Ergenlerin Öznel İyi Oluşları ve Anne-Baba Psikolojik Kontrolünün Bazı Demografik Değişkenlere Göre incelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 120 - 136, 27.04.2021

Ayşenur Aydın , Arzu Özyürek

https://doi.org/10.30831/akukeg.786802

Cited By: 1

Öz

An Examination of Adolescents’ Well-Being and Parents’ Psychological Control According to the Some Demographic Variables

Öz

In this study, the relationship between the psychological control perceived by the adolescents from their parents and their subjective well-being was investigated. The study group consisted of 565 adolescents in the 10-14 age group attending secondary school. “Adolescent Subjective Well-Being Scale” and “Psychological Control Scale” were used for data collection. Nonparametric tests were applied in data analysis. This research shows that adolescents who areat the age of 14 and above have low positive feelings and higher perception of parental psychological control. It has been remarked that adolescents with notable academic success have higher subjective well-being while adolescents with average or low academic performance have higher perceptions of parental psychological control. A meaningful negative relationship was detected between parental psychological control scores and adolescent well-being scores; Meaning that higher parental psychological control causes lower adolescent subjective well being.

Anahtar Kelimeler

Adolescence, Psychological Control, Subjective Well-Being

Kaynakça

• Arcan, K. (2006). Özel okullara giden lise düzeyindeki ergenlerin, akademik başarıları ille algıladıkları anne-baba tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Barber, B. (1996). Parental psychological control: Revisiting a neglected construct. Child Development, 67 (6), 3296-3319.
• Barber, B. K., & Harmon, E. L. (2002). Violating the self: Parental psychological control of children and adolescents. In B. K. Barber (Ed.), Intrusive parenting: How psychological control affects children and adolescents (pp.15–52). Washington, DC: American Psychological Association.
• Baş, A. (2019). Ergenlerin sahip oldukları değerler, öznel iyi oluşları ve sosyal kaygıları arasındaki yordayıcı ilişki. (Yüksek Lisans Tezi) Sebahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Bostan, B. C. & Duru, E. (2018). Ergenlerde algılanan psikolojik istismar ile öznel iyi oluş ilişkisinde psikolojik sağlamlık ve sosyal bağlılığın rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-20.
• Bozkurt, E. & Sönmez, H. İ. (2016). İmam hatip ortaokulu öğrencilerinin ergen öznel iyi oluşlarının kişisel ve sosyal özelliklerine göre incelenmesi. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (7), 231-248.
• Büyükgebiz, A. (2009). Oğlum Artık Ergen.İstanbul:47 Numara.
• Büyükşahin, G. (2009). Boşanmış ve boşanmamış (tam) ailelerden gelen 11-13 yaş arası çocukların anne baba tutumlarını algılama biçimlerinin sosyal uyum düzeyleri ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi) Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Cenkseven, F. & Akbaş, T. (2007). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 43-65.
• Conger, K. J., Conger, R. D. ve Scaramella, L. V. (1997). Parents, siblings, psychological control, and adolescent adjustment. Journal of Adolescent Research, 12 (1), 113-138.
• Costa, S., Cuzzocrea, F., Gugliandolo, M. C. & Larcan, R. (2016). Associations between parental psychological control and autonomy support, and psychological outcomes in adolescents: The mediating role of need satisfaction and need frustration. Child Indicators Research, 9 (4), 1059-1076.
• Cui, L., Morris, A. S., Criss, M. M., Houltberg, B. J. & Silk, J. S. (2014). Parental psychological control and adolescent adjustment: The role of adolescent emotion regulation. Parenting: Science and Practice, 14, 47-67.
• Çakır, G. (2015). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çelik, E. G. (2015). Algılanan ebeveyn kontrolü ile ergen iyi oluşu arasındaki ilişkide duygusal özerklik ve empatinin aracı rolü. (Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Derin, S. (2013). Lise öğrencilerinde internet bağımlılığı ve öznel iyi oluş. (Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dost, M. T. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (22), 132-143.
• Dost, M. T. (2010). Güney Afrika ve Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin bazı değişkenlere göre öznel iyi oluş ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(158).
• Durak Batıgün, A. & Say, G. (2015). Ebeveyn-ergen ilişki niteliği ölçeği'nin üniversite öğrencileri için psikometrik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 18(2).
• Erbil, Ö. G. D. N., Divan, Ö. G. D. Z. & Önder, Ö. G. D. P. (2006). Ergenlerin benlik saygısına ailelerinin tutum ve davranışlarının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 10 (10), 7-16.
• Eryılmaz, A. (2009). Ergen öznel iyi oluş ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (4), 975-989.
• Fromm, E. (1995). Erdem ve Mutluluk. Çeviren: Yörükan, A., Ankara, Türkiye İş Bankası.
• Gündoğdu, R. & Yavuzer, Y. (2012). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş ve psikolojik ihtiyaçlarının demografik değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 115–131.
• Kaap-Deeder, J., Vansteenkiste, M., Soenens, B. ve Mabbe, E. (2017). Children’s daily well-being: The role of mothers’, teachers’, and siblings’ autonomy support and psychological control. Developmental psychology, 53 (2), 237-251.
• Kara, B., Hatun, Ş., Aydoğan, M., Babaoğlu, K. ve Gökalp, A. S. (2003). Kocaeli ilindeki lise öğrencilerinde sağlık açısından riskli davranışların değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 46 (1), 30-7.
• Karakoç, A., Bingöl, F. ve Karaca, S. (2013). Lise öğrencilerinde ergen öznel iyi oluş ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 6 (3), 43-50.
• Keng, H. Ah ve Hooi, S. Wang (1995). “Assessing quality of life in singapore: An exploratory study”, Social Indicators Research, 35 (1), 71–91.
• Kındap Tepe, Y, Deliser, B, Kuzan, G. ve İslamoğlu, R. (2018). İlköğretimin ikinci kademe öğrencilerinin ana-babadan algıladığı psikolojik kontrolün kendini belirleme düzeyi ve sosyal girişkenlikle ilişkisi. Asia Minor Studies, 6 (AGP Sempozyum Özel Sayısı1), 294-312.
• Kins, E., Beyers, W., Soenens, B. ve Vansteenkiste, M. (2009). Patterns of home leaving and subjective well-being in emerging adulthood: The role of motivational processes and parental autonomy support. Developmental psychology, 45(5), 1416-1429.
• Koç, M. (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (17), 231-238.
• Kurt, D., Sayıl, M. & Tepe, Y. K. (2013). Ana babanın psikolojik kontrolü ile gencin yalnızlığı arasındaki ilişkide kişilerarası güven inancı ve bağlanmanın rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 28(71), 105-116.
• Murray, K. W., Dwyer, K. M., Rubin, K. H., Knighton-Wisor, S. & Booth-LaForce, C. (2014). Parent–child relationships, parental psychological control, and aggression: Maternal and paternal relationships. Journal of Youth and Adolescence, 43 (8), 1361-1373.
• Nanda, M. M., Kotchick, B. A. & Grover, R. L. (2012). Parental psychological control and childhood anxiety: The mediating role of perceived lack of control. Journal of Child and Family Studies, 21 (4), 637-645.
• Ormel, J., Lindenberg, S., Steverink, N. & Verbrugge, L. M. (1999). Subjective well-being and social production functions. Social Indicators Research, 46(1), 61-90.
• Orvin, G. H. (1995). Ergenlik Çağındaki Çocuğunuzu Anlamanın Yolları. Çeviren: Güran, A., Ankara: HYB.
• Özen, Ö. (2005). Ergenlerin öznel iyi oluş düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Piaget, J. (1972). Intellectual Evolution From Adolescence To Adulthood. Human Development, 15 (1), 1-12.
• Pulat, N. (2011). Ebeveynlerin uyguladığı psikolojik kontrolün ergenlerin depresyon, kaygı ve öfke belirtileri üzerindeki etkisi: mükemmelliyetçiliğin aracı rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Santrock, J. W. (2014). Adolescente. Çeviren: Siyez D.M, Ankara: Nobel Akademik.
• Saraç, H., İpek, A. & Çavuş, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin yaşam anlamı düzeylerinin farklı değişkenler bağlamında incelenmesi. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 1 (1), 50-61.
• Sayıl, M. & Kındap, Y. (2010). Ergenin anne-babadan algıladığı psikolojik kontrol: Psikolojik kontrol ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 62-71.
• Shek, D. T. L. (2007). A longitudinal study of perceived differences in parental control and parent-child relational qualities in Chinese adolescents in Hong Kong. Journal of Adolescent Research, 22 (2), 156-188.
• Smetana, J. G. & Daddis, C. (2002). Domain-specific antecedents of parental psychological control and monitoring: The role of parenting beliefs and practices. Child Development, 73, 563–580.
• Soenens, B. & Vansteenkiste, M. (2010). A theoretical upgrade of the concept of parental psychological control: Proposing new insights on the basis of self-determination theory. Developmental Review, 30 (1), 74-99.
• Telef, B. B. & Ergün, E. (2013). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının yordayıcısı olarak öz-yeterlik. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6 (3), 423-433.
• Tian, Y., Yu, C., Lin, S., Lu, J., Liu, Y. & Zhang, W. (2019). Parental psychological control and adolescent aggressive behavior: Deviant peer affiliation as a mediator and school connectedness as a moderator. Frontiers in psychology, 10, 358, 1-7.
• Tiliouine, H., Cummins, A. R. & Davern, M. (2006). “Measuring well-being in developing countries: The case of Algeria”, Social Indicators Research, 75 (1), 1–30.
• Türk, E. (2019). İç göç deneyimi, yerleşim yeri, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından algılanan anababalık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52 (3), 713-736.
• Ural, O., Güven, G., Efe-Azkeskin, K., Sezer, T., Yılmaz, E., Akşin, E. & Bayındır, D. (2015). Okul öncesi dönemde çocuğu olan annelerin kabul-red düzeyleri ile sosyal davranış denetimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, (14), 456-47.
• Yarar, Y. (2019). Lise öğrencilerinin iyi oluş düzeyleri ile siber zorbalık siber mağduriyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Yavuzer, H. (1994) Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi.