Türkiye’de Makroekonomik Faktörler ile Sağlık Harcamaları ve Sağlık Bakanlığı Bütçesi Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 581 - 596, 30.06.2019

Ümit Çıraklı

https://doi.org/10.32709/akusosbil.449527

Cited By: 5

Öz

Bu
çalışmanın amacı, Türkiye’de makroekonomik faktörler ile sağlık harcamaları ve
Sağlık Bakanlığı bütçesi arasındaki ilişkilerin ve makroekonomik faktörlerdeki
değişimin bu değişkenleri etkileyip etkilemediğinin ortaya konulmasıdır. Bu
kapsamda, 1974-2015 yılları arası reel GSYH, işsizlik, enflasyon, sağlık
harcamaları ve Sağlık Bakanlığı bütçesi verileri ARDL (Autoregressive
Distributed Lag) sınır testi yaklaşımı kullanılarak incelenmiştir. Çalışma
sonucunda, gelir artışının Türkiye’de sağlığa ayrılan kaynakları artırdığı,
Türkiye’de kamu sağlık harcamalarında genel olarak genişletici politikanın
tercih edildiği ve Türkiye’de özellikle son on yılda sosyal güvenlik sisteminin
güçlendirilmesi ile makroekonomik değişimlerin olası olumsuz sağlık etkilerinin
önlenmesi kapasitesinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık harcamaları, bütçe, makroekonomik faktörler, ARDL sınır testi

Investigation of the Relationship between Macroeconomic Factors and Health Expenditures and Ministry of Health Budget in Turkey through ARDL Bounds Testing Approach

Öz

The
aim of this study is to reveal the relationship between macroeconomic factors
and health expenditures and Ministry of Health budget, whether the changes in
macroeconomic factors affect these variables in Turkey. In this context, real
GDP, unemployment, inflation and health expenditures between 1974 and 2015 were
examined using the ARROL (Autoregressive Distributed Lag) bounds testing
approach. As a result of the study, it is concluded that the increase in income
increases the resources allocated to health in Turkey, that expansionary
policies are generally preferred in public health expenditures in Turkey and,
that the capacity to prevent possible negative health effects of macroeconomic
changes has increased with the strengthening of the social security system,
especially in the last decade, in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Health expenditures, budget, macroeconomic factors, ARDL bound testing

Kaynakça

• Aggleton, P. (1990). Health. London: L & L Composition Ltd.
• Bahmani-Oskooee, M. & Ng, R. C. W. (2002). Long-Run Demand for Money in Hong Kong: An Application of the ARDL Model. International Journal of Business and Economics, 1(2), 147-155.
• Blum, H. L. (1974). Planning for Health: Development and Application of Social Change Theory. New York: Human Sciences Press.
• Brunner, E. ve Marmot, M. G. (2006). Social Organization, Stress and Health. In Marmot, M. G. & Wilkinson, R. G. (Ed.). Social Determinants of Health. Oxford: Oxford University Press.
• Bulutay, T. (1995). Employment, Unemployment and Wages in Turkey. ILO, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü.
• BUMKO. (2016). İstatistikler: Bütçe Büyüklükleri ve Bütçe Gerçekleşmeleri. http://www.bumko.gov.tr/TR,157/butce-buyuklukleri-ve-butce-gerceklesmeleri.html (Erişim: 02 Ekim 2016).
• Catalano, R. (2009). Health, Medical Care, and Economic Crisis. The New England Journal of Medicine, 360(8), 749-751.
• Christian, P. (2009). Impact of the Economic Crisis and Incrase in Food Prices on Child Mortality: Exploring Nutritional Pathways. The Journal of Nutrition, 140, 177-181.
• Çiftci, F. (2009). Küreselleşme Sürecinde Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik Sermaye Akımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Çiftci, F. ve Yıldız, R. (2015). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi. Business and Economics Research Journal, 6(4), 71-95.
• Dahlgren, G. ve Whitehead, M. (1991). Policies and Stretegies to Promote Social Equity in Health. Institute for Future Studies.
• Darby, J. ve Melitz, J. (2008). Social Spending and Automatic Stabilisers in the OECD. Economic Policy, 23, 715–716.
• Del Grenado, J. A., Gupta, S.ve Hajdenberg, A. (2010). Is Social Spending Procyclical? IMF Working Paper, WP/10/234, IMF.
• Evans, R. G. ve Stoddart, G. L. (1990). Producing Health, Consuming Health Care. Social Science & Medicine, 31(12), 1347 – 1363.
• HPC (Healthy Public Policy). (2011). Social Environments and Health. Concept Paper. Edmonton: Alberta Health Services.
• Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Tıbbi Cihaz ve Tıbbi Malzeme Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
• Kalkınma Bakanlığı. (2015). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler (1950-2015). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
• Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S. (2010). Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Keegan, C., Thomas, S., Normand, C. ve Portela, C. (2013). Measuring recession severity and its impact on healthcare Expenditure. Int. J. Health Care Finance Econ., 13(2), 139-155, DOI 10.1007/s10754-012-9121-2
• Kontorovich, V. (2001). The Russian Health Crisis and the Economy. Communist and Post-Communist Studies, 34, 221-240.
• Lalonde, M. (1974). A New Perspective on the Health of Canadians. A Working Document. Ottowa: Government of Canada.
• OECD. (2016e). OECD Statistics: Health Expenditure and Financing. http://stats.oecd.org/ (Erişim: 05 Ağustos 2016).
• Özer, Ö., Yıldırım, H. H. ve Yıldırım, T. (2015). Sağlık Sistemlerinde Finansal Sürdürülebilirlik: Kuram ve Uygulama. Ankara: ABSAM Yayınları.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Ruckert, A. & Labonte, R. (2012). The Global Financial Crisis and Health Equity: Toward a Conceptual Framework. Critical Public Health, 22(3), 267-279.
• İTO (İstanbul Ticaret Odası) ve Sargutan, A. E. (2009). Tıbbi Cihaz ve Malzeme İthalatı, Yarattığı Kayıplar ve Çözüm Önerileri. İstanbul: Rema Matbaacılık.
• Somunoğlu, S. (2012). Sağlık-Sağlık Sistemleri ve Türk Sağlık Sistemi. İçinde: Tatar, M. (Ed.), Sağlık Kurumları Yönetimi-I (2–26). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 2631.
• Şahin, B. (1996). Sağlık Statüsünün Ölçülmesi: Bypass Ameliyatı Olan Hastaların Algılanan Sağlık Statüleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Kurumları Yönetimi, Ankara.
• Tangcharoensathien, V., Harnvoravongchai, P., Pitayarangsarit, S. & Kasemsup, V. (2000). Health Impacts of Rapid Economic Changes in Thiland. Social Science & Medicine, 51, 789-907.
• Thomas, S., Keegan, C., Barry, S., Layte, R., Jowett, M. ve Normand, C. (2013). A Framework for Assessing Health System Resilience in an Economic Crisis: Ireland as a Test Case. BMC Health Services Research, 13:450.
• Tunçsiper, B. & Biçen, Ö. F. (2013), “Avrupa Borç Krizinin Türkiye’nin İhracatı Üzerindeki Etkileri”, in S. Sarı, A. H. Gencer & İ. Sözen (Eds.). Proceedings of Inernational Conference on Eurasian Economies, 17-18 September, St. Petersburg, Russia, 486-495.
• TÜİK. (2016). İşgücü İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007 (Erişim: 8 Ağustos 2016).
• Williams, M. N., Grajales, C. A. G. and Kurkiewicz, D. (2013). Assumptions of Multiple Regression: Correcting Two Misconceptions. Practical Assessment, Research & Evaluation, 18(11), 1-14.
• WHO. (1948). Constitution. Geneva: WHO.
• World Bank. (2016a). World Development Indicators. [http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2&country=TUR#] (Erişim: 4 Ağustos 2016).
• World Bank. (2016b). World Development Indicators. [http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2&country=TUR#] (Erişim: 8 Eylül 2016).
• Yıldırım, H. H. (2015). Sağlık ve Siyaset Yazıları, 1. Baskı. Ankara: ABSAM Yayınları.