Are External Debts Sustainable in Turkey? ARIMA Model

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 195 - 213, 22.03.2020

Ersin Yenisu

https://doi.org/10.32709/akusosbil.508777

Cited By: 3

Öz

External debts, especially after the Second World War, have become a source of income for the purposes of economic growth in terms of underdeveloped and developing countries. Countries with insufficient savings and insufficient capital accumulation, such as Turkey, generally not able to use external debt as efficient and to increase the production power of the economy. For countries trying to close their fiscal deficits, external debt has led to the unsustainable rise in debt over time. External debt, which is generally negative effects on economic growth according to the literature, is important nowadays when sustainability of principal and interest payments and not efficient of external debt. This study investigates whether Turkey's external debt sustainable. The main objective of the study was to analyze the structure of external debt and to determine whether external debt is sustainable by way of forecasting. For this, 1990-2016 annual data was used and graphs, tables and an econometric method ARIMA model were used as an analysis tool. In the study, the "External Debt Stock", "GDP" and "Export" values for the years 2017-2025 were estimated with ARIMA model. As a result, according to this study in Turkey external debt is sustainable. But it is also clear that external debt management should be cautious because of the threshold level. On the other hand, the external debt issue should be evaluated not only in terms of the current financial balances of an individual country but also in terms of the economic burden of future generations.

Anahtar Kelimeler

External debts, economic growth, ARIMA model

Türkiye’de Dış Borçlar Sürdürülebilir mi? ARIMA Modeli

Öz

Dış borçlar özellikle ikinci dünya savaşından sonra az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerce kalkınma amacıyla kullanılan bir gelir kaynağı olmuştur. Tasarruf açığı dolayısıyla sermaye birikimi yetersiz olan Türkiye gibi ülkeler dış borçları çoğu zaman verimli ve ekonomilerin üretim gücünü arttıracak şekilde kullanamamışlardır. Mali açıklarını kapatmaya çalışan ülkeler için dış borç sarmalı zamanla söz konusu borçların sürdürülemez bir düzeye gelmesine yol açmıştır. Literatüre göre genellikle ekonomik büyüme üzerinde negatif etkileri olan dış borç anapara ve faiz ödemelerinin sürdürülebilirliği ve dış borçların etkin kullanıp kullanılmadığı günümüzde önem taşımaktadır. Nitekim bu çalışmada Türkiye’nin dış borçlarının sürdürülebilir olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmanın temel amacı Türkiye’de dış borç yapısını analiz etmek ve öngörü yöntemiyle dış borçların sürdürülebilir olup olmadığı tespit etmektir. Bunun için 1990-2016 yıllık verileri kullanılmış olup analiz aracı olarak grafiklerden, tablolardan ve ekonometrik bir yöntem olan ARIMA modelinden yararlanılmıştır. Çalışmada ARIMA modeliyle 2017-2025 yılları “Dış Borç Stoku”, “GSYİH” ve “İhracat” değerleri tahmin edilmiştir. Sonuç olarak bu çalışmaya göre Türkiye’de dış borçlar sürdürülebilirdir. Fakat eşik değerde bulunulması nedeniyle dış borç yönetiminde ihtiyatlı olunmasının gerektiği de açıktır. Diğer taraftan dış borç stoku konusu sadece bir ülkenin mevcut mali dengeleri üzerinde değil aynı zamanda gelecek kuşakların üzerine ekonomik bir yük getirmesi açısından da değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Dış borçlar, ekonomik büyüme, ARIMA modeli

Kaynakça

• Afonso, A. ve Alves, J. (2014). The role of government debt in economic growth. ISEG-UTL Economics Department Working Paper,16,1-45.
• Akan, Y. ve Kanca, O. C. (2015). Türkiye’de dış borçlanma, büyüme ve enflasyon ilişkisi: var yaklaşımı (1980-2013). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(3), 1-22.
• Akinwunmi, A. A. ve Adekoya, R. B. (2018). Assessment of the ımpact of external borrowing on the economic growth of the developing countries–Nigerian experience, Asian Business Research, 3(1), 29-40.
• Aktan, Ç. C. (2004). Yeni iktisat okulları. Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• Arslan, M. (2014). The Role of external debt on economic growth: evidence from Pakistan economy. Journal of Economics and Sustainable Development, 5(24), 140-147.
• Ataç, B. (2006). Maliye politikası. Eskişehir: ETAM A.Ş.
• Azgün, S. (2005). Dış borç sürdürülebilirligi: zamanlararası bütçe kısıtı testleri. Sosyal Bilimler Dergisi, (2),57-68.
• Bal, D. P. ve Rath, B. N. (2014). public debt and economic growth in India: a reassessment. Economic Analysis and Policy, (44), 292-300.
• Bilginoğlu, M. A. ve Aysu, A. (2008). Dış borçların ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 1-23.
• Bittencourt, M. (2015). determinants of government and external debt: evidence from the young democracies of south America. Emerging Markets Finance & Trade, (51), 463-472.
• Box, G. E. P. ve Jenkins, G. (1976), Time series analysis: forecasting and control. 2nd Edition, San Francisco: Holden-Day.
• Chirwa, T. G. ve Odhiambo, N. M. (2018). The determinants of public debt in the euro area: a panel ARDL approach. Unisa Economic Research Working Paper Series, 1-34.
• Çoban, A., Çoban, O., Baysal Kurt, D. ve Abdou Baoua, M. M. (2016). Nijer’de dış borç ve ekonomik büyüme ilişkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(2), 165-182.
• Çöğürcü, İ. ve Çoban, O. (2011). Dış borç ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1980-2009). KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 13(21), 133-149.
• Çukurçayır, S. (2014). Türkiye ekonomisinde dış borçların sürdürülebilirliği: eşbütünleşme analizi. Sosyoekonomi, (2), 9-31.
• Dünya Bankası (2019). https://data.worldbank.org/ (Erişim tarihi: 09.10.2019).
• Dünya Ticaret Örgütü (2019). http://stat.wto.org/ (Erişim tarihi: 09.10.2019).
• Gürdal, T. ve Yavuz, H. (2015). Türkiye’de dış borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisi: 1990-2013 dönemi. Maliye Dergisi, (168), 154-169.
• Hamzaçebi, C. ve Kutay, F. (2004). Yapay sinir ağları ile Türkiye elektrik enerjisi tüketiminin 2010 yılına kadar tahmini. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, (19), 227-233.
• Hazine Müsteşarlığı (2019). https://www.hmb.gov.tr/ (Erişim tarihi: 09.10.2019).
• Kutlu, S. ve Yurttagüler, İ. M. (2016). türkiye’de dış borç ve ekonomik büyüme ilişkisi: 1998-2014 dönemi icin bir nedensellik analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 229-248.
• Lee, S. P. ve Ng, Y. L. (2015). Public debt and economic growth in Malaysia. Asian Economic and Financial Review, 5(1), 119-126.
• Mackinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of Applied Econometrics, (11), 601-618.
• Malik, S., Hayat, M. K. ve Hayat, M. U. (2010). External debt and economic growth: empirical evidence from Pakistan. International Research Journal of Finance and Economics, (44), 88-97.
• Mencinger, J., Aristovnik, A. ve Verbic, M. (2014). the ımpact of growing public debt on economic growth in the European Union. Amfiteatru Economic Journal, 16(35), 403-414.
• Muhanji, S. ve Ojah, K. (2011). Management and sustainability of external debt: a focus on the emerging economies of Africa. Review of Development Finance, (1), 184-206.
• Mutluer, K., Öner, E. ve Kesik, A. (2007). Teoride ve uygulamada kamu maliyesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Nawaz, M., Qureshi, M. ve Awan, N. W. (2012). does external debt causes economic growth: a case study of Pakistan. The Romanian Economic Journal, 15(43), 131-144.
• Öztürk, N. (2012). Maliye politikası. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Peker, O. ve Bölükbaş, M. (2013). Türkiye’de dış borçlanmanın belirleyicileri: ekonometrik bir analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 289-302.
• Pınar, A. (2014). Maliye politikası teori ve uygulama. Ankara: Turhan Kitapevi.
• Schclarek, A. (2004). Debt and economic growth in developing and ındustrial countries, Lund University, Department of Economics Working Papers, (34), 1-39.
• Siddique, A., Selvanathan, E. A. ve Selvanathan, S. (2016). The ımpact of external debt on growth: evidence from highly ındebted poor countries. Journal of Policy Modeling, (38), 874-894.
• Tülümce, S. Y. ve Yavuz, E. (2017). Türkiye’de borçlanma ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 1034-1048.
• Ulusoy, A. (2007). Maliye politikası. Trabzon: Üçyol Kitabevi.
• Umaru, A., Hamidu, A. A. ve Musa, S. (2013). External debt and domestic debt ımpact on the growth of the Nigerian economy. International Journal Educational Research, 1(2), 70-85.
• Uysal, D., Özer, H. ve Mucuk, M. (2009). Dış borçlanma ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1965-2007). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 161-178.
• Westphal, C. C. ve Rother, P. (2012). The ımpact of high government debt on economic growth and ıts channels: an empirical ınvestigation for the euro area. European Economic Review,56(7), 1392-1405.
• Yavuz, A. (2009). Başlangıcından bugüne Türkiye’nin borçlanma serüveni: durum ve beklentiler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 203-226.
• Yavuz, A. ve Çiçek, H. G. (2006). Türkiye’nin 1994-2005 yılları arasında dış borçların dış borç rasyo analizleri ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 97-120.
• Yılancı, V. ve Özcan, B. (2008). External debt sustainability of Turkey: a nonlinear approach. International Research Journal of Finance and Economics, (20), 91-98.