TOPLUMSAL BİR BAŞKALDIRI OLARAK BRİSTOL KENTİ MURALLARI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 171 - 194, 29.12.2021

Alkan Bayraktar , Serkan İlden

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.950958

Öz

Sokak sanatı, çağdaş sanatların bir türü kapsamında değerlendirilen ve farklı malzemelerle üretilen bir sanat anlayışıdır. Bu sanat anlayışı -adından da anlaşılacağı üzere- bir kentin sokaklarına uygulanır ve kullanılan ekipman türü üzerinden sınıflandırılması yapılmaktadır. Bu tekniklerden bazıları şablon (stencil), tebeşir (chalk), çıkartma (sticker), mozaik veya enstalasyon gibi uygulamaları kapsamaktadır. Ancak en yaygın olarak bilinen ve genelde spreyle uygulanan grafiti ile zaman zaman geleneksel boyaların tercih edildiği mural uygulamalar da sokak sanatları türü içerisinde dahil edilmektedir. Uygulamadaki teknik çeşitliliğin yanı sıra mural eserlerin büyük boyutlarda uygulanması nedeniyle daha uzun zamanlarda ortaya çıkarılması onu, diğer görsel sokak sanatlarından ayırmaktadır. Bu da dolaylı olarak grafiti ya da şablon tekniklerinin gizli ve hızlı uygulanmasına karşın sanatçı-eser, eser-izleyici ikilisi ya da sanatçı-izleyici-eser üçgeni bağlamında oluşan estetik merkezli empatinin daha sıkı kurulacağını göstermektedir. Dünya genelinde sokak sanatlarının legal olduğu ve onlara gerekli değerin verildiği önemli şehirlerinden birisi olan Birleşik Krallık’a bağlı Bristol kenti ise bahsi geçen tüm görsel tekniklerin örneklerini bulabileceğiniz ender şehirlerden birisidir. Bu şehirde tüm görsel tekniklerin bulunmasına karşın muralların düzenlenen bazı festival ve etkinliklerle nitelik ve nicelik bağlamında daha çok öne çıkması araştırmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, Bristol kentinde sanatçılar tarafından uygulanan eserlerin birkaçına değinilerek sokak sanatlarına karşı şehrin yaklaşımı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Sokak Sanatı, Mural, Bristol, Kent

Kaynakça

• Akbulut, D. (2011), Sanatta Siyasal Söylem. Ankara: Kültür Ajans Yayınları.
• Aksoy, M., ve Elmas, H. (2020), Toplumlara Devrimi Anlatmada Resim Sanatının Yeri: Meksika, Rusya ve Türkiye Örnekleri, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 67, 395-413.
• Altınok, N. (2014), Latin Amerika Modern Sanatı Üzerine, Art-Sanat, 2, 307-318.
• Aral, H. (2021), Kültürel Bir Pratik Olarak Grafiti ve Sokak Sanatı: Atina Örneği, Milli Folklor, 17(129), 217-228.
• Cork, T. (2019), American cries after seeing mural of her Bristol father, the Saint of St Paul, https://www.bristolpost.co.uk/news/bristol-news/bus-boycott-audley-evans-mural-3055367, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
• Council, A. (2019), About / Contact, https://www.andycouncil.co.uk, Erişim Tarihi: 01.05.2021.
• Çakar, N. (2014), Kent, Kamusal Alan ve Anııt Heykel İlişkisi, Sanat Dergisi, 0(26), 37-54.
• DeTurk, S. (2015), The “Banksy Effect” and Street Art in the Middle East, Street Art & Urban Creativity Scientific Journal, 1(2), 22-30.
• Doyle, S. (2015), Art in Bristol, England, Moves Beyond Museum Walls, https://www.nytimes.com/2015/12/27/travel/bristol-england-street-art.html, Erişim Tarihi: 01.05.2021.
• Ellsworth-Jones, W. (2012), Banksy Duvarın Ardındaki Adam. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Grzymkowski, E. (2018), Sanat 101. İstanbul: Say Yayınları.
• Hayles, S. (2014), An Introduction to Bristol Street Art and Graffiti, https://www.culturalweekly.com/bristol-street-art, Erişim Tarihi: 29.04.2021.
• Holton, J. R. (1999), Kapitalizm, Kentler ve Uygarlık. Ankara: İmge Kitabevi.
• Howick, A., ve Hesson, D. (2019), Huge Greta Thunberg mural painted on Bristol wall, https://www.bbc.com/news/av/uk-england-bristol-48471558, Erişim Tarihi: 12.03.2021.
• https://streetartnews.net/2013/06/cosmo-sarson-new-mural-in-bristol-uk.html, Erişim Tarihi: 15.03.2021.
• https://www.streetartbio.com/artists/aryz, Erişim Tarihi: 05.04.2021.
• https://www.theguardian.com/artanddesign/gallery/2012/aug/20/bristol-street-art-see-no-evil-pictures, Erişim Tarihi: 12.04.2021.
• Hughes, M. (2009), Street Art & Graffiffiti Art: Developing an Understanding. Atlanta: Georgia State University.
• Karaaslan, E. (2008), Altkültürler ve Sokak Sanatı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Karaca, A. (2018), Sokak Sanatı, Banksy ve Filistin, International Journal of Social Inquiry, 11(2), 171-196.
• Karadoğan, H. (2020), Sanatın Geleceği ve Geleceğin Sanatı, Akademik Sanat, 5(11), 85-100.
• Karaicic, N. (2014), Dan Kitchener, https://www.widewalls.ch/artists/dank, Erişim Tarihi: 18.04.2021.
• Kızılkan, G., ve Ocakçı, M. (2020), A Survey about the Effects of the Commissioned Street Art on Physical and Social Spaces, İdeal Kent, 11(30), 938-962.
• Kordic, A. (2015), Mural - The History and The Meaning, https://www.widewalls.ch/magazine/what-is-a-mural-the-history-and-meaning, Erişim Tarihi: 01.04.2021.
• MacGregor, M. (2020), About, https://elmac.net/about, Erişim Tarihi: 04.04.2021.
• Moran, B. L. (2016), Here’s Another Street Art Mural That Donald Trump Is Really Going To Hate, https://www.huffpost.com/entry/donald-trump-street-art-mural-bristol_n_57443147e4b045cc9a71d728, Erişim Tarihi: 12.04.2021.
• Nandrea, L. (1999), Graffiti Taught Me Everything I Know about Space: Urban Fronts and Borders, Antipode, 31(1), 110-116.
• Osman , A., ve Eliri, İ. (2012), Birey Toplum İlişkisinde Kent Kültürü, Kamusal Alan Ve Onda Şekillenen Sanat Olgusu, İdil Dergisi, 1(5), 61-74.
• Örnek, N. (2016), Sokaktan saraylara: Street Art, https://www.tempomag.com.tr/detail/sokaktan-saraylara-street-art, Erişim Tarihi: 04.05.2021.
• Özen Tanyıldızı, S. (2016), Mekana Özgü Sanatta Yeni Stratejiler: Berlin’deki Güncel Pratikler, Yedi Dergisi, 7(16), 75-85.
• Özen, B., ve Eken, G. (2017), Sokak Sanatının Gizli Sanatçısı, Banksy, Art-Sanat Dergisi, 8, 499-519.
• Parlakkalay, D. Ö. (2020), Kamusal Alanda Sanat ve Sanat Eserleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 1157-1172.
• Rona, Z. (1997), Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi I. Cilt. İstanbul: YEM yayınevi.
• Selvi, Y., ve Koca, B. (2016), Banksy'i Anlamak, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 9(18), 278-306.
• Stowers, G. (1997), Graffiti Art: An Essay Concerning The Recognition of Some Forms of Graffiti As Art, https://www.graffiti.org/faq/stowers.html, Erişim Tarihi: 20.04.2021.
• Süzen, H. N. (2017), 20. Yüzyıl Sanat Akımları Nedenleri Niçinleri ve Etkileri. 2. Uluslararası Felsefe Eğitim Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, s. 286.
• Taş, O., ve Taş, T. (2015), Ankara’da Sokak Sanatı: Kent Hakkı, Protesto ve Direniş, Mülkiye Dergisi, 39(2), 85-114.
• Toy, E., ve Görgünlü, E. (2018), Kamusal Alanda Sanat Uygulamalarına Bir Örnek: Mural İstanbul, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 1150-1160.
• Uğur, S. (2018), Bir Sosyal Sorumluluk Olarak Sokak Sanatı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Weatherby, B. (2017), Bristol's Tobacco Factory mural of John Lennon is being mistaken for Harry Potter, https://www.bristolpost.co.uk/news/bristol-news/bristols-tobacco-factory-mural-john-326042, Erişim Tarihi: 21.03.2021.
• Weisberg, J. (2018), Sokak Sanatı ve Grafiti Arasındaki Fark, http://libidodergisi.com/sokak-sanati-ve-grafiti-arasindaki-fark, Erişim Tarihi: 12.04.2021.
• Yıldırım, Ö. (2015), Sokak Sanatının Kalbi: Mural Festivali, https://gaiadergi.com/sokak-sanatinin-kalbi-mural-festivali, Erişim Tarihi: 05.04.2021.
• Zemler, E. (2015), This Underground Street Artist Is Challenging Global Beauty Ideals, https://www.elle.com/culture/art-design/news/a28814/kashink-street-art-interview, Erişim Tarihi 02.04.2021.