Psikolojik İklimin Çalışan Performansı Üzerine Etkisinde İşe Adanmışlık Boyutlarının Aracılık Rolü

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 1605 - 1628, 31.01.2022

Bilge Güler , Mustafa Taşlıyan

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.982437

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, psikolojik iklimin işe adanmışlık boyutları aracılığıyla çalışan performansı üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla otomotiv sektörü çalışanları üzerinde anket uygulanmıştır. Anket uygulaması sonucu 611 veri elde edilmiş ve bu veriler SPSS yoluyla güvenilirlik, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizleri ile test edilmiştir. Araştırma hipotezlerinin test edilmesinde hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucu, psikolojik iklimin çalışan performansı üzerine etkisinde işe adanmışlık boyutlarının (dinçlik, adanmışlık, özümseme) kısmi aracılık rolüne sahip olduğu saptanmıştır. Bu bulgu, psikolojik iklimin çalışan performansı üzerindeki etkisinde işe adanmışlık boyutlarının bu etkiyi arttırıcı rolünün olduğunu göstermektedir. İşe adanmışlık boyutlarından özellikle dinçlik düzeyinin veya fiziksel adanmışlığın yüksek olmasının bu etkiyi arttırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik İklim, İşe Adanmışlık, Çalışan Performansı

The Mediating Role of Dimensions of Work Engagement in The Effect of Psychological Climate on Employee Performance

Öz

The main purpose of this study is to examine the effect of psychological climate on employee performance through the dimensions of work engagement. For this purpose, a questionnaire was applied to the employees of the automotive sector. As a result of the questionnaire application, 611 data were obtained and these data were tested with reliability, correlation and hierarchical regression analyzes via SPSS. Hierarchical regression analysis was used to test the research hypotheses. As a result of the analysis, it was determined that the dimensions of work engagement (vigor, dedication, absorption) have a partial mediating role in the effect of psychological climate on employee performance. This finding shows that work engagement dimensions have an increasing role in the effect of psychological climate on employee performance. It has been determined that the high level of vigor or physical dedication, which is one of the dimensions of work engagement increases this effect.

Anahtar Kelimeler

Psychological Climate, Work Engagement, Employee Performance, Natural Gas Price

Kaynakça

• AKTAŞ, H. & ŞİMŞEK, E. (2014). “Örgütsel Sessizlik ile Algılanan Bireysel Performans, Örgüt Kültürü ve Demografik Değişkenler Arasındaki Etkileşim”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(28): 24-52.
• AMENUMEY, E. K. & LOCKWOOD, A. (2008). “Psychological Climate and Psychological Empowerment: An Exploration in a Luxury UK Hotel Group”, Tourism And Hospitality Research, 8(4): 265-281.
• ANITHA, J. (2014). “Determinants of Employee Engagement and Their Impact on Employee Performance”, International Journal of Productivity and Performance Management, 63(3): 308-323.
• ARGON, T. & LİMON, İ. (2017). “Psikolojik İklim Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Journal of Human Sciences, 14(3): 2888-2901.
• ASLAN, H. (2020). “Dağıtım Adaletinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisinde İşe Adanmışlığın Aracı Rolü”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1): 196-210.
• BAKKER, A. B. & DEMEROUTI, E. (2008). “Towards a Model of Work Engagement”, Career Development International, 13(3): 209-223.
• BAKKER, A. B., SCHAUFELI, W. B., LEITER, M. P. & TARIS, T. W. (2008). “Work Engagement: An Emerging Concept in Occupational Health Psychology”, Work &Stress, 22(3): 187-200.
• BAKKER, A., TIMS, M. & DERKS, D. (2012). “Proactive Personality and Job Performance: The Role of Job Crafting and Work Engagement”, Human Relations, 65(10): 1359–1378.
• BALKI, S., İLHAN, İ., & ÖZKOÇ, A. G. (2020). “Mutfak Çalışanlarında Algılanan Dışsal Prestij ve İşe Adanmışlığının Yenilik Performansına Etkisi: Nevşehir İlinde Bir Uygulama”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3): 401–412. BALOGUN, A. G., ADETULA, G. A. & OLOWODUNOYE, S. A. (2013). “Job Conditions, Psychological Climate, and Affective Commitment as Predictors of Intention to Quit Among Two Groups of Bank Employees in Nigeria”, Romanian Journal of Applied Psychology, 15(1): 9-19.
• BARKHI, R. & KAO, Y. C. (2011). “Psychological Climate and Decision-Making Performance in a GDSS Context”, Information and Management, 48(4-5): 125-134.
• BARON, R. M. & KENNY, D. A. (1986). “The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6): 1173-1182.
• BAYRAM, L. (2006). “Geleneksel Performans Değerlendirme Yöntemlerine Yeni Bir Alternatif: 360 Derece Performans Değerlendirme”, Sayıştay Dergisi, (62): 47-65.
• BISWAS, S. & VARMA, A. (2007). “Psychological Climate and Individual Performance in India: Test of a Mediated Model”, Employee Relations, 29(6): 664-676.
• BISWAS, S. (2010). “Commitment as a Mediator Between Psychological Climate & Citizenship Behaviour”, Indian Jornal of Industrial Relations, 45(3): 411-423.
• BROWN, S.P. & LEIGH, T.W. (1996). “A New Look at Psychological Climate and Its Relationship to Job İnvolvement, Effort, and Performance”, Journal of Applied Psychology, 81(4): 358-368.
• CHUNG, N.G. & ANGELINE, T. (2010). “Does Work Engagement Mediate the Relationship between Job Resources and Job Performance of Employees?”, African Journal of Business Management, 4(9): 1837-1843.
• ÇANKAYA, İ. & DEMİRTAŞ, Z. (2010). “Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Üniversite İklimi ve Atalet Arasındaki İlişki”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (28): 1-9.
• ÇELİK, M. & ÇIRA, A. (2013). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Aşırı İş Yükünün Aracılık Rolü”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(1): 11-20.
• ÇÖL, G. (2008). “Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri,” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1): 35-46.
• GEMEDA, H. K., & LEE, J. (2020). “Leadership Styles, Work Engagement and Outcomes among Information and Communications Technology Professionals: A Cross-National Study”, Heliyon, 6(4): 1-10.
• GÜRBÜZ, S. & SIĞRI, U. (2012). “Çalışanların İş ve Bağlamsal Performanslarının Öncülleri: Aynı mı Farklı mı?”, 11. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 10-12 Mayıs Konya, 708-715.
• GÜRBÜZ, S., & ŞAHİN, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• HAIR, J. F., BLACK, W. C., BABIN, B. J. & ANDERSON, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis (7nd ed). Pearson Education Limited, Harlow.
• İNCE, A. R. (2016). “Algılanan Örgütsel Desteğin İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57): 649-660.
• JAMES, L. A. & JAMES, L. R. (1989). “Integrating Work Environment Perceptions: Explorations into the Measurement of Meaning”, Journal of Applied Psychology, 74(5): 739-751.
• JAMES, L. R., CHOI, C. C., KO, C. H. E., MCNEIL, P. K., MINTON, M. K., WRIGHT, M. A. ve KIM, K. I. (2008). “Organizational and Psychological Climate: A Review of Theory and Research”, European Journal of Work and Organizational Psychology “, 17(1): 5-32.
• JAMES, L. R., HATER, J. J., GENT, M. J. & BRUNI, J. R. (1978).” Psychological Climate: Implications from Cognitive Social Learning Theory and Interactional Psychology”, Personnel Psychology, 31(4): 783-813.
• JAMES, L.R. & JONES, A. P. (1974). “Organizational Climate: A Review of Theory and Research”, Psychological Bulletin, 81(12): 1096-1112. JONES, A.P. & JAMES, L.R. (1979). “Psychological Climate: Dimensions and Relationship of Individual and Aggretad Work Enviroment Perceptions”, Organizational Behavior and Human Performance, 23(2): 201-250.
• KAHN, W. A. (1990). “Psychological Conditions of Personal Engagement and Disengagement at Work”, Academy of Management Journal, 33(4): 692-724.
• KARATAŞ, M. T, & AKTAŞ, H. (2020). “İşe Adanmışlık, İş Becerikliliği ve İşgören Performansı Etkileşimi: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma”, 28. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 3-5 Eylül Ankara, 458-469.
• KARATEPE, O. M. (2013). “High-Performance Work Practices and Hotel Employee Performance: The Mediation of Work Engagement”, International Journal of Hospitality Management, 32: 132-140.
• KARTAL, N. (2017). “Sağlık Çalışanlarında İşe Cezbolma, İşe Yabancılaşma ve Performans Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi SBE, Ankara.
• KATARIA, A., GARG, P. & RASTOGI, R. (2013a). “Psychological Climate and Organizational Effectiveness: Role of Work Engagement”, IUP Journal of Organizational Behavior, 12(3): 1-13.
• KATARIA, A., GARG, P. & RASTOGI, R. (2013b). “Does Psychological Climate Augment OCBs? The Mediating Role of Work Engagement”, The Psychologist-Manager Journal, 16(4): 217-242.
• KAYGISIZ, S. (2010). “Rol Çatışması, Psikolojik İklim ve Mobbing Kavramları Arasındaki İlişkiler: Bir Kamu Hastanesi İşletmesinde Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi SBE, Eskişehir.
• KILIÇ, K. C., TOKER, I. D., KARAYEL, D., SOYMAN, T., & ZENGİN, G. (2020). “Paternalist ve Dönüşümsel Liderlik Tarzlarının İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde, Sıkılık-Esneklik Değişkeninin Aracılık Rolü”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(24): 2875-2911.
• KOYS, D. J. & DECOTIIS, T. A. (1991). “Inductive Measures of Psychological Climate”, Human Relations, 44(3): 265-285.
• LEE, J.J. & OK, C. (2015). “Drivers of Work Engagement: An Examination of Core Self-Evaluations and Psychological Climate among Hotel Employees”, International Journal of Hospitality Management, 44: 84-98.
• LEITER, M. P. & BAKKER, A. B. (2010). “Work Engagement: Introduction”. A.B. Bakker, M.P. Leiter (Ed.), Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research (1-10), Psychology Press.
• LI, X., SANDERS, K. & FRENKEL, S. (2012). “How Leader–Member Exchange, Work Engagement and HRM Consistency Explain Chinese Luxury Hotel Employees’ Job Performance”, International Journal of Hospitality Management, 31(4): 1059-1066.
• LINSNER, S. H. (2009). “Transformational Leadership and “Flow”: The Mediating Effects of Psychological Climate” (Doctoral Dissertation, Kansas State University, Manhattan Kansas).
• MACEY, W. H. & SCHNEIDER, B. (2008). “The Meaning of Employee Engagement”, Industrial and Organizational Psychology, 1(1): 3-30. MANNING, R. L. (2010). “Development of the Psychological Climate Scale for Small Business”, Journal of New Business Ideas&Trends, 8(1): 50-65.
• MAY, D. R., GILSON, R. L. & HARTER, L. M. (2004). “The Psychological Conditions of Meaningfulness, Safety and Availability and the Engagement of the Human Spirit at Work”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(1): 11-37.
• ÖNGÖRE, Ö. (2013). “İşle Bütünleşme Ölçeği Türkçe Formunun Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2): 50-60.
• ÖNGÖRE, Ö. (2015). “Hizmet Sektöründe Çalışanların Kişilik Özelliklerine Göre İşle Bütünleşme Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
• ÖZEK, H. (2014). “Örgütlerde Sosyal Kaytarma Davranışı ile Psikolojik İklim İlişkisi ve Konuyla İlgili Bir Araştırma”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• ÖZER, M. A. (2009). “Performans Yönetimi Uygulamalarında Performansın Ölçümü ve Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, (73): 3-29.
• ÖZKALP, E. & MEYDAN, B. (2014). “Schaufeli ve Bakker Tarafından Geliştirilmiş Olan İşe Angaje Olma Ölçeğinin Türkçe’de Güvenilirlik ve Geçerliliğinin Analizi”, 2. Örgütsel Davranış Kongresi, 7-8 Kasım Kayseri, 867-880.
• ÖZTÜRK, M., & VATANSEVER, K. (2020). “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güvenin İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi: Alanya Belediyesi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4): 3613-3632.
• PARKER, C. P., BALTES, B. B., YOUNG, S. A., HUFF, J. W., ALTMANN, R. A., LACOST, H. A. ve ROBERTS, J. E. (2003). “Relationships between Psychological Climate Perceptions and Work Outcomes: A Meta-Analytic Review”, Journal of Organizational Behavior, 24(4): 389-416.
• RICH, B. L., LEPINE, J. A. & CRAWFORD, E. R. (2010). “Job Engagement: Antecedents and Effects on Job Performance”, Academy of Management Journal, 53(3): 617-635.
• SALANOVA, M. & SCHAUFELI, W. B. (2008). “A Cross-National Study of Work Engagement as a Mediator between Job Resources and Proactive Behaviour”, The International Journal of Human Resource Management, 19(1): 116-131.
• SALANOVA, M., AGUT, S. & PEIRO, J. M. (2005). “Linking Organizational Resources and Work Engagement to Employee Performance and Customer Loyalty: The Mediation of Service Climate”, Journal of Applied Psychology, 90(6): 1217-1227.
• SAMSUDIN, A., SAPUTRA, N., & ABDINEGORO, S.B. (2020). “Authentic Leadership, Work Engagement and Performance: Looking into a Healthcare Faith-Based Organization, Advances in Economics”, Business and Management Research, 160: 276-283.
• SCHAUFELI, W. B. (2012). “Work Engagement: “What Do We Know and Where Do We Go”, Romanian Journal of Applied Psychology, 14(1): 3-10.
• SCHAUFELI, W. B., BAKKER, A. B. & SALANOVA, M. (2006). “The Measurement of Work Engagement with a Short Questionnaire: A Cross-National Study”, Educational and Psychological Measurement, 66(4): 701-716.
• SCHAUFELI, W. B., SALANOVA, M., GONZALEZ-ROMA, V. & BAKKER, A. B. (2002). “The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach”, Journal of Happiness Studies, 3(1): 71-92.
• SEIJTS, G.H. & CRIM, D. (2006). “What Engages Employees the Most or, the Ten C’s of Employee Engagement”, Ivey Business Journal, 70(4): 1-5.
• SIGLER, T. H. & PEARSON, C. M. (2000). “Creating an Empowering Culture: Examining The Relationship between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment,” Journal of Quality Management, 5(1): 27-52.
• SUNGUR, O. (2018). “Korelasyon Analizi”. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (115-125). Dinamik Akademi, Ankara.
• ŞAHİN, F. (2011). “The Interaction of Self-Leadership and Psychological Climate on Job Performance”, African Journal of Business Management, 5(5): 1787-1794.
• THAYER, S.E. (2008). “Psychological Climate and Its Relationship to Employee Engagement and Organizational Citizenship Behaviors” (Doctoral Dissertation, Capella University).
• TISU, L., LUPŞA, D., VÎRGĂ, D., & RUSU, A. (2020). “Personality Characteristics, Job Performance and Mental Health: The Mediating Role of Work Engagement”, Personality and Individual Differences, 153: 1-6.
• URAS, M. (2000). “Lise Öğretmenlerinin Örgüt Sağlığının Moral, Yenilikçilik, Özerklik, Uyum ve Problem Çözme Yeterliği Boyutlarına İlişkin Algıları”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7): 1-8.
• WANG, C. H., & CHEN, H. T. (2020). “Relationships among Workplace Incivility, Work Engagement and Job Performance”, Journal of Hospitality and Tourism Insights, 3(4): 415-429.
• XANTHOPOULOU, D., BAKKER, A. B., DEMEROUTI, E. & SCHAUFELI, W. B. (2007). “The Role of Personal Resources in the Job Demands Resources Model”, International Journal of Stress Management, 14(2): 121-141.
• XANTHOPOULOU, D., BAKKER, A. B., HEUVEN, E., DEMEROUTI, E. ve SCHAUFELI, W. B. (2008). “Working in the Sky: A Diary Study on Work Engagement among Flight Attendants”, Journal of Occupational Health Psychology, 13(4): 345-356.
• YAVAN, Ö. (2016). “Örgütsel Davranış Düzleminde Adanmışlık”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25): 278-296.
• YILMAZ, A. (2016). “Algılanan Örgütsel Destek Ortamında İş Stresi ve İş Yaşam Kalitesinin İş Performansı Üzerine Etkisinin Araştırılması: İstanbul’da Bulunan Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Aşçılar Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• YILMAZ, V., & İLHAN DALBUDAK, Z. (2018). “Aracı Değişken Etkisinin İncelenmesi: Yüksek Hızlı Tren İşletmeciliği Üzerine Bir Uygulama”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2): 517-534.