poupeau, J.L. Poidevin and M.C Cauvin, BAR International Series Hadrian Books, 738, 105–156.
  • Reilinger, R., McClusky, S., Vernant, P., Lawrence, S., Ergintav, S., Cakmak, R., Ozener,H., Kadirov, F., Guliev, I., Stepanyan, R., Nadariya, M., Hahubia, G., Mahmoud, S.,Sakr, K., ArRajehi, A., Paradissis, D., Al-Aydrus, A., Prilepin, M., Guseva, T., Evren, E.,Dmitrotsa, A., Filikov, S.V., Gomez, F., Al-Ghazzi, R., Karam, G. 2006. GPS con-straints on continental deformation in the Africa-Arabia-Eurasia continental collisionzone and implications for the dynamics of plate interactions. Journal of Geophysical Research, Solid Earth, 111, B05411.
  • Sançar, C., Zabcı, C., Akyüz, H.S., Sunal, G., Villa, I.M. 2015. Distrubuted transpressive continental deformation: The Varto Fault Zone, eastern Turkey. Tectonophysics, 661, 99–111.
  • Şaroğlu, F., Yılmaz, Y. 1984. Doğu Anadolu'nun Neotektoniği ve ilgili magmatizması: Türkiye Jeol. Kur. lhsan Ketin Simpozyumu Özel Sayısı 149–162.
  • Şengör, A.M.C., Görür, N., Şaroğlu, F. 1985. Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study. In Strike slip faulting and Basin formation. Edited by K.T. Biddle and N. Christie-Blick. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Publication 37 (in honor of J.C. Crowell), 37, 227–267.
  • Şengör, A.M. C., Tüysüz, O., Imren, C., Sakınç, M., Eyidogan, H., Görür, N., Le Pichon, X., Rangin, C. 2004. The North Anatolian Fault: a new look. Annual Review of Earth Planetary Sciences, 33, 37–112.
  • Tarhan, N. 1991. Hınıs Varto-Karlıova (Erzurum-Muş-Bingöl) dolayındaki Neojen volkanitlerinin jeolojisi ve petrolojisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 113, 45–60.
  • Üner, S., Selçuk, A.S., Özsayın, E. 2019. Non-seismic soft-sediment deformation structures from Late Pleistocene lacustrine deposits of Lake Van (Eastern Turkey): Storm and overloading effect. Journal of Great Lakes Research, 45(3), 664–671.
  • Wallace, R.E. 1968. Earthquake of August 19, 1966. Varto Area, Eastern Turkey. Bulletin of Seismological Society of America, 58, 11–45.
  • Yılmaz, Y., Şaroğlu, F., Güner, Y. 1987. Initiation of the Neomagmatism in East Anatolia: Tectonophysics 134(1–3), 177–199.
Toplam 21 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Mühendislik
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Özgür Karaoğlu 0000-0003-2627-4686

Proje Numarası 2014-MİM-B062
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2020
Gönderilme Tarihi 26 Şubat 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 20 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Karaoğlu, Ö. (2020). Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(3), 528-542. https://doi.org/10.35414/akufemubid.695256
AMA Karaoğlu Ö. Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. Haziran 2020;20(3):528-542. doi:10.35414/akufemubid.695256
Chicago Karaoğlu, Özgür. “Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri Ve Kaldera Oluşumu”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 20, sy. 3 (Haziran 2020): 528-42. https://doi.org/10.35414/akufemubid.695256.
EndNote Karaoğlu Ö (01 Haziran 2020) Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 20 3 528–542.
IEEE Ö. Karaoğlu, “Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, c. 20, sy. 3, ss. 528–542, 2020, doi: 10.35414/akufemubid.695256.
ISNAD Karaoğlu, Özgür. “Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri Ve Kaldera Oluşumu”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 20/3 (Haziran 2020), 528-542. https://doi.org/10.35414/akufemubid.695256.
JAMA Karaoğlu Ö. Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2020;20:528–542.
MLA Karaoğlu, Özgür. “Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri Ve Kaldera Oluşumu”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, c. 20, sy. 3, 2020, ss. 528-42, doi:10.35414/akufemubid.695256.
Vancouver Karaoğlu Ö. Varto Kalderası (Bingöl, Doğu Anadolu) Patlamalı Püskürüm Ürünleri ve Kaldera Oluşumu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2020;20(3):528-42.