Online Alışverişte Kişisel Verilerin Tüketici Mahremiyeti İle İlişkisi Üzerine Nitel Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 1, 138 - 156, 28.03.2023

Duygu Kılıç , Murat Öz

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1010970

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma müşteriler tarafından online alışverişte işletmelerle paylaşılan kişisel verilerin işletmelerce depolanmasının tüketici mahremiyeti endişesi ile ilişkisinin anlaşılması amacı ile yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda katılımcıların düşünce ve duyguların detaylı bir şekilde anlaşılması ve incelenmesi için nitel araştırma yöntemi olan görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemi çerçevesinde online alışveriş yapan bireyler arasından evreni temsil edebilecek 20 kişilik bir örneklem seçilmiştir. 18 yaşından büyük, online alışveriş yapan 20 bireye yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. 20 kişilik örneklemden elde edilen veriler MAXQDA 2020 Analiz Programı ile analizi yapılarak yorumlanmıştır. Elde edilen verilere göre, bireyler online alışverişte kişisel bilgilerinin korunduğuna inanmazken, online alışverişte kişisel bilgilerinin başkaları ile paylaşılmasına dair endişeleri olduğu ortaya çıkmıştır. Erkek ve kadın katılımcıların online alışverişte kişisel bilgilerinin başkaları ile paylaşılmasına dair endişe duyma oranlarının eşit çıkması, cinsiyet açısından bir farklılaşma olmadığını ortaya çıkarmıştır. Aynı zamanda katılımcıların online alışverişte kullandıkları kredi kartı bilgilerinin ele geçirilebileceği yönünde endişeli oldukları görülmüştür. Kadın katılımcılar için mahrem ürün “cinsel içerikli ürünler” ve “hijyenik pedler” iken, erkek katılımcılar için mahrem ürün “cinsel içerikli ürünler” dir. Erkek katılımcılar internetten mahrem olarak düşündükleri ürünleri satın almazken, kadın katılımcıların mahrem olarak düşündükleri ürünleri online alışverişte satın alacakları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulguların e-ticaret işletmelerine ve diğer işletmelere fayda sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, mahrem ürün, mahremiyet endişeleri, kişisel veri, derinlemesine görüşme

Teşekkür

Bu çalışma Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak savunulmuştur.

A Qualitative Study on the Relationship of Personal Data with Consumer Privacy in Online Shopping

Öz

This research was conducted with the aim of understanding the relationship between the storage of personal data shared by customers with businesses in online shopping and consumer privacy concerns. For this purpose, the interview technique, which is a qualitative research method, was used to understand and examine the thoughts and feelings of the participants in detail. In the research, a sample of 20 people who can represent the universe was selected among individuals who shop online within the framework of purposive sampling method. A semi-structured interview technique was applied to 20 individuals over the age of 18 who shop online. The data obtained from the sample of 20 people were analyzed and interpreted with the MAXQDA 2020 Analysis Program. According to the data obtained, while individuals do not believe that their personal information is protected in online shopping, it has emerged that they have concerns about sharing their personal information with others in online shopping. The fact that male and female participants were equally concerned about sharing their personal information with others in online shopping revealed that there was no gender difference. At the same time, it was seen that the participants were worried that the credit card information they used in online shopping could be seized. While the intimate product for female participants is "sexual products" and "sanitary napkins", the intimate product for male participants is "products with sexual content". While male participants do not buy products that they consider private on the internet, it has been concluded that female participants will buy products that they consider private in online shopping. It is expected that the findings obtained within the scope of the research will benefit e-commerce businesses and other businesses.

Anahtar Kelimeler

Privacy, privacy product, privacy concerns, personal data, in-depth interview

Kaynakça

• Acılar, A., Olgun, H., ve Görür, A. (2015). Kamu Çalışanlarının İnternet’te Mahremiyet Kaygısı: Bursa İlinde Bir Çalışma. Research Journal of Business and Management, 2(3), 334-347.
• Aguirre, E., Mahr, D., Grewal, D., Ruyter, K., ve Wetzels, M. (2015). Unraveling the Personalization Paradox: The Effect of İnformation Collection and Trust-Building Strategies on Online Advertisement Effectiveness. Journal of Retailing, 91(1), 34-49.
• Ağıralan, E. (2015). Bilgi Güvenliği, Kişisel Verilerin Korunması ve Mahremiyet Etki Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akça, G. ve Başer, D. (2011). “Karanlığın Yok Oluşu” Gelişen Teknolojinin Gizlilik ve Mahremiyet Üzerindeki Etkileri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 20-42.
• Alakurt, T. (2017). Çevrimiçi Mahremiyet Kaygısı Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 7(4), 611-636.
• Altıparmak, E., (2019). Sosyal Medya İle Değişen Mahremiyet Algısı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö., ve Fidan, T. (2018). Nitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik: Kuramsal Bir İnceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Aslan, Ş. ve Güzel, Ş., (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Eğitim Yayınevi, 560, Konya.
• Berg, B. L. ve Lune, H., (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Eğitim Yayınevi,448, Konya.
• Bittar, M. ve Tekeoğlu, A. N. T., (2022). İnternetten Satın Alma ve Marka Sadakati. Working Paper Series, 3(3), 34-41.
• Bozacı, İ., (2017). Dini Mesajların Tüketici Algılamaları ve Tercih Eğilimine Etkisi Üzerine Deneysel Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 130-142.
• Buchanan, T., Paine, C., Joinson, A. N., ve Reips, U. D. (2007). Development of Measures of Online Privacy Concern and Protection for Use on The Internet. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 58(2), 157-165.
• Can, P. ve Çakar, Ü., (2019). Risk Boyutlarının Genel Algılanan Risk Üzerine Etkisi: E-Ticaret Sitelerine Yönelik Bir Araştırma. Atatürk İletişim Dergisi, (17), 39-68.
• Castano, D. C., (2015). Affect and Online Privacy Concerns. Doctoral Dissertation, Nova Southeastern University.
• Cöddü, M. B., Çabuk, S., ve Tanrıkulu, C. (2017). İnternetten Alışverişte Tüketiciler Tarafından Algılanan Riskin Etkileri ve Cinsiyet Farklılıkları Açısından İncelenmesi. Journal of International Social Research, 10(52), 982-994.
• Çatak, A. (2015). Mahremiyet Kavramının Farklı Anlam Alanları veya “Fıkh-ı Batın” da Mahremiyet Algısı. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8), 94-111.
• Çelikel, S. (2021). Kişisel Verilerin İşlenmesinde, Açık Rıza Hukuka Uygunluk Nedeninin, 95/46 Sayılı Direktif ve GDPR’la Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 9(17), 161-190.
• Çubukçuoğlu, M. E. ve Haşıloğlu, S. B., (2012). Dindarlık Olgusunun Satın Alma Davranışı Faktörleri Üzerinde Etkisi. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi,
• Duerr, H. P., (1999). Uygarlaşma Sürecinin Miti 1- Çıplaklık ve Utanç. Dost Kitabevi Yayınları, 416, Ankara.
• Easley, D. W., (2016). An Exploratory Study on Perceived Risk, Benefits, and Online Buying Behavior From A Cross-Cultural Perspective. Doctoral Dissertation, Capella University.
• Eastin, M. S., Brinson, N. H., Doorey, A. ve Wilcox, G., (2016). Living in A Big Data World: Predicting Mobile Commerce Activity Through Privacy Concerns. Computers in Human Behavior, 58(2016), 214-220.
• Eroğlu, Ş. (2018). Dijital Yaşamda Mahremiyet (Gizlilik) Kavramı ve Kişisel Veriler: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Mahremiyet ve Kişisel Veri Algılarının Analizi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35 (2), 130-153.
• Gould, S. J., (1992). The Production, Marketing, and Consumption of Sexually Explicit Material in Our Sexually Conflicted Society: A Public Policy Dilemma. Journal of Public Policy ve Marketing, 11(2), 135-148.
• Hürriyet Kelebek, (2020). https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/saglik/utanan-cinsel-ilaci-internetten-aliyor-ama-26933623 - (Erişim Tarihi: 20.08.2020).
• İder, S. (2019). Yetişkinlerde Mahremiyet Algısının Kaynağına İlişkin Nitel Bir Araştırma. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 19(1), 109-122.
• İri, R., (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinin Niğde ve Yöresindeki Tüketicilerin İnternet Üzerinden Satın Alma Davranışlarına Etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 571-602.
• Karahisar, T. (2011). Özel Hayatın Gizliliği ve İnternette İşlenen Suçlar. Fırat Üniversitesi 2. Medya & Etik Sempozyumu, Elazığ.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manavi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kent, T. ve Brown, R. B., (2006). Erotic Retailing in the UK (1963-2003). Journal of Management History, 12(2), 199-211.
• Ketizmen, M. ve Kart, A., (2019). Kişisel Veri ve Rekabet Hukuku Kapsamında “Big Data”. Kişisel Verileri Koruma Dergisi, 1(1), 64-76.
• Kırım, M., (2007). İnternet Kullanan Tüketicilerin İnternetle Alışveriş Yapma Durumları ve Buna İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kokolakis, S. (2017). Privacy Attitudes and Privacy Behaviour: A Review of Current Research on The Privacy Paradox Phenomenon. Computers & Security, (64), 122-134.
• Korkmaz, A. (2014). İnsan Hakları Bağlamında Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı 1), 99-103.
• Lösing, T., (2016). How Does Privacy Perception Influence Online Shopping Behavior? A Comparison Between Millennials and Generation X. Bachelor’s Thesis, University of Twente.
• Narin, M., (2021). COVID-19 Küresel Salgın Sürecinde Tüketicilerin Alışveriş Davranışlarındaki Değişimler. In Proceedings of 12 th SCF International Conference on Contemporary Issues in Social Sciences, Antalya.
• Nehf, J. P., (2005). Shopping For Privacy Online: Consumer Decision – Making Strategies and The Emerging Market For Information Privacy. Journal of Law, Technology & Policy, (1), 1-54.
• Nguyen, H. M ve Khoa, B. T., (2019). The Relationship Between the Perceived Mental Benefits, Online Trust, and Personal Information Disclosure in Online Shopping. Journal of Asian Finance, Ecomomics and Business, 6(4), 261-270.
• Nwosu, S. C., (2004). Effects of Security and Privacy Concerns on Online Consumer Purchase Behavior. Doctoral Dissertation, Capella Univertsity.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G., (2012). Tüketici Davranışı. MediaCat Kitapları, 12. Baskı, 404, İstanbul.
• Offor, P. I. (2016). Examining Consumers Selective Information Privacy Disclosure Behaviors in an Organization’s Secure e-Commerce Systems. PhD Thesis, College of Engineering and Computing, Nova Southeastern University.
• Okmeydan, S. B., (2017). Yeni İletişim Teknolojilerini Sorgulamak: Etik, Güvenlik ve Mahremiyetin Kesiştiği Nokta. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 347-372.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Öztekin, H. ve Öztekin, A., (2010). Modernleşme-Mahremiyet İlişkisi ve Siber Mekânda Mahremiyetin Aleniyete Dönüşmesi. E-Yeni Dünya Bilimleri Akademisi Dergisi, 5(4), 527-540.
• Polater, S., (2019). Kişisel Verilerin Reklam Amaçlı İşlenmesinde Hukuka Uygunluk Sebepleri. Kişisel Verileri Koruma Dergisi, 1(1), 1-20.
• Sultanlı, İ. (2021). Anayasal Bir Hak Olan Kişisel Verilerin Korunması Hakkı ve Mahremiyet İle İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dergisi, 4(1), 23-34.
• Şen, D. E., Yetim, E. ve Öztürk, E., (2019). Zihinde ve Sanal Mekânda Mahremiyet Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 875-891.
• Şener, G. (2013). Sosyal Ağlarda Mahremiyet ve Yeni Mahremiyet Stratejileri. Yeni Medya Çalışmaları-1. Ulusal Kongresi, Kocaeli, 7-8.
• Şimşek, G., (2016). Reklam Etiğinde Din İstismarı Örnek Olay İncelemesi: Hehal Sex Shop. 3rd International Congress on Social Sciences, China to Ardiatic.
• Taşkaya, M. ve Talay, Ö. (2019). Dijital Gözetimin Pazarlama Amaçlı Aracıları: “Çerezler” ve Çerez Kullanımında “Açık Rıza”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Haziran (31), 356-376.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2020). İstatistiklerle Aile, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2019-33730 (Erişim Tarihi: 09.01.2020).
• Warren, S. D. ve Brandeis, L. D. (1890). The Righ to Privacy. Harvard Law Review, 4(5), 194-220.
• Wang, H., Lee, M. K., ve Wang, C. (1998). Consumer Privacy Concerns About Internet Marketing. Communications of the ACM, 41(3), 63-70.
• Westin, A. F. (2003). ). Social and Political Dimensions of Privacy. Journal of Social Issues, 59(2), 431-453.
• Wong, W. P. M., Tan, K. L., Inkgo, I. A. ve Lim, C.Y. (2019). The Effect of Technology Trust on Customer E-Loyalty in Online Shopping and The Mediating Effect of Trustworthiness. Journal of Marketing Advences and Practices, 1(2), 38-51.
• Yabancı, C., Akça, F. ve Ulutaş, E. (2018). Çevrimiçi Mahremiyet Kaygısı ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (54), 191-218.
• Yağar, F. ve Dökme, S. (2018). Niteliksel Araştırmaların Planlanması: Araştırma Soruları, Örneklem Seçimi, Geçerlilik ve Güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yapraklı, T. Ş., Hoş, B. ve Ünalan, M. (2018). Tüketici Karar Verme Tarzları İle Algılanan Mahremiyetin Online Tekrar Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi. IV. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, Erzurum.
• Yaprakli, T. Ş. ve Unalan, M. (2017). Consumer Privacy in The Era of Big Data: A Survey of Smartphone Users’ Concerns. 2nd World Conference on Technology, Innovation and Entrepreneurship, 1(4), 1-10.