COVID-19 Pandemisinde Sağlık Sektöründe Psikolojik Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 1, 169 - 184, 28.03.2023

İbrahim Türkmen , Emine Çetin Aslan

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1053451

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de COVID-19 pandemisi sürecinde sağlık çalışanlarında psikolojik güçlendirme ile işgören performansı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma, kesitsel tipte tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırma verileri katılımcıları tanıtıcı bilgi formu, Psikolojik Güçlendirme Ölçeği ve İşgören Performansı Ölçeğinden oluşan anket formu ile toplanmıştır. Veriler, Google Forms’ta oluşturulan online anket formu aracılığıyla, 580 sağlık çalışanından elde edilmiştir. Çalışmada psikolojik güçlendirme ve alt boyutlarından etki, anlamlılık ve yeterlilik boyutlarının işgören performansı üzerinde pozitif etkisi olduğu bulunmuş, ancak özerklik alt boyutunun istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. İşgören performansı üzerinde en fazla etkisi olan boyutun yeterlilik alt boyutu olduğu görülmüştür. Ayrıca katılımcıların psikolojik güçlendirme ve işgören performansına ilişkin ortalama puanlarının cinsiyet, yaş, meslek ve çalışma süresine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmada sağlık çalışanlarının psikolojik olarak güçlendirilmesinin performanslarını olumlu olarak etkileyeceği sonucuna ulaşılmıştır. Sağlık çalışanlarının yeterliliğinin, etkilerinin ve mesleklerine yükledikleri anlamların geliştirilmesinin, performanslarının artırmasına büyük katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik güçlendirme, işgören performansı, sağlık çalışanları, COVID-19 pandemisi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Evaluation of the Effect of Psychological Empowerment on Employee Performance in the Health Sector in the COVID-19 Pandemic

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between psychological empowerment and employee performance in healthcare workers during the COVID 19 pandemic in Turkey. The study is a cross-sectional descriptive study. The research data were collected with a questionnaire consisting of the participants' introductory information form, the Psychological Empowerment Scale and the Employee Performance Scale. The data were obtained from 580 healthcare workers through the online questionnaire created in Google Forms. In the study, it was found that the psychological empowerment and its sub-dimensions of impact, significance and competence had a positive effect on employee performance, but the autonomy sub-dimension did not have a statistically significant effect. It has been seen that the dimension with the most impact on employee performance is the sub-dimension of competence. In addition, it was determined that the average scores of the participants regarding psychological empowerment and employee performance showed statistically significant differences according to gender, age, occupation and working time. In the study, it was concluded that the psychological empowerment of health workers would positively affect their performance. It is thought that improving the competence of health workers, their effects and the meanings they attribute to their professions may contribute to increasing their performance.

Anahtar Kelimeler

Psychological empowerment, employee performance, healthcare workers, COVID-19 pandemic

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Alrige, M., Alshahrani, F., Alharbi, A., Aljuhani, N., ve Aldini, N. (2022). The effects of empowerment on health care worker performance during the COVID-19 pandemic in Saudi Arabia. Quality Management in Health Care, 1-6. doi:10.1097/QMH.0000000000000337
• Anitha J. (2014). Determinants of employee engagement and their impact on employee performance. International Journal of Productivity and Performance Management, 63(3), 308-323. doi:10.1108/IJPPM-01-2013-0008
• Bakan, İ., Erşahan, B., Büyükbeşe, T., Okumuş, M. T., ve Akmeşe, A. (2018). Psikolojik güçlendirme düzeylerine bağlı olarak öğretmenlerin işe yönelik davranışlarında farklılıklar oluşur mu? Bir alan araştırması. Business ve Management Studies: An International Journal, 6(1), 17-44. doi:10.15295/bmij.v6i1.142
• Can, M., ve Kaya Özbağ, G. (2019). Psikolojik güçlendirmenin çalışan davranışlarına etkileri; ULAKBİM veri tabanında yayınlanan makaleler üzerine bir inceleme. Journal of Business in the Digital Age, 2(2), 103-111. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/913791
• Chiang, C.F., ve Hsieh, T.S. (2012). The impacts of perceived organizational support and psychological empowerment on job performance: the mediating effects of organizational citizenship behavior. International Journal of Hospitality Management, 31(1), 180-190. doi:10.1016/j.ijhm.2011.04.011
• Chow, I. H.-s., Lo, T. W.-c., Sha, Z., ve Hong, J. (2006). The impact of developmental experience, empowerment, and organizational support on catering service staff performance. International Journal of Hospitality Management, 25(3), 478-495. doi:10.1016/j.ijhm.2005.03.002
• Çavuşoğlu, F., ve Güler, M. E. (2017). Psikolojik güçlendirme ile örgütsel vatandaşlık davranışının ilişkisi ve demografik değişkenlere göre farklılıkları: İzmir şehir merkezindeki konaklama işletmelerinde bir araştırma. Journal of Travel and Hospitality Management, 14(2), 47-64. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/334553
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 35-46. https://core.ac.uk/download/pdf/290042887.pdf
• DSÖ. (2022a). Health workforce. Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/health-workforce#tab=tab_1 (Erişim tarih: 20.05.2022).
• DSÖ. (2022b). WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. Erişim adresi: https://covid19.who.int/ (Erişim tarih: 09.08.2022).
• DSÖ. (2021). The impact of COVID-19 on health and care workers: a closer look at deaths. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/345300/WHO-HWF-WorkingPaper-2021.1-eng.pdf (Erişim tarih: 20.05.2022).
• Durukan, S., Akyürek, Ç., ve Coşkun, E. (2010). Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesinde çalışan hemşirelerin örgütsel güven, güçlendirme ve bağlılık düzeylerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 411-434. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/194558
• Erdem, H., Gökmen, Y., ve Türen, U. (2016). Psikolojik güçlendirme boyutlarının iş performansı üzerine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü: görgül bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 161-176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2152128
• Hair, J. J., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis (Seventh edition). Harlow: Pearson Education Limited.
• Hämmig, O. (2018). Explaining burnout and the intention to leave the profession among health professionals - A cross-sectional study in a hospital setting in Switzerland. BMC Health Services Research, 18(1), 1-11. doi:10.1186/s12913-018-3556-1
• Hoşgör, H., ve Yaman, M. (2022). Investigation of the relationship between pychological resilience and job performance in Turkish nurses during the Covid-19 pandemic in terms of descriptive characteristics. Journal of Nursing Management, 30(1), 44-52. doi:10.1111/jonm.13477
• İhtiyaroğlu, N. (2017). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 361-377. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/335574
• Kanbur, E. (2018). Havacılık sektöründe psikolojik güçlendirme, iş performansı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 147-162. doi:10.17130/ijmeb.2018137578
• Kanter, R. M. (1977). Men and women of the Corporation. New York: Basic Books.
• Kirkman, L., ve Rosen, B. (1999). Beyond self-management: antecedents and consequences of team empowerment. The Academy of Management Journal, 42(1), 58-74. https://doi.org/10.2307/256874
• Laschinger, H. K., Finegan, J. E., Shamian, J., ve Wilk, P. (2004). A longitudinal analysis of the ımpact of workplace empowerment on work satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 25(4), 527-545. doi:10.1002/job.256
• Liden, R. C., Wayne, S. J., ve Sparrowe, R. T. (2000). An examination of the mediating role of psychological empowerment on the relations between the job, ınterpersonal relationships, and work outcomes. Journal of Applied Psychology, 85(3), 407-419. doi:10.1037//0021-9010.85.3.407
• Llorente-Alonso, M., García-Ael, C., Topa, G., Sanz-Muñoz, M. L., Muñoz-Alcalde, I., ve Cortés-Abejer, B. (2021). Can psychological empowerment prevent emotional disorders in presence of fear of COVID-19 in health workers? A cross-sectional validation study. Journal of Clinical Medicine, 10(8), 1614. doi:10.3390/jcm10081614
• López-Cabarcos, M. Á., López-Carballeira, A., ve Ferro-Soto, C. (2020). New ways of working and public healthcare professionals’ well-being: the response to face the COVID-19 pandemic. Sustainability, 12(19), 8087. doi:10.3390/su12198087.
• Motowildo, S. J., Borman, W. C., ve Schmit, M. J. (1997). A theory of individual differences in task and contextual performance. Human Performance, 10(2), 71-83. doi:10.1207/s15327043hup1002_1
• Nguyen, L. H., Drew, D. A., Graham, M. S., Joshi, A. D., Guo, C. G., Ma, W., vd. (2020). Risk of COVID-19 among front-line health-care workers and the general community: a prospective cohort study. The Lancet. Public Health, 5(9), e475. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30164-X
• Nunnally, J. C., ve Bernstein, I. H. (1994). Psychometrict Theory (Third edition). New York: McGraw-Hill.
• Özdemir, M., ve Gören, S. Ç. (2017). Psikolojik güçlendirme, liderlik uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü. İlköğretim Online, 16(1), 342-353. doi:10.17051/io.2017.47449
• Özer, Ö. (2019). Hemşirelerde hizmetkar liderlik ve çalışan performansının incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(1), 105-112. doi:10.17681/hsp.410569
• Pawirosumarto, S., Sarjana, P. K., ve Muchtar, M. (2017). Factors affecting employee performance of PT. Kiyokuni Indonesia. International Journal of Law and Management, 59(4), 602-614. doi:10.1108/IJLMA-03-2016-0031
• Pradhan, R. K., ve Jena, L. K. (2017). Employee performance at workplace: conceptual model and empirical validation. Business Perspectives and Research 5(1), 69-85. doi:10.1177/2278533716671630
• Pourteimour, S., Yaghmaei, S., ve Babamohamadi, H. (2021). The relationship between mental workload and job performance among Iranian nurses providing care to COVID-19 patients: a cross-sectional study. Journal of Nursing Management, 29(6), 1723-1732. doi:10.1111/jonm.13305
• Rani, R. M., Rahman, N. R. A., & Yusak, N. A. M. (2021). The effect of psychological empowerment on employee performance. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 15(6), 881–899. https://www.researchgate.net/profile/Normy-Abdul-Rahman-2/publication/352120743_The_Effect_of_Psychological_Empowerment_on_Employee_Performance/links/60b9f182299bf10dff92670e/The-Effect-of-Psychological-Empowerment-on-Employee-Performance.pdf
• Regina, M., Henny, S., ve Antonio, F. (2021). The antecedents of psychological empowerment and its impact towards general physician job performance. Macedonian Journal of Medical Sciences, 9(E), 1322-1330. doi:10.3889/oamjms.2021.7270
• Sağlık Bakanlığı. (2021). Sağlık istatistikleri yıllığı 2020 haber bülteni. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. Erişim Adresi: https://sbsgm.saglik.gov.tr/Eklenti/41611/0/haber-bulteni-2020pdf.pdf. (Erişim tarih: 20.05.2022).
• Sekaran, U., ve Bougie, R. (2016). Research methods for business: A skill-building approach, (Seven edition). Chichester: John Wiley & Sons Ltd.
• Sigler, T. H., ve Pearson, C. M. (2000). Creating an empowering culture: examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of Quality Management, 5(1), 57-52. doi:https://doi.org/10.1016/S1084-8568(00)00011-0
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: dimensions, measurement, and validation. The Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465. doi:https://doi.org/10.2307/256865
• Stewart, J. G., McNulty, S. R., Griffin, M. T., ve Fitzpatrick, J. J. (2010). Psychological empowerment and structural empowerment among nurse practitioners. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 22(1), 27-34. doi:10.1111/j.1745-7599.2009.00467.x
• Sürgevil, O., Tolay, E., ve Topoyan, M. (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yasar University, 8(31), 5371-5391. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/179409
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics (Six edition). Boston: Pearson.
• Taktaz, B., Shabaani, S., Kheyri, A., ve Rahemipoor, M. (2012). The relation between psychological empowerment and performance of employees. Singaporean Journal of Business Economics, and Management Studies, 1(5), 19-26. doi:10.12816/0003757
• Taştan, S. (2012). Bir pozitif psikoloji kavramı olarak örgütle özdeşleşmenin psikolojik güçlendirme algısı ve gönüllü performans davranışı arasındaki ilişkide ara değişken rolünün değerlendirilmesi: gıda sektöründe yapılan bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 227-238. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/151018
• Tepe Küçükoğlu, M. (2018). Psikolojik güçlendirme, iş tatmini ve çalışan performansı arasındaki ilişkiler: Türkiye'deki üniversiteler genelinde bir araştırma. Verimlilik Dergisi, 3(3), 143-164. https://dergipark.org.tr/en/pub/verimlilik/issue/37982/438669
• Thomas, K. W., ve Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: an "interpretive" model of ıntrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681. doi:10.5465/amr.1990.4310926
• Travers, J. L., Schroeder, K., Norful, A. A., ve Aliyu, S. (2020). The influence of empowered work environments on the psychological experiences of nursing assistants during COVID-19: a qualitative study. BMC Nursing, 19(98), 1-12. doi:10.1186/s12912-020-00489-9