Evaluation of Sakarya Gastronomic Elements within the Scope of Geographical Indications

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 939 - 961, 30.09.2020

Yağmur Savaşkan , Said Kıngır

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.702037

Cited By: 6

Öz

Geographical indications are an application that protects and secures the values of local products. Also, to taste the local products, to see the production process, food festivals and gastronomic themed museums are the motivation tool to travel for gastronomic purpose. Therefore, the concept of geographical indications, which is also related to the concept of gastronomy, is also important for gastronomy tourism. From this point of view, the aim of the study is to evaluate the gastronomic elements and local products of Sakarya within the scope of geographical indications. As a result of the study, it was found that there are 3 products waiting for register, and 3 registered products belonging to Sakarya province. As an another result of the research, some local products belonging to Sakarya were Registered with trademark registration. Besides, at scope of work, recommendations have been made on other gastronomic products that may be evaluated within the about of geographical indication.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy, Gastronomic Elements, Geographical Indications, Sakarya

Sakarya İli Gastronomik Unsurlarının Coğrafi İşaret Kapsamında Değerlendirilmesi

Öz

Coğrafi işaret, yöresel ürünlerin değerlerini koruma ve güvence altına almada kullanılan bir uygulamadır. Ayrıca coğrafi işaret yöresel ürünleri tatmak, yapım aşamalarını görmek ya da yemek festivalleri ve gastronomi temalı müzeler gibi unsurlar gastronomi amaçlı seyahatlerde motivasyon aracı olmaktadır. Bu nedenle gastronomi kavramı ile ilişkili olan coğrafi işaret kavramı gastronomi turizmi açısından da önem taşımaktadır. Bu noktadan hareket ile çalışmanın amacı Sakarya ilinin gastronomik unsurlarının ve yöresel ürünlerinin coğrafi işaretler kapsamında değerlendirilmesidir. Bu amaçla araştırmada öncelikle ilgili yazın taranmış ve Sakarya ilinin gastronomik ürünleri belirlenerek gastronomik unsurları ve coğrafi işaretli ürünleri değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Sakarya iline ait 3 adet tescilli ürün ve 3 adet ise tescil başvurusu yapılmış ürün olduğu bulunmuştur. Bir diğer araştırma sonucu da Sakarya’ya ait bazı yöresel ürünlerin marka tescili ile tescillendiği yönünde olmuştur. Ayrıca çalışma kapsamında coğrafi işaret kapsamında değerlendirilebilecek diğer gastronomik ürünler hakkında da önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

gastronomi, gastronomik unsurlar, coğrafi işaret, sakarya

Kaynakça

• Akdemir, N. (2018). Yöresel Mutfağın Turizm Ürünü Olarak Kullanımı ve Bölgesel Kalkınmaya Katkısı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Aksoy, M. ve Sezgi, G. (2015). Gastronomi Turizmi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Gastronomik Unsurları, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3),79-89.
• Aktaş, A. (2009). Sakarya’nın Yemek Kültürü (Üç Kıtanın Damak Zevkinin Buluştuğu Yer: Sakarya). İstanbul: Değişim Yayınları.
• Ateş, E., Kaya, C. ve Esin, Y. (2014). Coğrafi İşaretli “Turhal Yoğurtmacı”nın Yöre Ekonomisi ve Tanıtımına Katkısı, 4. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 17-19 Nisan, 405.
• Aynur Bölükbaşı. Söğütlü Pancar Pekmezli Lokumu Hakkında Bilgi. Söğütlü Belediyesi. (Kişisel Görüşme, 11 Şubat 2020).
• Başaran, B. (2017). Gastronomi Turizmi Kapsamında Rize Yöresel Lezzetlerinin Değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies,5(3), 135-149.
• Cei, L. Defrancesco, E. ve Stefani, G. (2018). From Geographical Indications to Rural Development: A Review of the Economic Effects of European Union Policy. Sustainability, 10(3745), 1-21.
• Cömert, M. (2014). Turizm Pazarlamasında Yöresel Mutfakların Önemi ve Hatay Mutfağı Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1), 64-70.
• Çalışkan, V. ve Koç, H. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28), 193-214.
• Çekal, N. ve Aslan, B. (2017). Gastronomik Bir Değer Olarak Tarhana ve Coğrafi İşaretlemede Tarhananın Yeri ve Önemi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 124-135.
• D’Amico, A. (2004). The Enhancement of the Typical Products Value: From Commodity to Experience. British Food Journal, 106(10/11), 793-805.
• Doğdubay, M ve Giritlioğlu, İ. (2008). Mutfak Turizmi, (Editör) Hacıoğlu, N ve Avcıkurt, C.: Turistik Ürün Çeşitlendirmesi içinde, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Du Rand, G. ve Heath, E. (2006). Towards a Framework for Food Tourism as an Element of Destination Marketing, Current Issues in Tourism, 9(3), 206-234.
• Görkem, O., ve Sevim, B. (2011). Gastronomi Turizmi ve Türkiye’de Yüksek Öğretim Düzeyinde Mutfak Eğitiminin Genel Görünümü, 1. Uluslararası Turizm ve Otelcilik Sempozyumu, 29 Eylül-1 Ekim 2011, 73-83.
• Gürsoy, D. (2005). Kuzeyden Güneye… Doğudan Batıya Yöresel Mutfağımız. İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Haven-Tang, C. ve Jones, E. (2005). Using Local Food and Drink to Differentiate Tourism Destinations Through a Sense of Place. Journal of Culinary Science & Technology, 4(4), 69-86.
• Hazarhun, E. ve Tepeci, M. (2018). Coğrafi İşarete Sahip Olan Yöresel Ürün ve Yemeklerin Manisa’nın Gastronomi Turizminin Gelişimine Katkısı, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 371-389.
• Hussin, H. (2018). Gastronomy, Tourism, and the Soft Power of Malaysia. SAGE Open, 8(4), 1-11.
• Ivanovic, S. Galicic, V. ve Pretula, M. (2008). Gastronomy as a Science ın the Tourism and Hospitality Industry. Management of the Product Life Cycle and Competitiveness on the Tourist Market, 571-579.
• Kahya, C. (2018). Sakarya Kent Park ve Sakarya Park Örneklerinde Kullanıcı Memnuniyeti ve Kalite Karşılaştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
• Kan, M. ve Gülçubuk, B. (2008). Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler, U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 57-66.
• Karaca, O. B. (2016). Geleneksel Peynirlerimizin Gastronomi Turizmindeki Önemi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(2), 17-39.
• Kargiglioğlu, Ş. ve Akbaba, A. (2016). Yerli Gastroturistlerin Eğitim Seviyeleri ve Yaş Gruplarına Göre Destinasyondaki Gastronomi Turizmi Etkinliklerine Katılımları: Gaziantep’i Ziyaret Eden Gastroturistler Üzerine Bir Araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 87-95.
• Karim, A. S. ve Chi, C. G. Q. (2010). Culinary Tourism as a Destination Attraction: An Empirical Examination of Destinations’ Food Image, Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(6), 531-555.
• Kivela, J. ve Crotts, J. C. (2006). Tourism and Gastronomy: Gastronomy’s Influence on How Tourist Experience a Destination, Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(3), 54-77.
• Lopez-Guzman, T. ve Sanchez-Canizares. S. (2012a). Culinary Tourism in Cordoba (Spain). British Food Journal, 114(2), 168-179.
• Martins, M. (2016). Gastronomic Tourism and the Creative Economy. Journal of Tourism, Heritage & Services Marketing, 2(2), 33-37.
• Mintel (2009). Gastronomic Tourism-International. Travel & Tourism Analyst, 4.
• Özkaya, F. D., Sünnetçioğlu, S. ve Can, A. (2013). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Hareketliliğinde Coğrafi İşaretlemenin Rolü, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1), 13-20.
• Rinaldi, C. (2017). Food and Gastronomy for Sustainable Place Development: A Multidisciplinary Analysis of Different Theoretical Approaches. Sustainability, 9(10), 1-25.
• Sanchez-Canizares, S.M. ve Lopez-Guzman, T. (2012b). Gastronomy as a Tourism Resource: Profile of the Culinary Tourist. Current Issues in Tourism, 15(3), 229-245.
• Sarıışık, M. ve Özbay, G. (2015). Gastronomi Turizmi Üzerine Bir Literatür İncelemesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 264-278.
• Serinkaya, E. Y. (2017). Mutfak Kültürünün Gaziantep’in Geleneksel Konutlarında İncelenmesi. ARTİUM, 5(1), 27-41.
• Solmaz, Y. ve Altıner, D. D. (2018). Türk Mutfak Kültürü ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Bir Değerlendirme. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(3), 108-124.
• Sukenti, K. (2014). Gastronomy Tourism in Several Neighbor Countries of Indonesia: A Brief Review. Journal of Indonesian Tourism and Development Studies, 2(2), 55-63.
• Suna, B. ve Uçuk, C. (2018). Coğrafi İşaret İle Tescil Edilmiş Ürüne Sahip Olmanın Destinasyon Pazarlamasına Etkisi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 100-118.
• Şahin, A. ve Meral, Y. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2), 88-92.
• Şahin, G. (2013). Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırklareli)’nin Coğrafi İşaretleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 23-37.
• Şahin, G. G. (2015). Gastronomy Tourism as an Alternative Tourism: An Assessment on the Gastronomy Tourism Potential of Turkey. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(9), 79-105.
• Şengül, S. ve Türkay, O. (2018). Sakarya’yı Ziyaret Eden Yerli Turistlerin Kişisel Özellikleri İle Yöresel Mutfak Memnuniyetleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 573-588.
• Şenol, F. (2008). Turizm Coğrafyası Yöresel Turizm Kaynaklarımız ve Dünya Harikaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Taş, S. S. K. ve Taş, S. (2017). Doğu Karadeniz Bölgesi Gastronomik Unsurlarının Gastronomi Turizmi Açısından Değerlendirilmesi, DOKAP Bölgesi Uluslararası Turizm Sempozyumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tekbalkan, M. (2017). Yöresel Yemeklerin Bölge Turizmine Katkısı: Samsun Kaz Tiridi Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 155-169.
• Teuber, R. (2011). Consumers’ and Producers’ Expectations Towards Geographical Indications Empirical Evidence for a German Case Study, British Food Journal, 113(7), 900-918.
• Uğurkan, E., Üzümcü, T. ve Alyakut, Ö. (2017). Kocaeli ve Çevresindeki Muhacirlerin Kent Gastronomisine Yapmış Olduğu Katkılar. Uluslararası Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu-IV, Kocaeli, 24-25 Mart, 3, 1821-1835.
• Üner, E. H. (2014). Her Şey Dâhil Sistemde Türkiye Gastronomi Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Üzümcü, T. P., Alyakut, Ö. ve Akpulat, N. A. (2017). Coğrafi İşaretleme Kapsamında Kocaeli Gastronomik Ürünlerin Değerlendirilmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(28), 132-140.
• Üzümcü, T. P., Alyakut, Ö. ve Fereli, S. (2017). Gastronomik Ürünlerin Coğrafi İşaretleme Açısından Değerlendirilmesi: Erzurum-Olur Örneği, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 10(2), 44-53.
• Velissariou, E. ve Mpara, E. (2014). Local Product and Tourism Gastronomy in Rural Areas Evidence From Greece. 9th Mibes International Conference, 30/5-1/6, 253-265.
• Velissariou, E. ve Vasilaki, E. (2014). Local Gastronomy and Tourist Behavior: Research on Domestic +Tourism ın Greece. Journal of Tourism Research, 9, 120-143.
• Wolf, E. (2002). Culinary Tourism: A Tasty Economic Proposition, from www.culinarytourism.org.
• Yalçın, D. (2019). Coğrafi İşaretlerin Şehir Markalaşmasına Etkileri: Sakarya İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yamaç, Z. (2015). Sakarya Destinasyonunun İmaj Algısına Yönelik Sakarya Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yıkmış, S. ve Ünal, A. (2016). The Importance of Geographical Indication In Gastronomy Tourism: Turkey. International Journal of Agricultural and Life Sciences, 2(4), 73-79.
• Yıldız, G. (2018). Sakarya Türkmen/Manav Mutfağı Yedi Asırlık Bir Mutfak. Sakarya: Sakarya Yerel Kültür Derneği Yayınları.
• İnternet Kaynakları http://sakarya.gtb.gov.tr/duyurular/sakarya-yoresel-urunler-ilani [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• http://www.e-sehir.com/yemek_tarifleri/erik-sizbali-sakarya-tarifi.html [Erişim Tarihi: 02.12.2019].
• http://www.geyve.bel.tr/haber/geyve-ayvasi-dunya-markasi-oldu [Erişim Tarihi: 02.12.2019].
• http://www.mehmethekim.com/sakarya-yemek-kulturu/ [Erişim Tarihi: 02.12.2019].
• http://www.nenedirvikipedi.com/yemek-tarifleri/sakarya-ilinin-meshur-yoresel-yemekleri-10329.html [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• http://www.sakaryahalk.com/28389-abhaz-kulturunu-yemekleriyle-yasatiyor-haberi.html [Erişim Tarihi: 08.12.2019].
• http://yemek.haber7.com/gunun-menusu/haber/807364-kabak-kabak-olali-hic-boyle-pismedi [Erişim Tarihi: 08.12.2019].
• https://lezzetler.com/kasnuka-sakarya-tarif-41615 [Erişim Tarihi: 14.11.2019].
• https://sakarya.ktb.gov.tr/TR-107119/ne-yenir.html [Erişim Tarihi: 10.11.2019].
• https://sakarya.ktb.gov.tr/TR-190585/kopuk-helvasi.html [Erişim Tarihi: 10.11.2019].
• https://toprakdogal.com/Tarakli-Tahin-Helva-Sakarya [Erişim Tarihi: 08.12.2019].
• https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=54 [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/168.pdf [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://www.geyvemedya.com/tuna-tana-tdkdan-tesekkur-belgesi/ [Erişim Tarihi: 08.12.2019].
• https://www.haber3.com/guncel/adapazari-karasu-yolunda-bir-garip-isim-savasi-haberi-885712 [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://www.sakaryarehberim.com/haber-sakarya-yoresine-ait-meshur-yemekler-191892.html [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/0C72DB5A-AE45-4B59-BB19-092EE59ACAA9.pdf [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/44700B65-0EDF-4644-8F98-53C9FBD768C2.pdf [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://www.yemekkulturu.net/incir-uyutmasi-sakarya.html [Erişim Tarihi: 15.11.2019].
• https://yeni.lezzetler.com/marmara-yemekleri-70/dimbil-corbasi-sakarya-vt36327 [Erişim Tarihi: 16.11.2019].
• https://yenidenergenekon.com/235-sifa-kaynagi-ugut-tatlisi/ [Erişim Tarihi: 17.11.2019].
• www.turkpatent.gov.tr, Web https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/geographicalRegisteredList/, [Erişim Tarihi: 05.11.2019].
• https://lezzetler.com/ure-sakarya-vt36330 [Erişim Tarihi: 14.11.2019].
• http://beyazman.blogspot.com/2009/06/sakarya.html [Erişim Tarihi: 03.02.2019].
• https://lezzetler.com/tarif-64593 [Erişim Tarihi: 14.11.2019].
• http://www.uguttatlisi.com/ [Erişim Tarihi: 01.12.2019].
• https://www.lafsozluk.com/2019/12/sakaryanin-neleri-meshurdur.html [Erişim Tarihi: 14.01.2020].
• http://nesegazoz.com/ [Erişim Tarihi: 08.12.2019].
• http://www.tarakli.bel.tr/nerede_yenir.asp [Erişim Tarihi: 01.12.2019].
• http://www.kazimpasa.com/hakkimizda,3.html [Erişim Tarihi: 08.12.2019].