Communication Verbs in Risâletü'n-Nushiyye

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı, 138 - 154, 30.11.2021

Fatih Doğru

https://doi.org/10.32709/akusosbil.987637

Cited By: 2

Öz

Risâletü’n-Nushiyye was written by Yunus Emre in masnavi genre. Besides its literary value and the language material it contains, it is also important in terms of being one of the first advice books in the Anatolian field. In this sufistic and didactic work, it is seen that communication verbs, which are included as one of the basic classes in verb classifications, come to the fore in some parts. Verb classification attempts have been made by many researchers according to the morphological, syntactic and semantic properties of verbs. In this study, the use of communication verbs included in the classification studies according to the semantic features of verbs in Yunus Emre's Risâletü’n-Nushiyye will be discussed. The study will be based on Levin's work, which includes the communication verbs among 57 classes in which he separates the verbs according to their semantic features. In Levin's study, communication verbs is divided into nine groups as verbs of transfer of a message, tell, verbs of manner of speaking, verbs of instrument of communication, talk verbs, chitchat verbs, say verbs, complain verbs and advise verbs. In the study, verbs of praise were also added to these groups. The usage of these ten communication verb groups in Risâletü’n-Nushiyye will be determined. Their dispersion in 6 chapters of Risâletü’n-Nushiyye will be shown.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Risâletü, verbs, communication verbs

Risâletü'n-Nushiyye'de İletişim Fiilleri

Öz

Yunus Emre tarafından mesnevi türünde yazılan Risâletü’n-Nushiyye, edebî değeri ve taşıdığı dil malzemesi yanında Anadolu sahasında manzum nasihatname geleneğinin öncüsü olması bakımından da önem arz etmektedir. Tasavvufi ve öğretici nitelikteki bu eserde fiil sınıflandırmalarında temel sınıflardan biri olarak yer verilen iletişim fiillerinin yer yer öne çıktığı görülmektedir. Birçok araştırmacı tarafından fiilleri; biçim bilgisel, söz dizimsel, anlamsal vd. özelliklerine göre sınıflandırma denemeleri yapılmıştır. Bu çalışmada fiillerin anlamsal özelliklerine göre sınıflandırma çalışmalarında yer verilen iletişim fiillerinin Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye adlı eserindeki kullanılışı ele alınacaktır. İletişim fiillerini, fiilleri anlamsal özelliklerine göre ayırdığı 57 sınıftan biri olarak değerlendiren Levin’in (1993) çalışması çalışmada esas kabul edilecektir. Levin, iletişim fiillerini kendi içinde mesaj aktarma fiilleri (verbs of transfer of a message), anlatma fiilleri (tell), konuşma tarzı fiilleri (verbs of manner of speaking), iletişim aracı fiilleri (verbs of instrument of communication), konuşma fiilleri (talk verbs), gevezelik fiilleri (chitchat verbs), söyleme fiilleri (say verbs), sızlanma fiilleri (complain verbs) ve tavsiye fiilleri (advise verbs) olmak üzere dokuza ayırmıştır. Bu çalışmada Levin’in tasnifine ek olarak memnuniyet fiilleri de ele alınmıştır. Risâletü’n-Nushiyye’de bu on alt fiil sınıfının kullanımları tespit edilmiş; bunların, Risâletü’n-Nushiyye’nin “Giriş Bölümü”, “1. Bölüm - Nefis (Açgözlülük ve Ruh (Gönül Zenginliği))”, “2. Bölüm - Kendini Beğenme ve Alçak Gönüllülük”, “3. Bölüm - Öfke ve Sabır”, “4. Bölüm - Kıskançlık-Cimrilik ve Cömertlik”, “5. Bölüm - Dedikodu-İftira ve Doğruluk” bölümlerindeki dağılımları gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Risâletü, fiiller, iletişim fiilleri

Kaynakça

• Ärnazarov, S. N. (1982). Türkmen dilinde sözleyiş işlikleri. Aşgabat: Türkmenistan SSR Ilımlar Akademiyası.
• Ärnazarov, S. N. (2004). Türkmen ve Türkiye Türkçesinin ortak fiillerinin anlam bakımından genel bir mukayesesi. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I içinde, (ss. 193-220). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Baker, C. F., ve Ruppenhofer, J. (2002). FrameNet's frames vs. Levin's verb classes. J. Larson ve M. Paster (Ed.) Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society içinde, (C. 28, No. 1, ss. 27-38) Berkeley: University of California.
• Barutçu Özönder, S. (2011). Türk dilinde fiil ve fiil çekimi. Türk Gramerinin Sorunları içinde (ss. 168-176). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Biber, D.; Conrad, S. ve Leech, G. (2002). Longman student grammar of spoken and written English. Harlow: Longman.
• Biber, D.; Johansson, S.; Leech, G.; Conrad, S. ve Finegan, E. (1999). Longman grammar of spoken and written English. Londra: Longman.
• Boas, H. C. (2010). The syntax-lexicon continuum in Construction Grammar: A case study of English communication verbs. Belgian Journal of Linguistics, 24, s. 54–82. https://doi.org/10.1075/bjl.24.03boa
• Boz, E. (Hazırlayan) (2012). Yunus Emre Risâletü’n-Nushiyye, Öğüt Kitabı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bozdağ, F. ve Badem, N. (2017). A comparison of communication verbs used by Turkish EFL learners and English native speakers: a corpus based study. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (3), s. 879-891. DOI: 10.21547/jss.315063
• Dang, H. T., Kipper, K., Palmer, M., ve Rosenzweig, J. (1998). Investigating regular sense extensions based on intersective Levin classes. 36th Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics and 17th International Conference on Computational Linguistics, Volume 1, Montreal, Kanada, s. 293-299.
• Dixon, R. (1991). A new approach to English grammar, on semantic principles. Oxford: Clarendon Press.
• Doğan, N. (2017). Türkçe fiillerin anlam bilimsel sınıfları. I. Uluslararası Dil ve Edebiyatta Modernleşme ve Gelenek Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 223-252, Karabük: Karabük Üniversitesi Yayınları.
• Doğan, N. (2018). Söz dizimsel açıdan Türkçe fiil sınıfları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 7/4 s. 2204-2225.
• Dux, R. (2020). Frame-constructional verb classes: change and theft verbs in English and German. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Erdem, M. (2007). Oğuz grubu Türk lehçelerinde iletişim fiilleri. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 4(2), s. 94-103.
• Erdem, M. (2016). Türkçede fiiller ve sınıflandırma sorunları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/20, s. 185-200.
• Goldberg, A. E. (1995). Constructions: A construction grammar approach to argument structure. Şikago ve Londra: University of Chicago Press.
• Gruber, J. S. (1965). Studies in lexical relations. (Yayımlanmamış doktora tezi). Massachusetts Institute of Technology, Amsterdam: Nonh-Holland.
• Hacıeminoğlu, N. (2016). Türk dilinde yapı bakımından fiiller: en eski Türkçe metinlerden zamanımıza kadar -yazı dilinde-. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Jackendoff, R. S. (1990). Semantic structures, Londra: Massachusetts Institute of Technology Press.
• Kipper, K., Korhonen, A., Ryant, N., ve Palmer, M. (2007). A large-scale classification of English verbs. Language Resources and Evaluation, 42(1), s. 21-40.
• Korhonen, A., ve Briscoe, T. (2004). Extended lexical-semantic classification of English verbs. Proceedings of the Computational Lexical Semantics Workshop at HLT-NAACL 2004, Boston, MA, s. 38-45.
• Levin, B. (1993). English verb classes and alternations: a preliminary investigation. Chicago and London: University of Chicago press.
• Özavşar, R. (2015). Marzubannâme Tercümesi’nde eyit-, di-, söyle- ve buyur- fiilleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 19, s. 128-139.
• Partridge, M. (2011). A comparison of lexical specificity in the communication verbs of L1 English and TE student writing. 1. Southern African Linguistics and Applied Language Studies, 29(2), s. 135-147.
• Pinker, S. (1989). Learnability and cognition: The acquisition of argument structure. Cambridge: Massachusetts Institute of Technology Press.
• Soydan, S. ve Saz, M. (2019). Lisânü’t Tayr’da iletişim fiilleri. Turkish Studies - Language and Literature, 14(2), s. 855-878. doi: 10.29228/TurkishStudies.22503
• Şirin, H. (2020). Eski Türk yazıtları söz varlığı incelemesi (2. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tamm, A. (2012). Scalar verb classes: scalarity, thematic roles, and arguments in the Estonian aspectual lexicon. Firenze: Firenze University Press.
• Tatcı, M. (2008). Risâletü’n-Nushiyye, Tenkitli Metin. İstanbul: H Yayınları.
• Urban, M. ve Ruppenhofer, J. (2001). Shouting and screaming: Manner and noise verbs in communication. Literary and Linguistic Computing, 16, s. 77–97. https://doi.org/10.1093/llc/16.1.77
• Viberg, Å. (2016). Asking and answering: A contrastive study of English and Swedish basic communication verbs. Linguistics Beyond and Within (LingBaW), 2(2), s. 180-212.
• Viberg, Å. (2017a). Saying, talking and telling - basic verbal communication verbs in Swedish and English. Egan, T., ve Dirdal, H. (Ed.) Cross-linguistic correspondences: From lexis to genre içinde, (ss. 37-74), Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Viberg, Å. (2017b). Finding a model for contrastive lexical semantics: A look at verbal communication verbs. Linguistics Beyond and Within (LingBaW), 3(3), s. 195-215.
• Yıldız, H. (2017). Türk dilinde fiillerin semantik sınıflandırılması problemi. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 3(1), s. 337-362.