Determination of Interior Design Criteria by Using Visual Perception in Educational Spaces of Students with Autism Spectrum Disorders

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 1192 - 1210, 27.09.2021

Elif Demir , Didem Erten Bilgiç

Öz

Children with Autism Spectrum Disorder (ASD) have lifelong differentness. With early diagnosis, accurate / continuing education and, especially with the inclusion of space in education, these children can be provided to produce benefits for society within the frame of their competencies. In this study; at present, the lack of interior designs that students with ASD need, to have their special education efficiently has been identified as a problem. The aim is to design the most appropriate interior space and to present criteria of it for students with ASD. First in this study, literature research was conducted on the subjects of Autism Spectrum Disorder, perception of space, and visual perception. Secondly, the importance of visual perception in children's perception of space was emphasized and questions were prepared by classifying the visual perception elements that appear as five elements: "form", "texture", "material", "light" and "color". Two people were interviewed, one of whom was a counselor teacher and the other was a special education teacher, and information was collected in form of questions and answers on the perception of space of students with ASD. Thirdly, the result data of questionnaire studies conducted by other researchers made with students diagnosed with ASD and/or their parents were utilized. The relation of the inferences made from the questionnaire studies with visual perception elements was examined and tangible equivalents in interior design were tried to be determined. All collected data were analyzed under five sub-headings over visual perception elements. Due to the importance of accurate and continuing education with early diagnosis, students with ASD between the ages of three and twelve were included in the study. Determined design criteria as a result of the evaluation of obtained findings are explained in the table. This study provides background information for future studies in similar areas, and it is aimed that this study will contribute to this field.

Anahtar Kelimeler

ASD, education space, interior space, child, visual perception

Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Öğrencilerin Eğitim Mekânlarında Görsel Algı Üzerinden İç Mekân Tasarım Ölçütlerinin Belirlenmesi

Öz

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklar, yaşam boyu süren farklılığa sahiptir. Erken tanı, doğru/sürekli eğitim ve özellikle mekânın eğitime dâhil edilmesiyle, bu çocukların yeterlilikleri çerçevesinde topluma fayda üretmeleri sağlanabilir. Bu çalışmada; günümüzde OSB’li öğrencilerin özel eğitimlerini verimli alabilmeleri için ihtiyaç duydukları iç mekân tasarımlarının olmaması, problem olarak belirlenmiştir. Amaç, OSB’li öğrencilerin özel eğitimleri için en uygun iç mekân tasarımını yapmak ve ölçütlerini ortaya koymaktır. Çalışmada ilk olarak, Otizm Spektrum Bozukluğu, mekân algısı, görsel algı/unsurları konularının alanyazın araştırması yapılmıştır. İkinci olarak çocukların mekân algısında görsel algının önemi vurgulanmış ve görsel algı unsurları olan “biçim”, “doku”, “malzeme”, “ışık”, “renk” üzerinden sorular sınıflandırılarak hazırlanmış, biri rehber öğretmeni diğeri özel eğitim öğretmeni ile görüşülmüş ve OSB’li öğrencilerin mekân algısı üzerine bilgiler soru-cevap niteliğinde toplanmıştır. Üçüncü olarak, OSB tanılı öğrenciler ve/veya ebeveynleriyle başka araştırmacıların yaptıkları anket çalışmalarının sonuç verilerinden faydalanılmıştır. Anket çalışmalarından yapılan çıkarımların görsel algı unsurlarıyla ilişkisi irdelenmiş ve iç mekân tasarımlarındaki somut karşılıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Toplanan tüm veriler, görsel algı unsurları üzerinden beş alt başlık altında incelenmiştir. Erken tanı ile doğru ve sürekli eğitimin öneminden dolayı üç-on iki yaş arası OSB’li öğrenciler, çalışma kapsamına alınmıştır. Elde edilen bulguların değerlendirilmesi sonucunda belirlenen tasarım ölçütleri tablo üzerinden açıklanmıştır. Yapılan bu çalışma, benzer alanlarda yapılacak çalışmalara alt yapı bilgilerini sunmakta ve alana katkı sağlaması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

OSB, eğitim mekânı, iç mekân, çocuk, görsel algı

Kaynakça

• Akçin, N., Çapa Tayyare, B. ve Mandan, S. (2014). Bağımsız otistik çocuklar eğitim merkezinde yaşanan sorunların öğretmen görüşlerine dayalı olarak incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 61-84.
• Akdemir, B. (2006). 6-12 yaş arası zihinsel engelli çocukların görsel algı becerilerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• American Academy of Pediatrics. (2017). Maternal influenza vaccination and autism risk. AAP Grand Rounds, 37(2), 17-17.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
• Anonymous, (1989). Ana Britannica. Encyclopedia Britannica, Ana Yayıncılık A.Ş, İstanbul.
• Aslan, F., Aslan, E. ve Atik, A. (2015). İç mekânda algı. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(11), 139-151.
• Aydıntan, E. (2001). Yüzey kaplama malzemelerinin iç mekân algısına anlamsal boyutta etkisi üzerine deneysel bir çalışma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bahrami, F., Movahedi, A., Marandi, S. M. ve Abedi, A. (2012). Kata techniques training consistently decreases stereotypy in children with autism spectrum disorder. Research in Developmental Disabilities, 33(4), 1183-1193.
• Beyoğlu, A. (2015). Sanat eğitiminde algı, görsel algı ve yanılsama: Victor Vasarely’nin çalışmaları üzerine bir inceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 333-348.
• Causes- Autism Society (2021). http://www.autismsociety.org/what-is/causes (Erişim Tarihi: 06.01.2021).
• Ching, Francis D.K. (2004). Mimarlık biçim, mekân ve düzen. İstanbul: Yem Yayın.
• Ching, Francis D.K. (2016). İç mekân tasarımı. İstanbul: Yem Yayın.
• Christensen, D. L., Bilder, D. A., Zahorodny, W., Pettygrove, S., Durkin, M. S., Fitzgerald, R. T., ...ve Yeargin-Allsopp, M. (2016). Prevalence and characteristics of autism spectrum disorder among 4-year-old children in the autism and developmental disabilities monitoring network. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 37(1), 1-8.
• Costa, P. (2008). Evaluating web site design. UNIDCOM-IADE.http://www.itee.uq.edu.au/~mmds1400/Reading%20group/web_design_evaluation_2008_Costa (Erişim Tarihi: 02.01.2010).
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (2021). https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme (Erişim Tarihi: 02.01.2021).
• Çukur, D. ve Güller Delice, E. (2011). Erken çocukluk döneminde görsel algı gelişimine uygun mekân tasarımı. Aile ve Toplum Dergisi, 7(24), 25-36.
• Diken, İ.H. (2008). Otistik bozukluğu olan öğrenciler. İ.H. Diken (Ed.). Özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (ss. 409-447). Ankara: PEGEM.
• Dinçer, A. (2011). Konutlarda mekân tasarımı kriterlerinin görsel algılama açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Dommelen. D.B.V. (1971). Designing and Decorating Interiors. John Wiley ve Sons Inc, 282 pp.
• Dubos, L. ve Fromer, J. (2006). A parents' guide to special education in new york city and the metropolitan area. New York, NY: Teachers College Press.
• Dykstra, J. R., Boyd, B. A., Linda R. Watson, L. R., Crais, E. R. ve Baranek, G. T. (2011). The impact of the advancing social-communication and play (asap) interventionon preschoolers with autism spectrum disorder. Autism,16(6),1–18.
• Erişti, S.D., Uluuysal, B. ve Dindar, M. (2013). Görsel algı kuramlarına dayalı etkileşimli bir öğretim ortamı tasarımı ve ortama ilişkin öğrenci görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 3(1), 47-66.
• Erlalelitepe, İ., Aral, D. ve Kazanasmaz, T. (2011). Eğitim yapılarının doğal aydınlatma performansı açısından incelenmesi. Megaron Dergisi, 6(1), 39-51.
• Ersoy, A. (2006). İlköğretim beşinci sınıfta teknoloji destekli proje tabanlı öğrenme uygulamaları (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Erten Bilgiç, D. ve Surur, A. S. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan eğitim sistemlerinin mekân biçimlenişine etkisi ve reggioemilia eğitim sisteminin mekân tasarımı üzerine denemeler. Megaron Dergisi, 1(1), 162-176.
• Frederickson, N. ve Cline, T. (2009). Special educational needs, inclusion and diversity. Maidenhead: McGraw Hill/Open.
• Frostıg, M. (1968). Pictures and patterns. Teacher’s Guide.
• Gezer, H. (2007). Yüzeyin kimliği, malzemenin kendini ifadesi. Mimarlıkta Malzeme Dergisi, 2007(4), 35-45.
• Graham, L. (2008). Gestalt theory in interactive media design. Journal of Humatinies & Social Sciences, 2(1), 1-12.
• Göler, S. (2009). Biçim, renk, malzeme, doku ve ışığın mekân algısına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan G.S.Ü., İstanbul.
• Gülbahar, Y. (2005). Individual preferences in a web-supported instructional environment. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, (4) 2, 76-82.
• Güleç-Aslan, Y. (2017). Otizm spektrum bozukluğu (OSB): Eğitim ve öğretim süreci. İ. H. Diken ve B. Hatice (Eds.). Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu içinde (ss. 264-275). Ankara: PEGEM Akademi.
• Güleç-Aslan, Y. (2018). Otizm spektrum bozukluğu. A. Cavkaytar (Ed.). Özel eğitim içinde (ss. 149- 165). Ankara: Vize Yayınevi.
• Güleç-Aslan, Y. (2019). Otizm spektrum bozukluğunda erken müdahale. S. S. Yıldırım Doğru (Ed.): Erken çocuklukta özel eğitim içinde (ss. 169-182). Ankara: Vize Akademik.
• Güleç Aslan, Y. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan okul öncesi çocuklarının kaynaştırma/bütünleştirme ortamlarına uygulamalı davranış analizinden yansımalar. Sakarya University Journal of Education, 10(1), 166-188.
• Güven, D. ve Diken, H. D., (2014). Otizm spektrum bozukluğu olan okul öncesi çocuklara yönelik sosyal beceri öğretim müdahaleleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(1), 19-38.
• Hasol, D. (2017). Mimarlık sözlüğü. İstanbul: Yem Yayın.
• Heward, W. L. (2013). Exceptional children: An introduction to special education. Ohio: Merrill Prentice Hall.
• İnce, G. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip ebeveynlerin spor ile ilgili görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(1), 109-124.
• İrtenk, T. (2011). Otistik çocuk özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin mimari tasarım açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Jack, J. (2014). Autism and gender: From refrigerator mothers to computer geeks. University of Illinois Press.
• Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. The Nervous Child, 2(2), 217–250.
• Kara, A. (2009). Tiomersal içeren aşı uygulamaları sonrasında prematüre ve düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda civa seviyesi. Journal of Pediatric Infection, 199-201.
• Kaysılı, B. K. (2013). Zihin kuramı: otizm spektrum bozukluğu olan ve normal gelişen çocukların performanslarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(1).
• Kirk, S., Gallagher, J. J. ve Coleman, M. R. (2014). Educating exceptional children (14th Ed.). Belmont, CA: Cengage Learning.
• Korkmaz, F. ve Yılmaz, Z. (2017). Yapılan röportaj görüşme notları (https://dosya.co/mvp0a7qktpgw/Görüşme_Raporu_20.05.2020.docx.html).
• Kroncke, A. P., Willard, M. ve Huckabee, H. (2016). Assessment of autism spectrum disorder. Springer International Publishing.
• Kurt, O. (2009). Otistik özellikler gösteren çocuklara zincirleme serbest zaman becerilerinin öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin gömülü öğretimle sunulmasının etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Larsson, H. J., Eaton, W. W., Madsen, K. M., Vestergaard, M., Olesen, A. V., Agerbo, E., ... ve Mortensen, P. B. (2005). Risk factors for autism: perinatal factors, parental psychiatric history, and socioeconomic status. American Journal of Epidemiology, 161(10), 916-925.
• Leblanc, L., Richardson, W. ve Burns, K. A. (2009). Autism spectrum disorder and the inclusive classroom: Effective training to enhance knowledge of ASD and evidence-based practices. Teacher Education and Special Education, 32, 166-179.
• Levy, S. ve Yupangco, J. (2008). A picture is worth 1000 words: Visual design in e-learning. Learning Solutions Magazine. http://www.learningsolutionsmag.com/articles/88/apicture-is-worth-1000-words-visual-design-in-e-learning (Erişim Tarihi: 22.03.2010).
• Lord, C., Risi, S., DiLavore, P. S., Shulman, C., Thurm, A. ve Pickles, A. (2006). Autism from 2 to 9 years of age. Archives of General Psychiatry, 63(6), 694-701.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2017). Çocuk gelişimi ve eğitimi: Otizm spektrum bozukluğu ve kaynaştırma.http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Otizm%20Spektrum%20Bozuklu%C4%9Fu%20ve%20Kayna%C5%9Ft%C4%B1rma.pdf (Erişim Tarihi: 05.05.2020).
• Motavalli Mukaddes, N. (2013). Otizm spektrum bozuklukları tanı ve takip. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Nadel, S. ve Poss, J. E. (2007). Early detection of autism spectrum disorders: Screening between 12 and 24 months of age. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 19, 408-417.
• Otizmin İşaretlerini Öğrenin | Otizm Konuşuyor. (2021). http://autismspeaks.org/what-autism/diagnosis (Erişim Tarihi: 02.01.2021).
• Özçekiç, E. ve Şaykol, E. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların geometrik şekillerdeki algı seviyelerinin incelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 16, 136-145.
• Özdemir, T. (2005). Tasarımda renk seçimini etkileyen kriterler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 391-402.
• Palko, S. ve Lynch, C. (2009).Setting up the classroom. In V.G. Spencer and C.G. Simpson (Eds.), Teaching Children with Autism in the General Classroom: Strategies for Effective Inclusion and Instruction in the General Education Classroom (pp.29-44). PrufrockPressInc., TX: Waco.
• Renk Etkisi | Davranışsal rahatsızlıklarda renk kullanımı, (2020). http://renketkisi.com/norogelisimsel-bozukluklarda-renk-kullanimi.html (Erişim Tarihi: 15.05.2020).
• Revees, H. (2012). Human Perceptionand The Built: A Proposed Autism Life Learning Center for Durban. Thesis (Master of Architecture tothe School of Built Environment and Development Studies) (University of Kwazulu-Natal).
• Rude-Parkins, C., Miller, K., Ferguson K. ve Bauer, R. (2005). Applying gaming and simulation techniques to the design of online instruction.http://www.innovateonline.info/index.php?view=article&id (Erişim Tarihi: 21.03.2010).
• Sacrey, L. A. R., Zwaigenbaum, L., Szatmari, P., Bryson, S., Georgiades, S., Brian, J., ... ve Elsabbagh, M. (2017). Brief Report: Characteristics of preschool children with ASD vary by ascertainment. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-9.
• Sağlam, M. ve Aral, N. (2016). Tarihsel süreç içerisinde çocuk ve çocukluk kavramları. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 2, 43-56.
• Selimoğlu, Ö. G., Özdemir, S., Töret, G. ve Özkubat, U. (2014). Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin otizm tanılama sürecinde ve tanı sonrasında yaşadıkları deneyimlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2).
• Simpson, R. L., de Boer-Ott, S., Griswold, D., Myles, B., Byrd, S., Ganz, J., . . .Adams, L. G. (2005). Autism spectrum disorders: Interventions and treatments for children and youth. Thousand Oaks, CA: Corwin Press. Simpson, R. L., de Boer-Ott, S., Griswold, D., Myles, B., Byrd, S., Ganz, J., . . .Adams, L. G. (2005). Autism spectrum disorders: Interventions and treatments for children and youth. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Suhrheinrich, J. (2011). Training teachers to use pivotal response training with children with autism: Coaching as a critical component. Teacher Education and Special Education, 34, 339-349.
• Şahin, S. (2019). Dünü ve bugünü ile İskandinav konut iç mekân tasarımlarının görsel algı açısından irdelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Tohum Otizm Vakfı (2017). Türkiye’de otizm spektrum bozukluğu ve özel eğitim raporu.http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/r/a/rapor_tohum_.pdf (10.05.2020).
• Ünal, B. (2013). Mobil konutların iç mekân tasarımlarının görsel algı açısından irdelenmesi: geçici afet konutları örneği (Yayınlanmamış doktora tezi). Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Volkmar, F. R., Rogers, S., Paul, R. ve Pelphrey, K.A. (2014). Handbook of autism and pervasive developmental disorders (4th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
• Yazçayır, G. (2020). Özel gereksinimli öğrencilere yönelik destek eğitim odası uygulamalarının incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yener, N. ve Ülker, B. (19998). Mekânda yüzeylerin algılanması ve malzeme. Kuram ve Uygulama. Mimari Biçimlendirmede Yüzey Ulusal Sempozyumu, Ankara.
• Wang, H. Chignell, M. ve Ishizuka, M. (2007). Improving the usability and effectiveness of online learning: How can avatars help. Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting Proceedings, 769-773.
• Wearmouth, J. (2016). Special educational needs and disability: the basics. London: Routledge.
• Weiskopf, D. (2004). On the role of color in the perception of motion in animated visualizations, Proceedings of IEEE Visualization (s. 305-312). http://www.ieeexplore.ieee.org/iel5/9449/29999/01372211 (Erişim Tarihi: 03.01.2010).
• Winzer, M. A. (2000). The inclusion movement: Review and reflections on reform in special education. M. A. Winzer & K. Mazurek (Ed.), Special education in the 21st century: Issues of inclusion and reform (pp.5–26). Washington, DC: Gallaudet University.