Nazi Almanyası'nda Çocuk Kitaplarının Propaganda Aracı Olarak Kullanılmasına Dair Bir Örnek: Der Giftpilz (Zehirli Mantar)

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 15 - 34, 27.12.2019

Ayşe Yurdakul , Altan Alperen

Öz

Kitap, bilginin
insanlar arasında yayılmasını sağlayan bir araçtır. Kitle iletişim araçları
içinde yer almasa da henüz iletişim teknolojisi ortada yokken etkin bir
propaganda aracı olarak kullanılmıştır. Kitapların okuyucusu kısıtlı olduğu
için propaganda etki alanı kısıtlıdır. 
Ancak eğitim kitapları çocuklar üzerinde etkili olduğu için ideolojinin
yeni nesle benimsetilmesi açısından çok önemlidir. Kitapların propaganda amaçlı
en etkili kullanımı II. Dünya Savaşı’nda olmuştur. Bu dönemde totaliter
rejimlere sahip olan ülkeler (Almanya, İtalya, Sovyetler Birliği) doktrinlerini
benimsetmek amacıyla kitaplarda propagandaya başvurmuştur. Bu çalışmada, 1938
yılında Nazi Almanyası (Drittes Reich – 3. Reich) döneminde basılan “Der
Giftpilz (Zehirli Mantar)” isimli çocuk kitabının çevirisi yapılarak metindeki
propaganda ve ideoloji unsurları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Eğitim,
propaganda ve antisemitizm kavramları bölümler halinde açıklanarak hikâyelerin
bu kavramlar üzerinden değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk kitabı, eğitim, antisemitizm, Nazi Almanyası, propaganda

An example of the use of children’s books as a propaganda tool in Nazi Germany: Der Giftpilz (Poisonous Mushroom)

Öz

The book is a means of spreading knowledge among people.
Although it is not included in the mass media, it has been used as an effective
propaganda tool while the communication technology is not in the middle. Since
the reader of books is restricted, the propaganda domain is restricted.
However, since to the next generation. The most effective use of books for
propaganda purposes II. In World War II has been. During this period, countries
with totalitarian regimes (Germany, Italy, the Soviet educational books are
effective on children, they are very important for the adoption of ideology Union)
resorted to propaganda in books in order to adopt their doctrines. In this
work, in 1938, Nazi Germany (Drittes Reich – 3. Reich) during the period of “Der
Giftpilz (Poisonous Mushroom)” by the translation of the children's book,
propaganda and ideology elements in the text was tried to be revealed. The
concepts of education, propaganda and antisemitism were explained in sections
and the stories were evaluated through these concepts.

Anahtar Kelimeler

Children's books, education, antisemitism, Nazi Germany, propaganda

Kaynakça

• Aydoğmuş, Fatih (2018): İkinci Dünya Savaşı’nda Propaganda ve Türkiye. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Beyerchen, Alan Duane (2015): Nazi Döneminde Bilim (H. Tosun, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Caplan, Jane (2018): Hitler Almanyası 1933-1945 (İ. Erman, Çev.). İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Erol, Gülbuğ / Cerrahoğlu, Necati / Çakı, Caner (2017): Hitler dönemi eğitim yapısındaki otokrasinin eleştirisi: Die Welle filmi üzerine göstergebilimsel inceleme. https://www.researchgate.net/profile/Caner_Caki/publication/323511779_HITLER_DONEMI_EGITIM_YAPISINDAKI_OTOKRASININ_ELESTIRISI_DIE_WELLE_FILMI_UZERINE_GOSTERGEBILIMSEL_INCELEME_THE_CRITICISM_OF_AUTOCRACY_IN_HITLER'S_REIGN_EDUCATION_STRUCTURE_THE_SEMIOTIC_ANALYSIS_ON_THE_/links/5a98f90245851535bce0f516/HITLER-DOeNEMI-EGITIM-YAPISINDAKI-OTOKRASININ-ELESTIRISI-DIE-WELLE-FILMI-UeZERINE-GOeSTERGEBILIMSEL-INCELEME-THE-CRITICISM-OF-AUTOCRACY-IN-HITLERS-REIGN-EDUCATION-STRUCTURE-THE-SEMIOTIC-ANALYSIS-ON-TH.pdf sayfasından 12.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Ertan, Serkan (2012): Almanya’da ırkçılık ve antisemitizm. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gellately, Robert / Stoltzfus, Nathan (2002): Nazi Almanyası’nda toplumdan dışlananlar (B. Tanrıseven & F. İ. Erel & S. N. Şad, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Gürkan, Salime Leyla (2010): “Talmud.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (39), S. 550-552.
• Hitler, Adolf (2017): Kavgam (A. Kaya, Çev.). Ankara: Parga Yayınevi.
• Holocaust (t.y.): The league of German girls. https://www.holocaust.org.uk/the-league-of-german-girls sayfasından 02.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Keskin Yılmaz, Yasemin (2007): Propaganda aracı olarak sinema: 1990 sonrası Amerikan filmlerinde propagandanın kullanımı üzerine bir çalışma. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Karaca, Mustafa / Çakı, Caner (Ed.) (2018): İletişim ve propaganda. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Mills, Mary (t.y.): Propaganda and children during the Hitler years. http://www.nizkor.org/hweb/people/m/mills-mary/mills-00.html sayfasından 18.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Nazende (t.y.): Holokost nedir?. http://www.nazende.com/holokost-nedir/ sayfasından 13.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Nirun, Ata (2014): Adolf’un kavgası. İstanbul: Wizart Yayınları.
• Ortmeyer, Benjamin (2010): Hitler karanlığında okul yılları. https://protagorasacademicus.files.wordpress.com/2019/01/isbn_978-3-00-031510-7.pdf sayfasından 05.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Selim Yılmaz, Mustafa (2017): “Bir terimin arkeolojisi: Antisemitizmin teolojik ve politik tarihi.” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, (2), S. 1181-1216.
• Spartacus Educational (2019): Bund Deutscher Mädel. https://spartacus-educational.com/2WWgirls.htm sayfasından 15.06.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Şişman, Mehmet (2011): Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Yayınları.
• Tarhan, Nevzat (2008): Psikolojik savaş – Gri propaganda. İstanbul: Timaş Yayınları.
• TDK (t.y.): Antisemitizm. Türk Dil Kurumu sitesi içinde. sozluk.gov.tr sayfasından 20.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• TDK (t.y.): Propaganda. Türk Dil Kurumu sitesi içinde. sozluk.gov.tr sayfasından 09.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Wiki (t.y.): Philipp Rupprecht. https://tr.qwerty.wiki/wiki/Philipp_Rupprecht sayfasından 07.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Wiki (t.y.): Der Giftpilz. https://tr.qwerty.wiki/wiki/Der_Giftpilz sayfasından 16.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Zeitklicks (t.y.): Und der Rohrstock?. http://www.zeitklicks.de/nationalsozialismus/zeitklicks/zeit/alltag/schule-und-bildung/und-der-rohrstock/ sayfasından 23.05.2019 tarihinde erişilmiştir.