Ahilik Institution and Its Reflections; Bolu Mudurnu

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 34, 31.07.2023

Seray Altunöz

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.1191445

Öz

XIII. It is known that many tradesmen and artisans Turks migrated to Anatolia with the invasion movement of the Mongolian ruler Genghis Khan in the 19th century. As a matter of fact, we see that the Ahilik organization was established in such an environment in this period when Anatolian cities will begin to be newly formed. In this study, in general, the transformation of this migration from the future of the Ahi into an organization, the connection between the Ahi and the future, the formation of the organization, its meaning and significance are discussed. In addition, the process of starting to implement the organization in Bolu Mudurnu, its impact on different areas of society and the process of deterioration of the institution were described. The social reflections of the Ahi community, its contributions to different segments of the society, beyond being an institution, producing solutions to various problems of the society in social, economic, cultural and different areas, and its activities to create social value have been tried to be explained in detail by acting on the example of Mudurnu. The Ahi organization, which developed during the Ahi Evran period in the 13th century, is a professional-moral organization that was put into practice about eight hundred years ago and successfully implemented. The Ottoman town of Mudurnu, known for keeping the Ahi culture alive, was included in the UNESCO World Heritage Tentative List in 2015 with the title “Mudurnu Historical Ahi City; Witnesses of Ahiism (Bolu)”.

Anahtar Kelimeler

Akhi Community, Akhi, Institution, Culture, Bolu Mudurnu

Ahilik Kurumu ve Yansımaları: Bolu Mudurnu

Öz

XIII. yüzyılda Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın istila hareketi ile birçok esnaf ve sanatkâr Türklerinin Anadolu’ya göç ettiği bilinmektedir. Nitekim Anadolu şehirlerinin yeni oluşturulmaya başlanacağı bu dönemde Ahilik teşkilatının böyle bir ortamda kurulduğunu görmekteyiz. 13. yüzyılda Ahi Evran döneminde gelişen Ahilik teşkilatı, yaklaşık sekiz yüz yıl önceden uygulamaya konan ve başarıyla uygulanan mesleki-ahlaki bir örgüttür. Bu çalışmada, genel olarak Ahiliğin fütüvvetten teşkilat haline dönüşmesi, Ahilikle fütüvvetin bağlantısı, teşkilatın oluşumu, anlam ve önemi ele alınmıştır. Ahiliğin toplumun farklı kesimlerine katkıları, toplumsal olarak yansımaları, kurum olmanın ötesinde toplumun sosyal, ekonomik, kültürel ve farklı alanlarındaki çeşitli problemlerine çözüm üretmesi ve sosyal değer yaratmaya yönelik faaliyetleri ayrıntılı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bunun yanında teşkilatın Bolu Mudurnu’da uygulanması ve Mudurnu örneği üzerinden hareket edilerek geleneklerinin devamlılığı anlatılmıştır. Tarihi İpek Yolu üzerindeki konumu ve ahilik kültürünün yaşatılmasıyla tanınan Osmanlı kasabası Mudurnu, “Mudurnu Tarihi Ahi Kenti; Ahiliğin Tanıkları (Bolu)” başlığı ile 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınmıştır. Bu geleneğin en iyi şekilde günümüze kadar uygulanması ile ilgili tespitler de araştırmanın sonucuna yazılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Ahi, Kurum, Kültür, Bolu Mudurnu

Kaynakça

• Yayımlanmış Eserler
• Akkuş, M. (2018). Moğol tahakkümü döneminde Anadolu şehirlerinin korunmasında ahiler. İçinde A. Gökbel (Ed.), XIII. Yüzyıla kadar Türk ve İslam dünyasında ahiliğin temelleri (s. 613-626). Ahi Evran Üniversitesi Yayınları.
• Baltacı, C. (2010). İslam medeniyeti tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Barkan, Ö. L. (1942). İstila devirlerinin kolonizatör Türk dervişleri ve zaviyeler. İnsan ve İnsan, 2(5), 1-37.
• Coşkun, H., Bayrak, A., Çakır, İ., Akoğlu, İ. T., Kıralan, M., & İşleyen, F. (2008). Bolu ve çevresinde üretilen ve geleneksel bir süt ürünü olan Keşâ. Dünya Gıda Dergisi, 13, 42-48.
• Çağatay, N. (1989). Bir Türk kurumu olan ahilik. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Çalışkan, Y., & İkiz, M. L. (1993). Kültür ve sanat medeniyetimizde ahilik. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Demirci, B. (2010). Beethoven’ın gözleri. Ferfir Yayınları.
• Durak, İ., & Yücel, A. (2010). Ahiliğin sosyo-ekonomik etkileri ve günümüze yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 151-168.
• Durak, İ. (2016). Sosyal girişimcilik ve ahilik teşkilatı: Teorik çerçeve. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (47), 101-120.
• Eflaki, A. (1995). Âriflerin menkibeleri (Menâkıbu’l-Ârifin). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Ekinci, Y. (1989). Ahilik ve meslek eğitimi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Erdem, E. (2008). Ahilik, ahlakla kalitenin buluştuğu bir esnaf teşkilatlanma modeli. Detay Yayıncılık.
• Eroğlu, F. (2015). Davranış bilimleri. Beta Yayınları.
• Ersoy, E. (2012). Geçmişten günümüze Türk toplumunun yaşayan mimarları: Ahiler. Türk Dünyası Araştırmaları, 101(201), 171-184.
• Gunduz, A. Y., Kaya, M., & Aydemir, C. (2012). Ahilik teşkilatında ve günümüzde tüketicilerin korunmasına yönelik çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 37-54.
• Güldür, M. M. (2016). Gerede’de dericilik. Kalemisi Dergisi, 4(8), 97-106. https://doi.org/10.7816/kalemisi-04-08-02
• Gündüz, İ. (1994). Fütüvvet, melamet ve ahîlik ya da tasavvufi düşüncede dünya anlayışı. Kemaleddin İbn-i Hümam Vakfı Yayınları.
• Güneş, M. (2018). Bir ahi olarak Ebû Han Îfe. İçinde A. Gökbel (Ed.), XIII. Yüzyıla kadar Türk ve İslam dünyasında ahiliğin temelleri (s. 627-644). Ahi Evran Üniversitesi Yayınları.
• İbn Battûta (2004). İbn Battûta seyahatnâmesi. Yapı Kredi Yayınları.
• İbn-i Bibi (1996). Selçukname - II. T.C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi.
• İnalcık, H. (2004). Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve sosyal tarihi. Eren Yayınları.
• İnalcık, H. (2016). Osmanlı tarihinde i̇slamiyet ve devlet. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İrmiş, A. (1998). Bir örgüt kültürü örneği olarak Türk milli kültüründe ahilik. Türk Yurdu, 18(126), 35-42.
• Kaşmer, R. (2000). Gerede’de dericilik ve tarihi seyri. Geçmişten Günümüze Gerede Sempozyumu. Bolu.
• Köprülü, F. (1976). Türk edebiyatında i̇lk mutasavvıflar. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• MEB. (2005). İlköğretim türkçe dersi (1-5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Mudurnu Belediyesi. (2019). “Mudurnu kültürü birikme geceleri”, Unesco Dünya Mirası Adayı Tarihi Ahi Kenti Mudurnu. İzmir: XL Tanıtım Ajansı.
• Öğel, B. (1978). Türk kültür tarihine giriş (Cilt IV) Türklerde yemek ve beslenme kültürü. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sancaklı, S. (2010). Ahîlik ahlakının oluşumunda hadislerin etkisi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-28.
• Selvi, D. (2016). Fütüvvet ve ahilik teşkilatlarının ahlaki i̇lkelerinin oluşmasında tasavvufun öncülüğü. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-37
• Süme, M. (2013). Evliya Çelebi’nin izinde Bolu. Bengü Yayınları.
• Taş, K. (2017). Osmanlının arka bahçesi Bolu sancağı 16.Yüzyılda Bolu-Düzce-Bartın-Karabük-Zonguldak. Post Yayın Dağıtım.
• Ünsür, A. (2020). Ahilik sistemi değerleri yönetim ve eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 297-337. https://doi.org/10.34234/ded.667411
• Yakupoğlu, C. (2007). Kuzeybatı Anadolu’nun sosyo-ekonomik tarihi, XIII-XIV. Yüzyıllar (Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi).
• Yakupoğlu, C. (2009). Selçuklular, beylikler ve Osmanlılar döneminde Kastamonu çevresinde ahiler. Erdem, (55), 157-174.
• İnternet Kaynakları
• Beykoz, A. (2021). ‘Kaşık Sapı’ tescillendi. Olay Gündem. https://www.boluolay.com/bolu/kasik-sapi-tescillendi-h70849.html
• Erdoğdu, S. (2019). Ahilik nedir? (II). Tünaydın. https://www.tunaydingazetesi.com/makale/2013/ahilik-nedir-ii/
• Esen, K. (2019). Mudurnu el sanatları. Mudurnu Belediyesi. https://mudurnu.bel.tr/mudurnu/mudurnu-el-sanatlari
• Gümüşdoğrayan, O. (2014). Üç seyyaha göre Bolu. Mudurnu Haber. https;//www.mudurnuhaber.com/uc-seyyaha-gore-bolu
• Mudurnu Belediyesi. (2015). Ahilik ve esnaf duası. Mudurnu Belediyesi. https://mudurnu.bel.tr/mudurnu/ahilik-ve-esnaf-duasi
• Mudurnu’nun Fark Edilemeyen Güzellikleri. (2011). Bolu Gündem. https://www.bolugundem.com/haber/11982758/mudurnunun-fark-edilemeyen-guzellikleri
• Sarıoğlu, H. (1999). Nallıhan (Ankara) ve Göynük (Bolu) yöresi mekiklî el dokumacılığı. Paperity. https://paperity.org/p/197878607/nallihan-ankara-ve-goynuk-bolu-yoresi-mekikli-el-dokumaciligi
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2015). Mudurnu tarihi ahi kenti (Bolu). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. https;//kvmgm.ktb.gov.tr/TR-137905/mudurnu-tarihi-ahi-kenti-bolu-2015.html
• UNESCO. (1972). Convention concerning the protection of the world cultural and natural heritage. UNESCO. https;//whc.unesco.org/en/conventiontext/
• Veren, E. (2013). Bolu-Mudurnu i̇lçesindeki esnaf duası ritüelinin folklorik, edebi, dini ve ahlaki yönleriyle analiz. http;//mudurnululardernegi.org.tr/userfiles//BD/B_5.pdf