Evaluation of Noise Sources in the Marble Quarries

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 171 - 186

Ömer Faruk Ertik , İlknur Erol

Öz

In this study, equivalent noise levels of the machines in 8 different marble factories were determined. Based on the noise measurement results, it was determined that the machines with the highest noise levels were head cutting machines in Factory A, trimming machines in Factory B, S/T machines in Factories C, E, F, and H, and bridge cutting machines in Factories D and G. Since multiple machines operate together in marble factories, the composite noise values of the factories have been determined. The highest composite noise value was found to be 109.3 dBA in Factory A. Additionally, the noise levels (LEX,8h) that workers in the factories were exposed to during an 8-hour workday were calculated and evaluated according to noise regulations. It was determined that the noise values exceeded the limit value (LEX,8h=87 dBA) for all workers in the factories. The average equivalent noise levels of machines performing similar tasks among factories were correlated with the shore hardness values of the natural stones they cut. A relationship with R2=%99 for multi-blade cutting machines, R2=%99 for trimming machines, R2=%98 for head cutting machines, R2=%95 for slab polishing machines, R2=%77 for gang saw machines, and R2=%73 for S/T machines was detected. Various recommendations were made to protect workers from the harmful effects of noise.

Anahtar Kelimeler

Noise, Machines, Natural stone processing plants, Occupational health and safety

Doğal Taş İşleme Tesislerinde Gürültü Kaynaklarının Araştırılması

Öz

Bu çalışmada, 8 farklı mermer fabrikasında yer alan makinelerin eşdeğer gürültü seviyeleri belirlenmiştir. Gürültü ölçüm sonuçlarına göre gürültü seviyesi en yüksek olan makinelerin A fabrikasında kafa kesme, B fabrikasında trimming; C, E, F ve H fabrikasında S/T; D ve G fabrikasında köprü kesme makinelerinin olduğu tespit edilmiştir. Mermer fabrikalarında birden fazla makine bir arada çalıştığından dolayı fabrikaların bileşke gürültü değerleri hesaplanmıştır. En yüksek bileşke gürültü değeri A fabrikasında 109,3 dBA olarak tespit edilmiştir. Ayrıca fabrikalarda çalışanların 8 saatlik bir iş günü için maruz kaldıkları gürültü seviyeleri (LEX,8h) hesaplanmış ve gürültü yönetmeliğine göre değerlendirilmiştir. Tüm fabrikalarda çalışanların maruz kaldıkları gürültü değerlerinin sınır değeri (LEX,8h=87 dBA) aştığı tespit edilmiştir. Fabrikalar arasında benzer görev yapan makinelerin ortalama eşdeğer gürültü seviyeleri ile kestikleri doğal taşların shore sertlik değerleri ilişkilendirilmiştir. Çoklu ebatlama makinelerinde R2=%99’luk, trimming makinelerinde R2=%99’luk, kafa kesme makinelerinde R2=%98’lik, plaka silim makinelerinde R2=%95’lik, katrak makinelerinde R2=%77’lik, S/T makinelerinde ise R2=%73’lük bir ilişki tespit edilmiştir. Çalışanların gürültünün zararlı etkilerinden korunmaları için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gürültü, Makineler, Doğal taş işleme tesisleri, İş sağlığı ve güvenliği.

Etik Beyan

Yazarlar tüm etik standartlara uyduklarını beyan ederler.

Teşekkür

Bu çalışma, 2024 yılında Ömer Faruk ERTİK tarafından Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Maden Mühendisliği Anabilim Dalında tamamlanan "Mermer Fabrikalarında Gürültü Kaynaklarının Araştırılması" başlıklı yüksek lisans tezinden elde edilmiştir. Tez çalışmasının yürütülmesi sırasında desteğini esirgemeyen Mehmet Ali Reyhaniye, Kevser Nazik, Mehmet Nazik, Ahmet Yıldız, Mehmet Can Onar ve Ferhat Argın’a teşekkürü bir borç biliriz.

Kaynakça

• Akbay, D., Ekincioğlu, G., Altındağ, R. ve Şengün, N., 2021. Farklı cihaz ve yöntemler ile belirlenen Shore sertlik değerlerinin karbonatlı kayaçların gevreklik değerlerinin tahmininde kullanılabilirliğinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27(3), 441-448. https://doi.org/10.5505/pajes.2020.52892
• Arıtan, A.E. ve Tümer, M., 2017. Elmas telli sayalama makinesi kullanılan bir doğal taş fabrikasında ortam şartlarının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(4), 185-192. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.383423
• Çınar, İ. ve Şensöğüt, C., 2015. Mermer hazırlama tesislerinde oluşan gürültünün işçiler üzerindeki maruziyet değerlerinin belirlenmesi. Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, Adana, 335-343.
• Duran, Z., Doğan, H. ve Erdem, B., 2020. Occupational noise exposure in natural stone processing plants. Cumhuriyet Sci. J., 41(4), 995-1004. https://doi.org/10.17776/csj.756258
• Engin, C.İ., Özkan, E. ve Çetin, S., 2018. Determination of risky areas at the marble workshops in terms of noise. Acoustics Australia, 47 (3), 79-90. https://doi.org/10.1007/s40857-018-0146-7
• Gürültü Yönetmeliği, 2013. Çalışanların gürültü ile ilgili risklerden korunmalarına dair yönetmelik. 28721 Sayılı Resmî Gazete.
• Jain, A., Gupta, N., Bafna, G. and Mehta, B., 2017. Impact of noise exposure on hearing acuity of marble factory workers. Indian J Physiol Pharmacol, 61(3), 295–301.
• Karaca, Z., 1997. Mermer işleme tesislerinin teknik ve ekonomik optimizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 113.
• Kumarı, S., Bafna, G. and Singh, Y., 2015. The effect of noise pollution on hearing in marble factory workers of Ajmer, Rajasthan: A case study. International Journal of Clinical and Biomedical Research, 1(4), 34-38.
• NIOSH, 2000. Noise and hearing loss prevention guidance and regulations. Technical Report, USA.
• Türk Standartları Enstitüsü, 2009. TS EN ISO 9612 Akustik-çalışma ortamında maruz kalınan gürültünün belirlenmesi- mühendislik yöntemi.
• Şengün, N., Altındağ, R., Demirdağ, S. ve Koççaz, C.E., 2010. Mermer işleme fabrikalarında oluşan gürültü kirliliğinin işçi sağlığı ve ilgili mevzuat açısından değerlendirilmesi. İTÜ 12. Endüstriyel Kirlenme Kontrolü Sempozyumu, İstanbul.
• Şengün, N., Altındağ, R. ve Demirdağ, S., 2013. Dairesel testerelerle kesme işleminde testere devir sayısının ve gürültü seviyesi değişimlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 19(3), 121-126. https://doi.org/10.5505/pajes.2013.98698
• Önder, S. ve İbrahimoğlu, F., 2021. TS ISO 1999 Standardına göre bir mermer fabrikası çalışanlarının gürültüye bağlı işitme kayıplarının değerlendirilmesi. Madencilik, 60(2), 107-113. https://doi.org/10.30797/madencilik.796800
• Özel, B. T., 2019. Mermer fabrikalarının üretim optimizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yeşilkaya, L., Ersoy, L., Çelik, M. ve Akalın, M.Y., 2017. Çatlaklı bej mermer (kireçtaşı) blokların sağlamlaştırılmasında laboratuvar ölçekli alternatif yöntemlerin araştırılması. Türkiye 9. Uluslararası Mermer ve Doğal Taş Kongresi ve Sergisi, Antalya, 283-284.
• Yıldırım, R., 2019. Finike (Alacadağ) dolaylarında mermer oluşumlarının bölgenin jeolojik-tektonik yapısı ile ilişkisi, potansiyeli ve mermer sektöründe karşılaşılan iş sağlığı ve güvenliği sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 45.