İhracat Yapan İşletmelerin Finansman Kaynaklarının Tespiti Makina İmalat Sektöründe Bir Uygulama

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 654 - 673, 28.06.2024

Nurcan Süklüm , İbrahim Eke , Abdulkadir Filiz

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1159144

Öz

Güçlü ve sürdürülebilir bir ihracatı gerçekleştirmek için işletmelerin finans yapılarının güçlü olması ve teknoloji tabanlı finansal ödeme yöntemlerine de entegre olmaları gerekmektedir. Bu çalışmada Çorum ili özelinde ihracata yönelik makine imalat alanında faaliyet gösteren işletmeler incelenmiş, dış ticaret ve finansal kaynaklarının yüz yüze anket yolu ile araştırılarak karşılaştıkları sorunlar, kullandıkları finansal yöntemler tespit edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 22.00 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. İşletmelerin büyük çoğunluğu uzman finans yöneticisi istihdam etmediğini, ihracat işlemlerinde profesyonel yardım almadığını, dövizdeki dalgalanmalardan olumsuz yönde etkilendiklerini, ülke ekonomisindeki istikrarsızlığın ihracatı olumsuz etkilediğini, Covid-19 pandemisinin ihracat finansmanlarını olumsuz etkilediğini belirtmiştir. Ayrıca işletmelerin yarısı ihracatta finansman kaynağı olarak öz kaynak kullandıklarını, ihracatta Eximbank kredisi kullanmayı tercih etmediklerini ifade etmişlerdir. Katılımcıların işletmedeki pozisyonu ile işletmede uzman finans yöneticisi bulundurup bulundurmamaları konusu arasında ve eğitim düzeyleri ile işletmenin finansal konuda yardım alma durumu konusu arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Katılımcıların işletmedeki pozisyonu ile ülke ekonomisindeki istikrarsızlığın ihracatı etkilemesi konusu arasında ve katılımcı işletmelerin hukuki yapısı ile ihracat kredi sigortası kullanıp kullanmamaları konusu arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Tedarik Zinciri Finansı, Makine İmalatı, İhracat, Pandemi

İHRACAT YAPAN İŞLETMELERİN FİNANSMAN KAYNAKLARININ TESPİTİ: MAKİNA İMALAT SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Öz

Güçlü ve sürdürülebilir bir ihracatı gerçekleştirmek için işletmelerin finans yapılarının güçlü olması ve teknoloji tabanlı finansal ödeme yöntemlerine de entegre olmaları gerekmektedir. Bu çalışmada Çorum ili özelinde ihracata yönelik makine imalat alanında faaliyet gösteren işletmeler incelenmiş, dış ticaret ve finansal kaynaklarının yüz yüze anket yolu ile araştırılarak karşılaştıkları sorunlar, kullandıkları finansal yöntemler tespit edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 22.00 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. İşletmelerin büyük çoğunluğu uzman finans yöneticisi istihdam etmediğini, ihracat işlemlerinde profesyonel yardım almadığını, dövizdeki dalgalanmalardan olumsuz yönde etkilendiklerini, ülke ekonomisindeki istikrarsızlığın ihracatı olumsuz etkilediğini, Covid-19 pandemisinin ihracat finansmanlarını olumsuz etkilediğini belirtmiştir. Ayrıca işletmelerin yarısı ihracatta finansman kaynağı olarak öz kaynak kullandıklarını, ihracatta Eximbank kredisi kullanmayı tercih etmediklerini ifade etmişlerdir. Katılımcıların işletmedeki pozisyonu ile işletmede uzman finans yöneticisi bulundurup bulundurmamaları konusu arasında ve eğitim düzeyleri ile işletmenin finansal konuda yardım alma durumu konusu arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Katılımcıların işletmedeki pozisyonu ile ülke ekonomisindeki istikrarsızlığın ihracatı etkilemesi konusu arasında ve katılımcı işletmelerin hukuki yapısı ile ihracat kredi sigortası kullanıp kullanmamaları konusu arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Tedarik Zinciri Finansı, Makine İmalatı, İhracat, Pandemi.

Kaynakça

• Aktan, C., ve Şahin, E. E. (2020). Yeni Bir Finansman Yaklaşımı Tedarik Zinciri Finansı. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Anadolu Üniversitesi. (Ed.). (2020). Dış Ticarete Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Arısoy, İ. (2008). Türkiye’de Sanayi Sektörü – İktisadi Büyüme İlişkisinin Kaldor Hipotezi Çerçevesinde Test Edilmesi. Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni 2008/1, Ocak 2008, 11. Ankara. (Erişim Adresi: www.tek.org.tr)
• Aslan, N., ve Yörük, D. (2008). Teori ve Uygulamada Dış Ticaret Hadleri ve Kalkınma İlişkisi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 27(2), 33-69.
• Çetinkaya Bozkurt Ö. ve Tunç H. (2018). KOBİ’lerde Dış Ticaret Sorunları: Antalya İli Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 381-398.
• Değirmen S. ve Gündoğdu Y. (2010). Türkiye’de İhracat Yapan Firmaların Finansman Stratejileri. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(4), 1-18.
• Demirci, Niyazi Savaş (2020). Dış Ticaretin Finansmanı. A. Açık Öğretim Fakültesi içinde, Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi (166-183). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Dünya Ticaret Örgütü (WTO). (2021). WTO Veri Tabanı. WTO: (https://stats.wto.org, Erişim Tarihi: 15.12.2021).
• Güneş, R. ve Uğur, A. (2007). KOBİ'lerin İhracat Finansmanında EXİMBANK Kredileri: Malatya İlinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12(2), 21-40.
• İhracat Yönetmeliği. (2016, 6 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 26190). (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=10365&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5)
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (5. b.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Metin, İ., ve Küçükbay, F. (2019). İhracatta Finansman Kaynaklarının Değerlendirilmesine Yönelik Çok Kriterli Bir Yaklaşım: Promethee Yöntemi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 931-948.
• Özdemir, Z. (2005). Dış Ticaret Finansman Tekniklerinden Faktoring ve Forfaiting İşlemleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2005/2), 194-224
• Özkılınç, D. N. (2014). Türk KOBİ'leri için Alternatif Finans Bulma Yöntemleri ve Sermaye Piyasası. Journal of Yasar University, 9(34), 5837-5838.
• Öztürk, A., ve Sandalcılar, A. R. (2018). Dış Ticaret İşlemlerinde Tercih Edilen Ödeme Yöntemleri: Doğu Karadeniz Bölgesi Üzerine Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 202-218.
• Sakarya, Ş. (2009). İhracat Yapan İşletmelerin Finansman Kaynaklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (42), 117-134.
• Serin, N. (1981). Dış Ticaret ve Kalkınma. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Seyidoğlu, H. (2017). Uluslararası İktisat ve İktisadi Kalkınma İlişkileri. Uluslararası İktisat: Teori, Pratik ve Uygulama (Geliştirilmiş 21.Baskı, 563). İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Şerefli, M. (2016). Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.(13), 136-143.
• Şişman, D., ve Şişman, M. (2017). Finansal Kiralam (Leasing) ve Ekonomi İçin Önemi: Riskler, Avantajlar. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(1), 144-154.
• TMMO. (2017). Makine İmalat Sektör Araştırması. Ankara: Türkiye Makine Mühendisleri Odası Oda Raporu. Tosun, D. (2007). Bir İhracat Finansman Yöntemi Olarak Faktoring: Dünya ve Türkiye Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2021). Dış Ticaret İstatistikleri, Kasım 2021. TÜİK: (https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Kasim-2021-37423, Erişim Tarihi: 15.12.2021).
• Uluslararası Ticarette Ödeme Şekilleri. (2022, 30 Ocak). T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrük Rehberi. (https://gumrukrehberi.gov.tr/sayfa/uluslararas%C4%B1-ticarette-%C3%B6deme-%C5%9Fekilleri).
• Vıjayasrı, G. (2013). The Importance of International Trade in the World. International Journal of Marketing, Financial Services & Managenment Research, 2(9), 111-119.
• Yapraklı, S. (2020). Dış Ticareti Yeniden Ele Almak. Dış Ticarete Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.