İdari Coğrafya Açısından Bir İnceleme: Afyonkarahisar İli

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 840 - 860, 27.09.2021

Fatih Ayhan

https://doi.org/10.32709/akusosbil.886380

Cited By: 2

Öz

Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerine ait illerle çevrelenmiştir. Coğrafi konumunun etkisiyle bahsi geçen bölgeler arasında geçiş özelliği gösteren Afyonkarahisar, Osmanlı Dönemi’nde önemli bir sancak idari birimini oluşturmuş iken bu özelliğini Cumhuriyet Dönemi’nde de il idari birimi olarak devam ettirmiştir. Çalışma sahasının yüzölçümünün oldukça geniş ve dağlık bir topografyaya sahip olması, ildeki idari örgütlenmeyi de etkilemiştir. İl içerisinde etki sahaları dar idari birimler oluşturulurken, bazı yerleşmeler ulaşım etkisine bağlı olarak Afyonkarahisar il merkezi yerine, komşu illerin etki sahası içine girmektedir. Türkiye’nin mevcut idari bölünüş sistemine göre iller en büyük idari birimi oluşturmaktadır. Afyonkarahisar 14.016 km2 yüzölçümü ile ülkemizin 13. büyük ili olurken, 2020 yılı itibariyle sahip olduğu 736.912 kişilik nüfusu ile büyükşehir statüsü elde etme sınırında yer almaktadır. Diğer yandan il içerisinde mevcut durumda 18 ilçe idari ünitesi, 41 belde ve 422 köy idari ünitesi bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, idari coğrafya, yerleşme

A Review in Terms of Administrative Geography: Afyonkarahisar Province

Öz

The province of Afyonkarahisar, which is located in the Inner West Anatolia Section of the Aegean Region, is surrounded by provinces belonging to the Aegean, Mediterranean and Central Anatolia regions. Afyonkarahisar was an important sanjak settlement during the Ottoman Period, with the effect of its transitional geographical location between the Regions it has, while it continued this feature as a province in the Tanzimat Period and then as a provincial administrative unit in the Republic Period. The wide and mountainous topography of the working area has also affected the administrative organization in the province. While narrow administrative units are formed within the province, some settlements fall within the impact area of neighboring provinces instead of Afyonkarahisar city center due to the transportation effect. According to Turkey's current administrative division system constitutes the largest administrative unit the provinces. While Afyonkarahisar is the 13th largest city of our country with an area of 14,016 km2, it is on the border of achieving metropolitan status with its population of 736,912 as of 2020. On the other hand, there are 18 districts, 41 towns and 422 village settlements in the province.

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, administrative geography, settlement

Kaynakça

• Baykara, T. (1988). Anadolu'nun tarihi coğrafyasına giriş. Ankara.
• Çevre Durum Raporu (2019), Afyonkarahisar ili 2019 yılı çevre durum raporu, Afyonkarahisar Valiliği.
• Daşdemir, L. (2004). Cumhuriyet döneminde Afyon. Anadolu'nun Kilidi Afyon içinde (ss.132-149). 21, Afyon: Afyon Valiliği Yayın.
• Daşdemir, L. ve Uyan, M., (2001), "Cumhuriyet döneminde idari yapı", Afyonkarahisar Kütüğü 1 İkinci Bölüm (ss. 211-243), Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayın 35.
• Emecen, F., Şahin İ., (1999). Osmanlı Taşra Teşkilatının Kaynaklarından 957-958(1550-1551) Tarihli Sancak Tevcih Defteri I. Belgeler, 53-123.
• HGM (2021), Harita Genel Komutanlığına ait harita.gov.tr adresinden (Erişim Tarihi:13.01.2021)
• İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, (2021), https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/il-ve-ilce-kurulus-tarihleri (Erişim Tarihi:14.01.2021)
• İnalcık, H. (1995). "Eyalet", TDV İslam Ansiklopedisi,11, 548-550.
• Karagel, H., Üçecam Karagel, D., (2014), Türkiye'de idari yapılanma sürecinin coğrafya analizi, 2 (Special Issue), (ss. 10-32).
• Karazeybek, M. (2004). "Osmanlılar döneminde Afyonkarahisar", Anadolu'nun Kilidi Afyon, 21, 76-112, Afyon Valiliği Yayın, Afyon.
• Kocaman, S., (2014), Kars ilinin idari coğrafya analizi, The Journal of Academic Social Science Studies, 29, 271-292.
• Koçman, A. (1993). Türkiye İklimi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları 72.
• Koday, Z., & Erhan, K. (2008). Erzurum İlinin İdari Coğrafya Analizi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, (41), 231-248.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2020), www.mgm.gov.tr adresinden (Erişim Tarihi:03.01.2021)
• Özcan, K. (2005). Ortaçağda anadolu'nun idari coğrafyasına bakış anadolu'da Selçuklu idari birimleri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3 (1), 73-99.
• Özçağlar, A. (2003), Türkiye'de yapılan bölge ayrımları ve bölge planlama üzerindeki etkileri, Coğrafi Bilimler Dergisi, 1 (1), 3-18.
• Özçağlar, A. (2005). Türkye'de Mülki İdare Bölümlerinin İdari Coğrafya Analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3 (1), 1-25.
• Resmi Gazete (1924), Köy kanunu, Ankara.
• Resmi Gazete (1985a), 3194 sayılı imar kanunu, Ankara.
• Resmi Gazete (2005) 5393 sayılı belediye kanunu, Ankara.
• Satıcı, E. (2008). 19. Yüzyılda Hüdavendigar Eyaleti, (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yakınçağ Tarihi ABD, Ankara.
• Solak, İ. (2012). Osmanlı devletinde taşra teşkilatı. E. Gündüz içinde, Osmanlı Teşkilat Tarihi El Kitabı (77-112). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Şahin, G. (2002). XVII. Yüzyılın sonlarında Afyonkarahisar sancağının idari ve fiziki yapısı. Tarih İncelemeleri Dergisi, 17, 2, 39-57.
• TÜİK, (2020), ADNKS Sonuçları www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 10.02.2021).
• Uçar, H., (2007), Çevre sorunları açısından Afyonkarahisar, (Yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Yazıcı, H., Koca, N., Koca, M. K., (2010). Coğrafi faktörlerin mülki yapılanma üzerindeki etkilerine bir örnek: Afyonkarahisar ili. Amme idaresi Dergisi, 43, (3) 109 - 124.
• Yılmaz, Ö. (1999). Afyon ve çevresinin iklim özellikleri. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Basımevi.