Türk Sivil Havacılığında Toplam Kalite Yönetimi Algısı ve Çalışan Performansının Çalışanların İş Tecrübesine Göre Farklılığının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 195 - 207, 31.01.2024

Fatih Karaman

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1311996

Öz

Taşımacılık sektöründe kalite ve hız kavramları denildiğinde ilk akla gelen alan olan havacılık sektöründe belirlenen hedeflere ulaşılması, her alanda olduğu gibi kalite ve çalışan performanslarının artırılması ile sağlanabilir. Ayrıca çalışanların tecrübe sahibi olmalarının, yine bu sektörde ilk dikkat edilen kısımlardan olan güvenlik ve emniyet kavramlarını doğrudan etkilediği de unutulmamalıdır. Çalışmada Türk sivil havacılık sektöründeki toplam kalite yönetimi algısı ve çalışan performanslarının, iş tecrübelerine göre farklılıkları incelenmiştir. Araştırmada toplam kalite yönetimi ölçeği ile çalışan performansı ölçeklerinden faydalanılmıştır. Türkiye’de sivil havacılık sektörünün uçuş sayısı ve trafiği bakımından merkezi olarak bilinen İstanbul il sınırları içinde sivil havacılık sektöründe değişik şirketlerde görev yapan 600 çalışan üzerinde yapılan çalışma sonuçları, SPSS 26.0 programından faydalanılarak incelenmiştir (Devlet Hava Meydanlaı İşletmesi [DHMİ], 2023: 134).Araştırma neticesinde Türk sivil havacılık sektöründeki çalışanların sektörlerindeki çalışma zamanlarına istinaden performansları ve toplam kalite yönetimi algılarının farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sivil Havacılık, Toplam Kalite Yönetimi, Çalışan Performansı

Investigation of Total Quality Management Perception and Employee Performance in Turkish Civil Aviation According to Employee Work Experience

Öz

Achieving the targets set in the aviation sector, which is the first field that comes to mind when the concepts of quality and speed in the transportation sector are mentioned, can be achieved by increasing quality and employee performance, as in every field. In addition, it should not be forgotten that the experience of the employees directly affects the concepts of safety and security, which are also among the first parts of attention in this sector. In the study, the differences in total quality management perception and employee performance in the Turkish civil aviation sector according to their work experience were examined. Total quality management scale and employee performance scales were used in the research. The results of the study conducted on 600 employees working in different companies in the civil aviation sector within the provincial borders of Istanbul, which is known as the center of the civil aviation sector in Turkey in terms of the number of flights and traffic, were examined using the SPSS 26.0 program (State Airports Management [DHMİ], 2023: 134). As a result of the research, it was concluded that the performance and total quality management perceptions of employees in the Turkish civil aviation sector do not differ depending on their working hours in their sectors.

Anahtar Kelimeler

Civil Aviation, Total Quality Management, Employee Performance

Kaynakça

• Akın, B., İnce, M., & Usta, R. (2002). ISO 9000: Beklentiler ve gerçekler. Standart Dergisi, 40, 482-500.
• Akyol, S. (2015). Strateji, liderlik ve çalışan performansı [Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi].
• Arvey, R.D., & Murphy, K.R. (1998). Performance evaluation in work settings. Annual Review of Psychology, 49(1), 141-168.
• Balcı, A. (2005). Kamu örgütlerinde toplam kalite yönetimi uygulanmasi: olumlu perspektifler ve olasi zorluklar. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2005(2), 196-211.
• Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler (7. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Chiaburu, D.S., Smith, T.A., Wang, J., & Zimmerman, R.D. (2014). Relative importance of leader influences for subordinates’ proactive behaviors, prosocial behaviors, and task performance. Journal of Personnel Psychology.
• Çoban, S. (2004). Toplam kalite yönetimi perspektifinde içsel pazarlama anlayışı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (22), 85-98.
• Çorbacıoğlu, F.F. (2018). İşyerinde mobbingin çalışan performansına etkisi üzerine bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi].
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansi üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46. Daft, R.L. (2000). Management. Dryden Press. Dağ, Ş. (2017). Gıda sektöründe dönüşümcü liderin çalışan performansına etkisi [Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi].
• Demirdöğmez, M., Taş, H.Y., & Gültekin, N. (2020). Koronavirüs’ün (Covid-19) e-ticarete etkileri. OPUS International Journal of Society Researches, 16(29), 1907-1927.
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (2023). 2022 Faaliyet Raporu. Ankara.
• Ergun, G. (2008). Sağlık işletmelerinde örgütsel stresin işgücü performansıyla etkileşiminin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
• Flynn, B.B., Sakakibara, S., & Schroeder, R.G. (1995). Relationship between JIT and TQM: practices and performance. Academy of Management Journal, 38(5), 1325-1360.
• Fukuyama, F. (1995). Trust: The social virtues and the creation of prosperity. Free Press.
• Gerstner, C.R., & Day, D.V. (1997). Meta-Analytic review of leader–member exchange theory: Correlates and construct issues. Journal of Applied Psychology, 82(6), 827.
• Gökdeniz, İ., Bozacı, İ., & Karakaya, E. (2011). Şikâyet yönetim süreci sonrası memnuniyeti etkileyen faktörler üzerine uygulamalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 173-185.
• Gökgöz, H. (2013). Stresin çalışanların performansı üzerine etkisi: Öğretim elemanları üzerine bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• Gökmen, C. (2015). Toplam kalite yönetimi felsefesi. Kalite yönetimi hizmetleri şube müdürü. https://docplayer. biz. tr/7860688-Hazirlayan-ceyhan-gokmen-kalite-yonetimi-hizmetleri-subemuduru. html, 1-69.
• Gürsoy, N.C., & Akınet, M. (2020). Performans stratejilerinin havacılık sektöründeki önemi: Qantas havayolları örneği. Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 1(1), 93-113.
• Güzel, D., & Küçükoğlu, U. (2019). Toplam kalite yönetimi uygulamalarının akademisyenlerin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinin incelenmesi: Atatürk Üniversitesi örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 1707-1736.
• ICAO. (2023). ICAO Forecasts complete and sustainable recovery and growth of air passenger demand in 2023. https://www.icao.int/Newsroom/Pages/ICAO-forecasts-complete-and-sustainable-recovery-and-growth-of-air-passenger-demand-in-2023.aspx
• İraz, R., & Akgün, Ö. (2011). Örgütsel bağlılığın çalışan performansı üzerine etkilerini ölçmeye yönelik bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1-2), 201-224.
• Jawahar, I.M., & Ferris, G.R. (2011). A longitudinal investigation of task and contextual performance influences on promotability judgments. Human Performance, 24(3), 251-269.
• Joiner, T.A. (2007). Total quality management and performance: The role of organization support and co‐worker support. International Journal of Quality & Reliability Management, 24(6), 617-627.
• Kale, E. (2015). Lider desteği ve iş arkadaşları desteğinin iş performansı üzerine etkileri: İş tatmini ve yaşam tatmininin aracı rolü. International Journal of Economic & Administrative Studies, 7(14), 103.
• Kanbur, A., & Kanbur, E. (2008). Toplam kalite yönetiminin mavi yakalı işgören motivasyonu üzerindeki etkisi: Mobilya sektöründe ampirik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 27-40.
• Karaman, F. (2021). Havacılık sektöründe liderlik, takım aksaklıkları ve çeviklik ilişkisinin analizi [Doktora tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi].
• Kirkman, B.L., & Rosen, B. (1999). Beyond self-management: Antecedents and consequences of team empowerment. Academy of Management journal, 42(1), 58-74.
• Mathis, R.L., & Jackson, J.H. (2010). Human resource management. Cengage Learning.
• McAdam, R., & Bannister, A. (2001). Business performance measurement and change management within a TQM framework. International Journal of Operations & Production Management, 21(1/2), 88-108.
• Mevlütoğlu, A. (2011). Ulusal havacılık sanayiinin gelişiminde çokuluslu projelerin yeri. TMMOB Makina Mühendisleri Odası VI. Ulusal Uçak, Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kurultayı 06-07 Mayıs 2011 / Eskişehir.
• Narcı, M.T., Karaman, F., (2022). Türk havayolu şirketlerinin yolcu taşımacılığında dinamik fiyat yönetiminin yolcu memnuniyeti ve sadakati ile ilişkisi. M. Mete, E. Akardeniz (Ed.) İktisadi ve İdari Bilimlerde Uluslararası Araştırmalar – II: 145-180. İzmir: Serüven Yayınevi.
• Öztemiz, A.B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 271-288.
• Öztürk, A. (2010). Marka iletişiminin kriz dönemlerinde işletme performansına etkisi ve hazır giyim işletmeleri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Peker, Ö. (1996). Toplam kalite yönetimi ve kamu hizmetinde kalite. Çağdaş Yerel Yönetimler, 5(6), 43-57.
• Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Paine, J.B., & Bachrach, D.G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26(3), 513-563.
• Santos, J. (2002). From intangibility to tangibility on service quality perceptions: a comparison study between consumers and service providers in four service industries. Managing Service Quality: An International Journal, 12(5), 292-302.
• Sarıbaş, H., & Tekiner, I. (2015). Türkiye sivil havacılık sektöründe yoğunlaşma. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (610), 21-33.
• Şevkli, M., Öztekin, A., Uysal, O., Torlak, G., Turkyilmaz, A., & Delen, D. (2012). Development of a fuzzy ANP based SWOT analysis for the airline industry in Turkey. Expert Systems with Applications, 39(1), 14-24.
• Shermelleh–Engel, K. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness‐of‐fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sigler, T.H., & Pearson, C.M. (2000). Creating an empowering culture: Examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of Quality Management, 5(1), 27-52.
• Sin, S.S., Nor, K.M., & Al-Agaga, A.M. (2012). Factors affecting Malaysian young consumers’ online purchase intention in social media websites. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 40, 326-333.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2016). Stratejik Plan, 2017/2021. Ankara.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2019). Faaliyet Raporu. Ankara.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2021). Faaliyet Raporu. Ankara.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2022). Faaliyet Raporu. Ankara.
• Tekin, M., & Öztürk, A. (2010). Marka iletişiminin kriz dönemlerinde işletme performansına etkisi ve hazır giyim işletmeleri üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 221-240.
• Tekin, M., & Zerenler, M. (2007). Esnek İşletme (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tınaz, P. (2005). Calisma yasamindan ornek olaylar. İstanbul: Beta Yayincilik.
• Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon. Sayıştay Dergisi, (88), 87-108.
• Tutar, H., & Altınöz, M. (2014). Örgütsel iklimin iş gören performansı üzerine etkisi: Ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2(65), 196-218.
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2016). Ulaşan ve Erişen Türkiye. Ankara.
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2020). Ulaşan ve Erişen Türkiye. Ankara.
• Uyargil, C. (2008). İşletmelerde performans yönetimi sistemi (2. baskı). İstanbul: Arıkan Basım Yayım.
• Uysal, Ş. (2015). Performans yönetimi sisteminin tanımı, tarihçesi, amaç ve temel unsurlarına genel bir bakış. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 5(2), 32-39.
• Vosloban, R.I. (2012). The Influence of the employee's performance on the company's growth-a managerial perspective. Procedia Economics and Finance, 3, 660-665.
• Waldman, D.A. (1994). The contributions of total quality management to a theory of work performance. Academy of Management Review, 19(3), 510-536.
• Yangınlar, G., & Kabul, N.U. (2020). Sivil havacılık işletmesinde toplam kalite yönetiminin ve örgüt ikliminin iş tatmini üzerindeki etkisi. Electronic Turkish Studies, 15(3), 2073-2092.
• Yased, (2023). Hedefleri yolunda bilgi ve iletişim teknolojileri, Uluslararası Yatırımcılar Derneği, 2012, 1, 1-168.