Akdağ’ın (Dursunbey/Balıkesir) Endemik Taksonları Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 1 - 13, 24.02.2021

Mikail Açar , Fatih Satıl

https://doi.org/10.35414/akufemubid.874405

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada; Akdağ (Dursunbey/Balıkesir)’da yayılış gösteren endemik ve nadir taksonlar tespit edilmiş ve IUCN tehdit kategorileri ortaya konmuştur. Çalışmada ayrıca bölgede taksonlar üzerindeki baskı faktörleri de belirlenmiştir. Güncel olarak alanda 42 tane endemik, 2 tane de nadir takson bulunmaktadır. Alandaki endemizm oranı %9.50’dir. Güncel IUCN tehdit kategorilerine göre alanda; CR (Çok tehlikede) 1, EN (Tehlikede) 2, VU (Zarar görebilir) 7, NT (Tehdit altına girebilir) 5 ve LC (En az endişe verici) kategorilerinde 26 takson bulunmaktadır. Ayrıca, alanda DD (Veri yetersiz) kategorisinde 1 taksonun varlığı belirlenmiştir. Çalışmada bazı taksonların yeni IUCN’e göre statüleri de güncellenmiştir. Ayrıca 44 taksonun global düzeyde LC kategorisinde tehdit altında olduğu belirtilmiştir. Araştırma alanında endemik taksonlar açısından ciddi bir tehdit olmamakla birlikte, yangın ve hayvancılık faaliyetleri kısmen de olsa bazı taksonlar için tehdit oluşturmaktadır. Çalışmada bu tehditler için çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Akdağ, Balıkesir, Biyoçeşitlilik, Endemik, Flora, IUCN

Destekleyen Kurum

Balıkesir Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

BAP 2011/21

Teşekkür

Bu çalışmayı 2011/21 no’ lu proje ile destekleyen Balıkesir Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri birimine teşekkür ederiz. Ayrıca katkılarından dolayı Prof. Dr. Tuncay Dirmenci ve Ziraat Mühendisi Mustafa Yılmaz’ a özellikle teşekkürlerimizi sunarız.

A Study on Endemic Taxa of Akdağ (Dursunbey/Balıkesir)

Öz

In this study, endemic and rare species have been determined in Akdağ (Dursunbey/Balıkesir). IUCN threat categories of endemic and rare species were presented in the region.The stress factors on the plants in the region were also determined in the study. Currently, there are 42 endemic and 2 rare plants in the area and the endemism rate in the area is 9.50%. According to the current IUCN; There are CR (Very Endangered) 1, EN (Endangered) 2, VU (Vulnerable) 7, NT (Endangered) 5, LC (Least Concern) 26 and DD (Data Deficient) 1 taxa in the categories. In the paper, the statuses of some taxa according to the new IUCN were also updated. It has also been stated that 44 taxa are under threat in the LC category at global level. In the research area, no serious threat factor has been identified in terms of endemic taxa. Although no serious threat factor has been identified in terms of endemic taxa in the research area, fire and livestock activities in the region are partly a threat for the endemic and rare taxa. In addition, various recommendations have been made in terms of threats.

Anahtar Kelimeler

Akdağ, Balıkesir, Biodiversity, Endemic, Flora, IUCN

Proje Numarası

BAP 2011/21

Kaynakça

• Açar, M., Satıl, F., 2014. Flora of Akdag (Balıkesir/Dursunbey). Biological Diversity and Conservation, 7 (2), 38-56.
• Akçiçek, E., 2002. Demirlik ve Kulaksız (Kütahya) Dağları Florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 9 (2), 19-75.
• Akçiçek, E., Satıl, F., Tümen, G., Dündar, E., 2007. “Endemic and Rare Non-Endemic Plants of Madra Mountain (Balıkesir/İzmir). International Symposium 7th Plant Life of South West Asia (7th PlosWA), Eskişehir-Turkey.
• Atay, S., Güleryüz, G., Orhun, C., Seçmen, Ö., Vural, C., 2009. Dağlarımızdaki zenginlik Türkiye’nin 120 alpin bitkisi. Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul, 86.
• Çetin, E., Şenol, G.S., Seçmen, Ö., 2007. Flora of Rahat Mountain (Burdur, Turkey). Turkish Journal of Botany, 31, 225-243.
• Çırpıcı, A., 1988. Murat Dağı (Kütahya - Uşak)’nın Florası, Doğa Türk Botanik Dergisi, 13 (2), 157-222.
• Davis, P.H., 1965-1985. Flora of Turkey And East Aegean Islans 1-9. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K., 1988. Flora of Turkey and East Aegean Islands 10. Edinburgh University Press, Edinburgh, 590.
• Dirmenci, T., 2006. Gölcük (Dursunbey-Balıkesir) florası üzerine bir çalışma, Ot Sistematik Botanik Dergisi, 13 (1), 97-124.
• Doğan, S., Özen, F., 1999. Değirmenboğazı (Balıkesir) ve Çevresinin Florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 6 (1), 17-38.
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., Lise, Y. (editörler), 2006. Türkiye’ nin Önemli Doğa Alanları. Doğa Derneği, Ankara, 228-229.
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N., 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği ve Van 100.Yıl Üniversitesi, Ankara, 246.
• Erden, M., 1992. Balya-Gökçeyazı-Ovacık Arasında Kalan Bölgenin Florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 52.
• Görk, G., 1982. Eğrigöz Dağı (Emet) Flora ve Vejetasyonu. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 121.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T., (editörler) 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayınları, İstanbul, 1290.
• Güner, Ö., Akçiçek, E., 2014. Ulus Dağı (Balıkesir-Türkiye)'nın endemik ve nadir bitkileri. Bağbahçe Bilim Dergisi, 1 (3), 32-38.
• Güner, Ö., Akçiçek, E., 2013. Flora of Ulus Mountain (Balikesir/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 6 (1), 101-113.
• Kaynak, G., Daşkın, R., Yılmaz, Ö., 2007. Bursa Bitkileri. T.C. Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü 08-029, Bursa, 679.
• Sanön, B., Özen, F., 2001. Balıkesir Üniversitesi Çağış kampüsü ve çevresinin florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 8 (2), 69-73.
• Satıl, F., Dirmenci, T., Tümen, G., 2006. Kazdağı Milli Parkının Öncelikli Koruma Alanlarının Sınıflandırılması ve Önemli Bitkileri. Kazdağları II. Ulusal Sempozyumu, 391-401, Çanakkale.
• Satıl, F., 2009. Threatening Factors on Plant Diversity of Kazdağ (Ida Mountain) National Park in Turkey and Suggestions for Conservation. Biotechnology and Biotechnological Equipment, 23 (2), 208-211.
• Satıl, F., Dirmenci, T., 2012. Kazdağlarının Endemik Bitkileri ve Tehlike Kategorileri. Kazdağları III. Ulusal Sempozyumu, pp. 23-27, Balıkesir.
• Satıl, F., Tümen, G., Selami, S., 2019. Ayvalık adaları tabiat parkı çiçekli bitkileri. Yayın Yeri: Hat Baskı Sanatları San. ve Tic. Lmt. Şti, Basım sayısı:1, Sayfa sayısı: 269, ISBN:978-605-61981-1-3, Balıkesir, 270.
• Selvi, S., Dağdelen, A., & Kara, S., (2013). Medicinal and aromatic plants consumed as herbal tea and collected from Ida Mountains (Balıkesir-Edremit). Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 10(2), 26-33.
• Strid, A., Tan, K., 1986. Mountain flora of Greece Cambridge University Press, 852.
• Şenkul, Ç., Kaya, S., 2017. Türkiye endemik bitkilerinin coğrafi dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, 69, 109-120.
• Tatlı, A., Memiş, R., Tel, A.Z., 2003. Budağan Dağı (Kütahya) Florası, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Kütahya, 4, 49-66.
• Tatlı, A., Tel, A.Z., Emre, S., 2002. Dumlupınar Üniversitesi Merkez Kampüsü (Kütahya) Florası. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 003, 1-16.
• Tel, A.Z., 2012. Bazı endemik bitkilerin Kütahya’daki (Türkiye) yayılış alanları ve yeni IUCN tehlike kategorilerine göre yeniden değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13 (1), 88-108.
• Tel, A. Z., Tatlı, Â., 1996. Şaphane Dağı (Kütahya) Florası üzerinde çalışmalar (I), XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi, 548-557, İstanbul.
• Tel, A. Z., Tatlı, Â., 1996. Şaphane Dağı (Kütahya) Florası üzerinde çalışmalar (II), XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi, 558-567, İstanbul.
• Tutin, G.T., Heywood, V.H., 1964-1981. Flora Europaea. Volume. I-V, Cambridge Univ. Press.
• Tümen, G., Satıl, F., Selvi, S., Güner, Ö., 2018. Balıkesir’in Endemik Bitkileri ve Tehlike Kategorileri. International Congress on Plant Biology Conference (IConPB 2018). 10th to 12th May 2018. Konya, Turkey.
• Yayıntaş, A., 1985. Simav Dağı Florası. Doğa Bilim Dergisi, 9 (2), 388-418.
• İnternet Kaynağı 1- https://bizimbitkiler.org.tr. (25.02.2021).
• İnternet Kaynağı 2- The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2019-3. (25.02.2020).
• İnternet Kaynağı 3- http://www.iucnredlist.org. (25.02.2020).
• İnternet Kaynağı 4- http://www.theplantlist.org. (25.01.2021).
• İnternet Kaynağı 5- https://www.ipni.org. (25.02.2021).