Mren-i Karabağ/Ağca-Kala(k)

Yıl 2020, , 81 - 88, 31.12.2020

Ahmet Toksoy

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.810997

Öz

Mren-i Karabağ’ın Doğu Roma’nın hâkimiyetine ne zaman girdiği bilinmemektedir. Fakat VII. yüzyılın ortalarına doğru imparator Herakleios döneminde Doğu Roma’nın hâkimiyet sınırları içinde yer aldığını görülmektedir. Mren’in genel olarak tarihine baktığımız zaman yanı başındaki Kars ve Anı ile hemen hemen aynı tarihi seyre sahip olduğu gibi aynı kaderi de paylaştığını görmekteyiz. Dandanakan zaferinden sonra Selçuklu Kutalmış, Türk-Bizans mücadelesinde göze çarptı. Tuğrul Bey’in emri ile Azerbaycan’ın fethine memur edildi. Bu arada yaptığı başarılı akınlarda bölgeyi Türk hâkimiyeti altına soktu. Kutalmış bu zaferden biraz sonra 1054’te Kars üzerine yürüdü. 6-8 Ocak 1054’te burayı ele geçirdi. Zaferden sonra Mren üzerinden geriye dönerken burayı ele geçirerek konakladı. Selçukluların Azerbaycan’daki üssü durumundaki Arran’dan harekete geçen Selçuklu orduları Erzurum bölgesinden geçerek Erzincan’a doğru ilerleyerek ele geçirdiler. Arkasından Kemah ve Malatya yörelerine kadar akınını devam ettirerek bölgeyi hâkimiyet altına aldılar. Selçuklu kuvvetleri önce Sivas ve ardından da Şark-i Karahisar’ı ele geçirdiler. Selçuklu tahtına geçen Alp Arslan, çok geçmeden Nahcivan’a gelen Sultan, Aras nehrini teknelerden oluşturulan köprüden geçtikten sonra ordusunu ikiye ayırdı.

Anahtar Kelimeler

Alp Arslan, Kutalmış, Mren-i Karabağ, Kars, Selçuklu

Mren-i Karabagh/Aghcakala(k)

Öz

It is not known when Mren-i Karabakh came under the domination of Eastern Rome. But VII. Towards the middle of the century, it is seen that during the reign of the emperor Heraclius, it was within the borders of Eastern Rome. When we look at the history of Mren in general, we see that it shares the same fate as it has almost the same historical course with Kars and Anı next to it. After the Dandanakan victory, Seljuk Kutalmış stood out in the Turkish-Byzantine struggle. He was appointed to the conquest of Azerbaijan by order of Tuğrul Bey. Meanwhile, he brought the region under Turkish domination in his successful raids. Kutalmış marched on Kars in 1054 shortly after this victory. He captured this place on 6-8 January 1054. After the victory, while returning from Mren, he captured this place and stayed. The Seljuk armies, which took action from Arran, which was the base of the Seljuks in Azerbaijan, passed through the Erzurum region and captured by moving towards Erzincan. Then they continued their influx to Kemah and Malatya regions and took the region under control. Seljuk forces first captured Sivas and then Şark-i Karahisar. Alp Arslan, who ascended the Seljuk throne, the Sultan, who came to Nakhchivan before long, divided his army into two after passing the Aras river over the bridge formed from the boats

Anahtar Kelimeler

Alp Arslan, Kutalmış, Mren-i Garabagh, Kars, Seljuk

Kaynakça

• Andrea, Ç. D., & Merçil, H. (2003). Gürcistan Tarihi ( Eski Çağlardan 1212 Yılına Kadar). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Dolanoğlu, S. (2005). Başlangıcından 1071'e Ermenilerin Tarihi . İstanbul: Aras.
• El-Hüseyni, N. İ., & Lugal, Ç. N. (1999). Ahbarü'd-Devleti's-Selçukiyye. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Ergin, M. (1986). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (1973). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Yay.
• Grousset, R. (1947). Histoire de l'arménie. Parıs.
• Kırzıoğlu, F. (1953). Kars Tarihi. İstanbul: Işıl matbaası.
• Kırzıoğlu, F. (1970). Selçukluların'ın Anı'yı Fethi ve Buradaki Selçuklu Eserleri. Selçuklu Araştırmaları Dergisi.
• Konukçu, E. (1993). Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum. Ankara: Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Yayını.
• Köprülü, M. F. (1943). Anadolu Selçuklu Tarihinin Yerli Kaynakları. Belleten, 379-485.
• Öğün, G. (1992). Yakın Tarihimizde Kars ve Doğu Anadolu Sempozyumu Türk Fethi Öncesinde Bizans'ın Doğu Anadolu Siyaseti. Kars: Kars Valiliği ve Atatürk Üniversitesi.
• Sevim, A. (1990). Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleyman Şah. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Sevim, A. (1993). Anadolu'nun Fethi Selçuklular Dönemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Turan, O. (1993). Selçuklular zamanında Türkiye. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Turan, O. (2004). Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Vardan, M., & Andreasyan, Ç. D. (1937). Türk Fütuhatı Tarihi (889-1269). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Semineri Dergisi , 154-244.
• Yinanç, M. H. (2013). Türkiye Tarihi Selçuklular Devri 1. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu.