İlkokul Öğrencilerine Yönelik Çoklu Zekâ Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 154 - 174, 26.07.2021

Zühal Yüksel , Nadir Çeliköz

Öz

Bu ölçek ilkokulda öğrenim gören öğrencilerin baskın zekâ alanlarının belirlenmesi için geliştirilmiştir. Ölçeğin geçerlilik ve güvenirliğini saptamak için, İstanbul ilinde bir ilkokulda öğrenim gören farklı sosyo-ekonomik düzeylere sahip ilkokul seviyesinde 485 öğrenci ile uygulama yapılmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Çalışmanın geçerliliğinin tespiti için kapsam geçerliliği yapılmış; KMO, KMİ ve KGİ sonuçları ,99 bulunmuştur. Görünüş geçerliliği için uzman görüşüne başvurularak olumlu dönütler alınmıştır. Yordama geçerliliği için regresyona dayalı analiz yapılarak ölçeğin genelinde anlamlı ve yüksek düzeyde korelasyon tespit edilmiştir. Yapı geçerliliği bağlamında yapılan KMO Bartlett’s testi sonuçları (0,84) çalışmanın evrene genellenebileceğini gösterirken; faktör analizi sonuçları ölçeğin sekiz faktörden oluştuğunu ve baskın zekâ alanlarını ,99 oranında doğru olarak ölçebildiğini ortaya koymuştur. Sekiz faktörün toplam varyansı açıklama oranı %100’dür ve her bir ögenin toplam varyansın açıklanmasına katkı sağladığı görülmüştür. Ölçeğin güvenirlik düzeyinin belirlenmesi için iç tutarlılık katsayıları incelenmiştir. Ayrıca bir grup öğrenciye farklı zamanlarda test-tekrar test uygulanarak güvenirlik sonuçları da incelenmiştir. Ölçeğin bütün boyutlarının Cronbach Alpha kat sayılarının .70’ten yüksek olduğu, test-tekrar test sonuçlarının yalnızca işitsel zekâ boyutunda .70’e yakın; diğer boyutlarda bu değerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geçerlilik, Güvenirlik, Çoklu Zeka Ölçeği

Kaynakça

• Akyüz, H. E. (2018). Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi: Uygulamalı bir çalışma. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(2), 186-198.
• Akyol, C. (2011). İlköğretim I. kademeye yönelik bilgisayar destekli çoklu zeka ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Altınoluk (2008). Beden Eğitimi Öğrencilerinin Bazı Değişkenlere Göre Çoklu Zeka Alanlarının İncelenmesi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Armstrong, T. (1994). Multiple Intelligences In The Classroom. Alexandria: ASCD Virginia.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çeliköz, M. (2017). Multiple Intelligence Distribution of Prosfective Teachers: The Case at Yildiz Technical University. Journal of Education and Practice,8(2), 206-2015.
• Çeliköz M., & Çeliköz, N. (2018). TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNDE YER ALAN ÖĞRENCİLERİNİN ÇOKLU ZEKÂ PROFİLLERİ: ORTAOKUL VE LİSE GENİŞ ÖRNEKLEM ÇALIŞMASI. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2239-2264.
• Gardner, H. (1983). Frames ofmind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books.
• Gül, A. C. (2018 ). Ortaokul Öğrencilerinin Çoklu Zeka Alanları İle Bilgisayara Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 9(2), 155-164.
• Gül, S. O. (2014). Farklılaştırılmış öğretim ve uyarlamalar. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,3(5), 111-123.
• Gürel, E., Tat. M. (2010). Çoklu Zeka Kuramı: Tekli Zeka Anlayışından Çoklu Zeka Yaşamına. The Journal of InternationalSocial Research, 3(11).
• İzci, E. ve Sucu, H. Ö. (2014). Üniversite öğrencilerinin çoklu zeka profillerinin incelenmesi (Nevşehir Üniversitesi örneği). İnonu University Journal of Educational Sciences Institute,1(1), 12-21.
• Heacox, D. (2002). Differentiating instruction on the regular Classroom: how to reach and teach all learners, grades 3-12. ABD: Free Spirit Publishing.
• Kaptan, F. (1999). Fen Bilgisi Öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (24. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kazu, İ. Y., & Özdemir, O. (2009). Öğrencilerin bireysel özelliklerinin yapay zeka ile belirlenmesi (Bulanık mantık örneği). Akademik Bilişim, 11-13.
• Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zekâ teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 473-480.
• Nilay, T. A. L. U. (1999). Çoklu zeka kuramı ve eğitime yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 15(15).
• Obuz, C. (2001). Çoklu Zeka Kuramının Hayat Bilgisi Dersinde Öğrenme Sürecine Etkisi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, yayınlanmış yüksek lisans tezi.
• Selçuk, Z., Kayılı, H., Okut, L. (2002). Çoklu Zeka Uygulamaları. Ankara : Nobel Yayın Dağıtım.
• Topkaya, E., & Çelik, H. (2009). Eğitimde Bireysel Farklılıklar . Eğitimde Kuram ve Uygulama 5(2), 316-321.
• Yabaş, D., & ALTUN, S. (2009). Farklılaştırılmış öğretim tasarımının öğrencilerin özyeterlik algıları, bilişüstü becerleri ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi 37(37). 201-214.
• Yenilmez, K. ve Bozkurt, E. (2006). Matematik eğitiminde çoklu zeka kuramına yönelik öğretmen düşünceleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 90-103.