27 MAYIS 1960 DARBESİNİN EĞİTİM HAYATINA ETKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 89 - 110, 31.12.2020

Aziz Kılıç

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.800352

Cited By: 3

Öz

Türkiye’nin siyasal ve toplumsal yaşamında yarattığı sarsıntılar ve gelecek yıllara olan etkisi bakımından 27 Mayıs 1960 darbesi yakın tarihin en önemli olaylarından biridir. Bu süreçte darbenin sarsıcı etkilerine eğitim hayatı da maruz kalmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada 27 Mayıs 1960 askerî darbesi sonucunda ortaya çıkan askerî rejimin eylemleriyle, oluşturduğu politikalarla ve yasal düzenlemeleriyle eğitim hayatını ne şekilde etkilediği ele alınmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, bahsi geçen askerî darbe döneminde eğitim hayatına yönelik yasal düzenlemeler incelenmiş; bu askeri rejimin oluşturduğu temel politikalar, gerçekleştirdiği uygulamalar, tercih ettiği ideolojiler tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece askerî rejimin sivil hükümetlerden farklı olarak eğitim sisteminde ve kültürel yaşam pratiklerinde meydana getirdiği değişim ve dönüşümler konusunda bazı sonuçlara ulaşılmıştır. Ülkedeki eğitim sisteminin ve toplumun eğitim seviyesinin gelişmeye muhtaç durumu karşısında askerî rejim iki yönlü hareket etmiştir. İlk olarak 27 Mayıs’ın meşruiyetini sağlamak için on yıllardır bir türlü çözülemeyen eğitim hayatının sorunlarının tamamını DP iktidarına mal etmek suretiyle propaganda malzemesi yapmış ve eğitim kurumlarında bir dizi kısır darbeci eylem gerçekleştirmiştir. İkincisi ise eğitim sisteminin karşı karşıya bulunduğu sorunlara bazı geçici çözümler üretmeye çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, 27 Mayıs Askeri Darbesi, Milli Birlik Komitesi, Eğitim

The Effects of the Coup on May 27, 1960 on Education Life

Öz

In terms of its cataclysmic effects on Turkey's political and social life and on its future, 1960 Turkish coup d'état on May 27 is one of the most important events in recent history. During this period, education life was also affected by the coup's shocking effects. Therefore, the present study attempted to investigate how 1960 Turkish coup d'état on May 27 affected education life in Turkey with military regime's actions, policies, and legal regulations. To this end, legal regulations regarding education life during the aforementioned military coup period were investigated, and this military regime's main policies, practices, and ideologies were identified. In this way, some conclusions were drawn regarding changes and transformations on education system and cultural life practices brought about by the military regime, different from civil governments. The military regime acted in two directions in the face of the need for development in the country regarding education system and education level. First, the military regime conducted propaganda activities against the former Democrat party government by blaming it for all problems on education life, which could not be solved for decades, in order to ensure the legitimacy of junta and conducted a series of unfruitful putschist actions in educational institutions. Secondly, the military regime tried to find some temporary solutions for problems about education system. 

Anahtar Kelimeler

Turkey, Military Coup on May 27, National Unity Committee, Education

Kaynakça

• Devlet Planlama Teşkilatı (1967), İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972, Ankara.
• Milli Birlik Komitesi Genel Kurul Toplantısı Tutanakları
• Milli Birlik Komitesi 27 Mayıs İnkılabını Yayma ve Tanıtma Komisyonu (1961), Okullarda 27 Mayıs, Ankara: DSİ Matbaası.
• Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi T.C. Resmi Gazete Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi
• Türkiye Eğitim Milli Komisyonu Raporu (1960), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• 27 Mayıs 1960 ile 31 Mart 1961 Tarihleri Arasında Ele Alınan Hükümet Çalışmaları Özetleri (1961), Ankara: MBK Milli İnkılabı Yayma Komisyonu, Genelkurmay Basımevi.
• Aksan, H. (1964), Yurttaşlık Bilgisi-Ortaokul 1. Sınıf, İstanbul: Ders Kitapları AŞ.
• _______, (1966), Yurttaşlık Bilgisi-Ortaokul 2. Sınıf, İstanbul: Ders Kitapları AŞ.
• Altuğ, K. (1976), 27 Mayıs’tan 12 Mart’a, İstanbul: Koza Yayınları.
• Amerikalı, Fransız, Rus Gözüyle 1960 Türk İhtilali, (1967), çev. Mete Ergin, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Erkanlı, O. (1973), Anılar…Sorunlar…Sorumlular…, İstanbul: Baha Matbaası.
• “İkinci Cumhuriyetin İhtilal Meclisi Üyeleriyle Görüşme”, (1960), yazı dizisi, Cumhuriyet, 15 Temmuz- 23 Ağustos.
• İnal, K. (2004), Eğitim ve İktidar, Türkiye’de Ders Kitaplarında Demokratik ve Milliyetçi Değerler, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• İnal, A.E. ve Çalapala, R. (1960), İlkokul 5. Sınıf Tarih Kitabında 27 Mayıs İnkılabı Eki, İstanbul: Atlas Yayınevi.
• İpekçi, A ve Coşar Ö. S. (2012), İhtilalin İç Yüzü, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Karal, E. Z. (1960), 27 Mayıs İnkılabının Sebepleri ve Oluşu, İstanbul: MEB Yayınevi.
• Karavelioğlu, K. (2007), Bir Devrim İki Darbe: 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül, İstanbul: Gürer Yayınları.
• Kemal, Y. (1961), “İstanbul Çocuğunun Gözüyle Anadolu Köyleri”, yazı dizisi, Cumhuriyet, 15, 16, 18, 21, 23, 24, 27 Şubat, s. 1, 5.
• Nadi, N. (1960), “Kültür Dernekleri”, Cumhuriyet, 19 Ağustos, s. 1,3.
• Onoğur, C. (1960), 27 Mayıs İnkılâbı: Yurttaşlık Bilgisi-Ortaokul 3. Sınıf Kitabına Ek, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Özdağ, Ü. (2004), Menderes Döneminde Ordu-Siyaset İlişkileri ve 27 Mayıs İhtilali, İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Sakaoğlu, N. (2003), Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Seyhan, D. (1966), Gölgedeki Adam, İstanbul: Nurettin Uycan Matbaası.
• Tansel, S. (1960), 27 Mayıs İnkılabını Hazırlayan Sebepler, İstanbul: MEB Yayınevi.
• Weiker, W. F. (1967), 1960 Türk İhtilali, çev. Mete Ergin, İstanbul: Cem Yayınevi.