İslamiyet Öncesi Dönemin Türk Kültür ve Uygarlığına Genel Bir Bakış

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 335 - 349, 27.03.2022

Yıldız Deveci Bozkuş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.820046

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada ilk etapta genel hatlarıyla İslamiyet öncesi dönem açısından Türk tarihi ve uygarlığıyla ilgili yürütülen araştırmalar değerlendirilecektir. Bu kapsamda Türk adının ilk defa nerede ortaya çıktığı ve ne anlama geldiği, Türklerin tarihte yaşadıkları coğrafya ve kültürler ile İslamiyet öncesi dönemdeki dini inanışları da ele alınacak konular arasında yer almaktadır. Çalışmada ayrıca söz konusu dönemin kültür ve uygarlığına dair temel konuların neler olduğuna da açıklık getirilerek, bu konuların günümüzde nasıl yorumlanması gerektiği ve neden önemli olduğu üzerinde de durulacaktır. Makalede genel hatlarıyla Türk adıyla ilgili literatüre de yer verilerek Türklerin kurdukları ilk devletler, Türk uygarlığının anayurdu ve Türklerin ortaya çıkış süreçleri üzerinde de durulacaktır. Türk uygarlığının ilk temsilcileri olan topluluklara dair bilgilerin de yer aldığı bu çalışmada İslamiyet öncesi Türk tarihi ve uygarlığının genel çerçevesi çizilmeye çalışılacaktır. Makalede ayrıca Büyük Hun Devleti, Avrupa Hun Devleti, Göktürk İmparatorluğu ve bu toplulukların göç hareketlerine dair bilgilere de yer verilecektir. Daha sonra ise Türk uygarlığı kapsamında sanat, spor, edebiyat, dil ve kültür konuları genel hatlarıyla analiz edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Türkler, uygarlık, Türk tarihi, Türk adı, Türk kültürü

An Overview of the Turkish Culture and Civilization in the Pre-Islamic Period

Öz

In this study, in the first place, the researches about Turkish history and civilization in terms of pre-Islamic period will be evaluated. Then, some information about the culture, language, literature, art, army and state structure of this period will be given. In this context, where the Turkish name first appeared and its meaning, the geography and cultures in which the Turks lived in history and the religious beliefs of the Turks in the pre-Islamic period are among the topics to be discussed in this study. The study will also clarify what are the main issues regarding the pre-Islamic culture and civilization of the Turks, and focus on how these issues should be interpreted today and why they are important. The article will also include the literature on the Turkish name in general terms. The meaning of the name Turkish, the first states established by the Turks, the homeland of Turkish civilization, the emergence processes of the Turks, and the empires established by the Turks will also be emphasized. In this study, which includes information about the communities that are the first representatives of Turkish civilization, it will be tried to draw the general framework of Turkish history and civilization before Islam.

Anahtar Kelimeler

Turks, civilization, Turkish history, Turkish name, Turkish culture

Kaynakça

• Akşin, S. (2013). Kısa Türkiye tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Bayram, M. (2001), Tarihin ışığında Nasreddin Hoca ve Ahi Evren. İstanbul.
• Bedirhan, Y. (2011). İslam öncesi Türk Tarihi ve kültürü. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bozkuş, M. (1998). Türklerin İslamiyet’i kabulü ve Aleviliğin Türkler arasında yayılması. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2), 409-418.
• Ceylan, A. (2015). “Taştaki Türkleri Okumak”, Düşünce Dünyasında Türkiz siyaset ve Kültür Dergisi, 6 /34 / Temmuz – Ağustos, 9-52.
• Çandarlıoğlu, G. (2003), İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Çelik, M.B. (2018). İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü. Ankara: Nobel Yayınları.
• Çıvgın, İ. &Yardımcı, R. (200). İslam öncesi Türk Tarihi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Çoban, H. (2019). “Atilla ve Avrupa Hunları- Batı Roma ilişkilerinde evlilik meselesi”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7/17 Haziran, 57 – 68.
• Demirci, H.(2018). “Giyim-kuşam, yeme-içme, takvim, törenler, eğlenceler, müzik, spor, oyunlar”. Edt: M.B.Çelik, İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü. Ankara: Nobel Yayınları.
• Erdoğan, E.& Akarslan, F. (2020). “Türk mitoloji kültürünün sanatsal açıdan incelenmesi”, Türk Kültürü ve Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(2), 56-69.
• Gökalp, Z. (1928). Türk Medeniyeti Tarihi. İstanbul:Ötüken Neşriyat AŞ.
• Gömeç, S. (2000). İslam Öncesi Türk Tarihinin Kaynakları Üzerine. E.T.14.10.2020. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/64893/177.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Günal, Z. (2004), İslâm Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü, E.T.13.10.2020.
• Hali, S. & Rencüzoğulları, S. (2017). “İslamiyet öncesi dönemde Türklerde eğitim”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 6/17.
• Hey’et, C. (1996), Türklerin tarih ve kültürüne bir bakış. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• İzgi, Ö. (2017). Orta Asya Türk Tarihi Araştırmaları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (1997). Türk milli kültürü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (2013). Türk milli kültürü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kartal, A. (2008). Anadolu Selçuklu Devleti döneminde dil ve edebiyat. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1(1), 95-168.
• Koca, S.(1996). Türkler ve İslamiyet. Erdem, 8(22), 263-286.
• Kocaispir, A., Parlıtı, U. (2020). Kuzey Mezopotamya’dan Orta Asya’ya uzanan çok bileşenli kültürün izleri: Halaf Kültürü. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (69), 411-440.
• Ögel, B. (2014). İslamiyet’ten Önce Türk Kültür Tarihi, Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Roux, J.P. (2007). Türklerin Tarihi, Pasifik’ten Akdeniz’e 2000 Yıl, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Şahin, H. H. (2018). Türk Adı ve İslamiyet öncesi Türk Tarihinin Panoraması. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5(18), 512-532.
• Şahin, M. (2010), Türk Tarihi ve Kültürü, Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Taşağıl, A. (2020), İdil Bulgar Hanlığı, İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/idil-bulgar-hanligi E.T.13.10.2020.
• Taşağıl, A. (2020), Kök Tengri’nin Çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslam Öncesi Türk Tarihi), İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Taşağıl, A. (2020). Türk, İslam Ansiklopedisi, https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/41/C41015612.pdf
• Yakıcı, A. (2003). İslamiyet Öncesi Türk Destanlarının Bilim ve Kültür Hayatına Etkisi Üzerine Bazı Düşünceler, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi , (13) , 411-420 , https://dergipark.org.tr/en/pub/sutad/issue/26283/276968
• Yalımel, M. (2021). “Kımızın Türk Tarihi Ve Kültüründeki Yeri”, Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3(5), 1-12.
• Yıldırım, E. (2018). Tunç Çağı Andronovo Kültürü mezarları ile Türkler arasındaki ilişkiler. I. Uluslararası Türk-İslam Mezar Taşları Kongresi Bildiriler Kitabı, Aydın: Adnan Menderes Üniv. Yayınları.