Havza Büyüklüğüne Göre En Uygun Taşkın Debisi Hesap Yönteminin Bulunması - Doğu Akdeniz Havzası Örneği

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 3, 120 - 131, 31.12.2019

Mehmet Dikici , Murat Aksel

https://doi.org/10.46740/alku.582794

Cited By: 3

Öz

Taşkın, son yıllarda iklim değişikliği ve şehirleşmenin de etkisiyle sayısız zararlara yol açan bir afet durumuna gelmiştir. Taşkının zamanını, büyüklüğünü ve şiddetini bilmek; etkilerini azaltmak için son derece önemlidir. Taşkının hidrolik modellemesinin yapılarak etki alanı tahmin edilebilir. Bunun için de maksimum taşkın debisini bilmek gerekir. İstatistik, sentetik ve hidrolojik model yöntemleri ile hesaplanan taşkın debisinin oluşturduğu taşkın hidrografı, hidrolik modele altlık olur ve taşkın risk haritaları belirlenebilir. Bu çalışmada Mockus, Snyder, Rasyonel ve DSİ sentetik yöntemleri ile taşkın frekans analizi ve ayrıca MIKE hidrolojik model programı yardımıyla taşkın pik debileri, 21682,8 km2 alana sahip Doğu Akdeniz Havzası için bulunmuştur. Sonuç olarak geniş bir havzada çok sayıda gözlem istasyonu yardımıyla da yapılan değerlendirmede, havza büyüklüğüne göre en uygun taşkın debisi tahmin yöntemleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hidrolojik model, frekans analizi, sentetik yöntem, taşkın debisi

Kaynakça

• Gray D.M, (1970). Principles of Hydrology, National Research Council of Canada.
• U.S. Soil Conservation Service, (1975). “Urban Hydrology for Small Watersheds,” Technical Release No.55, Washington, DC.
• Taylor A.B, Schwartz, H.E,. (1942). “Unit Hydrograph Lag and Peak Flow Related to Basin Characteristics”, Transactions, American Geophysical Union 33.
• Mitchell W.D, (1948). “Unit Hydrographs in Illionis Division of Water Ways”, State of Illionis, Springfield, Illionis.
• Williams H.M, (1945). “Discussion on Military Airfields: Design of Drainage Facilities.” Transactions American Society Civil Engineering, 110.
• Commons G.G, (1962). Flood Hydrographs, Civil Engineering, 12.
• Snyder F.F, (1938). Synthetic Unit Graphs, Transactions American Geophysical Union, 19.
• Önöz B., Bayazıt M, (2007). “Flood and drought hydrology,” İstanbul, 46-48.
• Sönmez O, ve ark., (2012). “İstanbul Derelerinin Taşkın Debilerinin Tahmini”, SAÜ. Fen Bilimleri Dergisi,16. Cilt, 2. Sayı, s. 130-135, Sakarya.
• Çavdar S.K, (1996). “İstanbul Dereleri İçin Taşkın Debilerinin Araştırılması”, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Hepdoğar R, (1988). “B. Çekmece Gölü Havzasının Hidrolik ve Hidrolojik Karakteristikleri”, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Arslan B, (1997). “S.C.S. Sentetik Birim Hidrograf Yönteminin Türkiye Şartlarında Uygulanabilirliğinin Araştırılması”, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Çıtakoğlu H. ve Güney M., (2017). “L-Momentler Yöntemiyle Karadeniz’e Dökülen Akarsulara Ait Yillik Anlik Maksimum Akim Değerlerinin Bölgesel Frekans Analizi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, 571-580.
• Çıtakoğlu H., Demir V. ve Haktanır T., (2017). “L-Momentler Yöntemiyle Türkiye’ye Ait Açik Yüzey Buharlaşma Değerlerinin Bölgeselleştirilmesi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, (2017), 546-559.
• Xiong L, Du T, Xu C.Y, Guo S, Jiang C, Gippel J.C, (2014). “Non-Stationary Annual Maximum Flood Frequency Analysis Using the Norming Constants Method to Consider Non-Stationarity in the Annual Daily Flow Series”, Water resources management, 29 (10), 3615-3633.
• Haktanır T, (2009). “Statistical modelling of annual maximum flows in Turkish rivers”. Hydrological Sciences Journal, 36 (4), 367-389.
• He J., Anderson, A., Valeo C, (2015). “Bias compensation in flood frequency analysis”. Hydrological Sciences Journal, 60 (3), 381-401.
• Seçkin N, Haktanır T, ve Yurtal R, (2011). “Flood frequency analysis of Turkey using L-moments method”. Hydrological Processes, 25 (22), 3499-3505.
• Tosunoğlu ve ark., (2017). “Fırat Havzası’ndaki Eksik Akım Verilerinin Debi Süreklilik Çizgileri ve Regresyon Modelleri ile Tahmin Edilmesi”, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 7, Sayı 4, Sayfalar 85 – 94.
• Önöz B., Bayazıt M, (1995). “Best-fit distributions of largest available flood samples”. Journal of Hydrology, 167 (1-4), 195-208.
• Li Z, Zhao W., Wang Y, (2015). “Probability modeling of precipitation extremes over two river basins in Northwest of China”, Advances in Meteorology, 374127.
• Phien H.N, Laungwattanapong N, (1991). “At-site flood frequency analysis for Thailand”, Water SA, 17 (2), 147-154.
• Patra J.P, Kumar R, Mani P, (2016). “Combined fluvial and pluvial flood inundation modelling for a project Site”, Procedia Technology, 24, 93-100.
• Andrei A, Robert B, Erika B, (2017). “Numerical Limitations of 1D Hydraulic Models Using MIKE11or HEC-RAS software-Case study of Baraolt River,” Romania IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 245, 072010.
• Bhattacharya B, Islam T, Masud S, Suman A ve Solomatine D.P, (2016). “The use of a flood index to characterise flooding in the north-eastern region of Bangladesh”, FLOOD risk 2016-3rd European Conference on Flood Risk Management, E3S Web of Conferences,7, 10003.