Öğretmen Rolleri ve Öğrenci Etkililiği Bakımından Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminde Metin Çözümleme Süreci

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 2, 115 - 131, 31.12.2016

Ali Göçer

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, liselerde verilen Türk Dili ve Edebiyatı
derslerinin öğrenci merkezli eğitim ortamlarında yürütülmesinin önemini
vurgulamaktır. Bu amaçla, çalışmada ortaöğretim kurumlarında verilen Türk Dili ve
Edebiyatı öğretiminin, programların felsefesi doğrultusunda tasarlanarak
yürütülmesinin önem ve gereği ele alınmıştır. Çalışmada literatür taraması yapılarak
konu ile ilgili bilgilerin uygulanabilirliğini sağlayacak açıklamalara yer verilmiştir.
Bu çerçevede öğretmenlerin Türk Dili ve Edebiyatı derslerinde gerçekleştirdikleri
metin çözümleme çalışmaları sürecinde takip etmeleri gereken yöntem ve tekniklere
değinilmiştir. Öğretmenlerin metin çözümleme çalışmaları çerçevesinde öğrenci
kazanımlarının sağlanmasında etkinliklerde işlenen metnin bağlamından hareket
etmelerinin ve öğrencileri tartışma ortamına çekerek süreçte etkin tutmalarının önemi
üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, metnin çözümlemelerinde öğrencilerin
tartışmalara etkin katılmaları, bütünleyici etkinliklerle ve yeniden yaratım
çalışmalarıyla özgün düşünceler üretmelerine imkân verilmesinin gereği
vurgulanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Türk Dili ve Edebiyatı Dersi, Metin Çözümleme Süreci, Katılımcı Öğrenci, Rehber Öğretmen

Kaynakça

• Aylanç, M. 2012. Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özel Öğretim Yöntemleri Dersi Uygulamalarında Karşılaştıkları Sorunlar: Bilgilendirici ve Öğretici Metinler Örneği. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 31, 333-350.
• Bursalıoğlu, Z. 1994. Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, Pegem Yayınları, Ankara, 9. Baskı.
• Çetin, İ. 2015. Öğretim Yöntem ve Teknikleri (ss. 81-94), Dili ve Edebiyat Öğretim Yöntemleri (Ed. İsmet Çetin), Millî Eğitimi Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• Çetişli, İ. 2006. Edebiyat Eğitiminde Edebî Metnin Yeri ve Anlamı, Millî Eğitim, 169, 75-84.
• Dilidüzgün, S. 2004. İletişim Odaklı Türkçe Derslerinde Çocuk Kitapları, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
• Dilidüzgün, Ş. 2014. Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
• Freeman, Diana L. ve Anderson, M. 2015. Dil Öğretiminde Teknik ve İlkeler (Çev. Mehrali Calp), Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları (3. Baskı), Ankara.
• Göçer, Ali. 2008. Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Türkçe Öğretimi Bakımından Öğretmenlik Mesleğine Hazır Bulunuşluk Düzeyleri (Niğde Üniversitesi Örneği). Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(358), 5-13.
• Göçer, A. 2014a. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme (ss. 183-227), Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi (Pedagojik Formasyon Öğrencileri İçin; Editörler: M. D. Erdem ve A. Akkaya). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Göçer, A. 2014b. Öğretmen Rolleri, Öğrenci Etkililiği ve Eğitim Kazanımları Bakımından Türkçe Dersi Metin İşleme Süreci. Millî Eğitim, 204, 167-198.
• Göçer, A. 2015. Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarına Genel Bir Bakış. EKU - Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 11(3), 787-815.
• Göğüş, B. 1978. Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi, Kadıoğlu Matbaası, Ankara.
• Günday, R. 2012. Edebî Metinlerin İncelenmesi ve Öğretimi, Elhan Kitap Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kana, F. 2014. Argümantasyona Dayalı Dil Öğrenme Yaklaşımının Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özel Öğretim Yöntemleri Dersine Yönelik Tutumlarına Etkisi, International Journal of Language Academy, 2(1), 107- 125.
• Karakuş, İ. 2000. Türkçe-Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi Öğretmen El Kitabı, Sistem Ofset Yayınları, Ankara.
• Kuzu, T. Sarar. 2004 Etkileşimsel Modele Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 55-77.
• MEB. 2011a. Ortaöğretim Türk Edebiyatı Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• MEB. 2011b. Dil ve Anlatım Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• MEB. 2015. Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Öncül, R. 2000. Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• Polat, T. 2006. Okur Odaklı Bir Yaklaşımla Yazın Eğitimi, Millî Eğitim, 169, 18-24.
• Solak, Ö. 2014. Edebiyat Biliminde Kuram ve Yöntem, Nobel Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Soysal, M. O. 2004. Türk Dili ve Edebiyatı ile Türkçe Öğretmeninin El Kitabı, Millî Eğitimi Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 3. Baskı.
• Şişman, M. 2006. Eğitim Bilimine Giriş Pegem Yayınları, Ankara, 2. Baskı.
• Taşdelen, V. 2006. Edebiyat Eğitimi: Hermeneutik Bir Yaklaşım, Millî Eğitim, 169, 42-56.
• Üstüner, M.; Demirtaş, H.; Cömert, M. ve Özer, N. 2009. Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 1-16.