A Historical Detective Which Is Mirroring to The City History of İstanbul: İstanbul Hatırası

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 4, 1072 - 1084, 30.12.2019

Sevgül Türkmenoğlu

https://doi.org/10.32709/akusosbil.459607

Öz

Ahmet
Ümit is one of the most widely read representatives of Turkish detective
novelists. Ümit takes attention of the readers especially with his historical
detective novels in recent years. Ümit, who sits on fiction of his novels to
well-known historical event or person, departs from other fiction writers. The
İstanbul Hatırası novel is written by Ahmet Ümit on the history of İstanbul.
There are four separate periods of İstanbul in novel: Byzantine, Roman, Ottoman
and the Republican Period. The novel progresses in two tiers approach. The first tier is
detective fiction. Fiction goes through seven different murders as a
detective-killer novel. This is a usual detective fiction. The second tier
is based on the prominence of the architectural and historical aspects of
Istanbul in four different periods. The main complex part is the second tier of
novel. In this second tier, İstanbul is highlighted as a city that has been
hosted by many civilizations. Over time, human-caused damage to the
architectural and historical texture of İstanbul also comes to the forefront.
Thus, the novel is fictionalised by attaching a city history to the drift of a
detective novel.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Ümit, İstanbul, city, detective novel, history

İstanbul’un Şehir Tarihine Ayna Tutan Bir Tarihî Polisiye: İstanbul Hatırası

Öz

Ahmet Ümit, polisiye roman türünün Türk
edebiyatında en çok okunan temsilcilerinden biridir.  Ümit, son yıllarda özellikle tarihi polisiye
türündeki romanları ile okuyucunun dikkatini çeker. Romanlarının kurgusunu çok
bilinen tarihi bir olay veya kişinin üzerine oturtan Ümit, bu yönüyle de diğer
polisiye roman yazarlarından ayrılır. İstanbul Hatırası romanı, Ahmet Ümit’in
İstanbul’un tarihi üzerine kurguladığı bir romandır. Romanda İstanbul’un
Bizans, Roma, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi olmak üzere dört ayrı dönemi yer
alır. Roman, iki katmanlı bir biçimde ilerler. İlk katman, polisiye kurgudur.
Kurgu, yedi farklı cinayet üzerinden bir dedektif-katil romanı şeklinde
ilerler. Bu, alışılmış bir polisiye kurgusudur. İkinci katman ise, İstanbul’un
dört ayrı dönemdeki mimari ve tarihi yönlerinin öne çıkması üzerine
kurgulanmıştır. Asıl karmaşık olan kısım, romanın bu ikinci katmanıdır. Bu
ikinci katmanda İstanbul, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış kadim bir şehir
olarak öne çıkarılır. Zaman içerisinde İstanbul’un mimari ve tarihi dokusuna
insan eliyle verilen zarar da eleştirel bir biçimde öne çıkar. Böylece polisiye
bir romanın sürükleyiciliğine bir şehir tarihi de eklemlenerek roman
kurgulanır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Ümit, İstanbul, şehir, polisiye roman, tarih

Kaynakça

• Aytaç, G. (2012). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Çelik Yalçın, D. (2005). Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ecevit, Y. (2006). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gezer, H. (2006). Türk Edebiyatında Polisiye Roman ve Ahmet Ümit’in Polisiye Roman Kurguları, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Gülgûn, S. (26 Eylül 2002). Polisiye, Edebiyatın Piçi Değil, Kremasıdır, Milliyet Gazetesi.
• Oktay, N. (21 Eylül 2003). Okurla Satranç Oynamam, Milliyet Gazetesi.
• Özkartal, M. Z. (5 Haziran 2010). Yedi Günde Yedi Cinayet, Milliyet Gazetesi.
• Sağtürk, T. (9 Haziran 2013). Her İnsan Potansiyel Bir Katildir, Radikal Gazetesi.
• Sayın, Ö. (Aralık2010-Ocak 2011). Edebiyatın Asıl Amacı İnsan Ruhunu Anlamaktır, Notos Öykü Dergisi, 25.
• Ümit, A. (2010). İstanbul Hatırası, İstanbul: Everest Yayınları.
• Ümit, A. (17 Mart 2006). Yazar Suça Tanrı Gibi Bakmalıdır, Radikal Gazetesi.