Oyun, Oyuncak ve Oyuncak Müzelerinin Çocuk Eğitiminde Aktif Olarak Kullanılması ve Başarıya Katkısı

Yıl 2020, Sayı: 15, 179 - 204, 30.12.2020

Mustafa Önder

https://doi.org/10.18498/amailad.776044

Cited By: 2

Öz

Oyun, oyuncak ve oyuncak müzeleri modern eğitiminin vazgeçilmez unsurlarıdır. Gelişmiş ülkelerde ve son dönemlerde bizim ülkemizde her türlü eğitimde oyun ve oyuncakların, oyuncak müzelerinin eğitim-öğretimde etkin şekilde kullanıldığını görmekteyiz. Hatta din ve ahlak öğretiminde oyun ve oyuncağın ciddi katkısının olduğu bilinmektedir. Uzmanlar oyunu şöyle tarif etmektedirler: Belli bir amacı olan veya olmayan, kurallı veya kuralsız gerçekleştirilen, her durumda çocukların isteyerek ve hoşlanarak icra ettiği, bilişsel, fiziksel, duygusal, dilsel ve sosyal gelişimin temelini oluşturan gerçek hayatın bir parçası ve çocuk için en etkili öğrenme sürecidir. Dikkat edilirse bu tarifte çocuğun her türlü gelişimine katkıda bulunan ve isteyerek, severek gerçekleştirdiği bir eylemden bahsedilmektedir. 

Oyuncak çocuğun hayatındaki en önemli arkadaşı, hatta sırdaşı durumundadır. Çocuklar oyun vasıtasıyla kendilerini denetlemeyi, kurallar koyarak bu kurallara uymayı öğrenirler. Onlar gerçek hayatta yapamadıkları hususları öncelikle öğrenmek ve daha sonra anlamak amacıyla oyun oynar ve oyun içerisinde çeşitli denemeler yaparlar. Bütün çocukların küçük yaşlardan itibaren hayallerinde bir oyun arkadaşları vardır. Onların bu arkadaşları genellikle bir veya birkaç oyuncaktır. Oyunlar ve oyuncaklar küçük çocuklar için sadece bir uğraş ve eğitsel faaliyet değildir. Aynı zamanda ruh sağlığı gelişimlerine katkı yapan önemli bir etkinliktir. Oyun oynama ve oyuncakla oynama faaliyeti çocuklarda bulunması muhtemel rahatsızlıkların (otizm, öğrenme güçlüğü vb.) erken teşhis ve tedavisinde önemli bir imkân sunmaktadır. Güncelliğini koruyan ve çocuklarımızı zararlarından nasıl koruyacağımıza dair çareler aradığımız dijital bağımlılık konusunda oyun ve oyuncaklardan yararlanabiliriz.

Oyunlar ve oyuncakların farklı bilim dalları ile ilişkisinin yanında, kültür ile de sıkı bir ilişkisi vardır. Ülkemizde ve Dünyada artık önemli şehirler sadece kültürel ve tarihi mirasları, turizm hareketleri ile değil, çocuklara yönelik oyun ve oyuncak ağırlıklı eğitici mekânları ile rekabet etmektedirler. Oyun ve oyuncaklar ülkelerin eğitim sistemlerinin bir göstergesi, aynı zamanda tüm çocukların ortak dilidir. Oyun ve oyuncaklar bir ülkenin gelecek tasavvurunun kodlarını içinde barındıran çok önemli materyallerdir. Bugün dünyada farklı teknolojik alanlarda öne çıkmış ülkelerin bundan 50 veya 70 yıl öncesine bakarsak, işin temelinde çocuklar için üretilen ve kullanılan oyuncakların olduğunu görürüz. Japonya’nın o dönemde ürettiği oyuncaklar robot ve türevleridir. Bugün Japonya robot teknolojisinde rakipsiz demektir. Aynı dönemlerde ABD’nin ürettiği oyuncaklar uzay araçları ve roket ağırlıklıdır. ABD bugün uzay teknolojisi konusunda ön sıralardadır. Çocuklar için üretilen oyuncaklar geleceğe dair yaratıcılığın bir göstergesidir. Bu nedenle önemle üzerinde durulması ve yetişkinlerin kafa yorması gereken bir alandır.

Eğitimin en önemli amaçlarından birisi anlama, sorgulama, yenilikçi fikirler ve üretimle rekabet edebilme yeteneği kazanmış nesiller yetiştirmektir. Bu özellikleri kazandırmanın temel şartı çocuklarımızı oyun ve oyuncakla buluşturmaktır. Dünyada eğitim problemini çözmüş ülkeler, örgün eğitimi oyun, oyuncak ve oyuncak müzeleri ile entegre edebilmiş ülkelerdir. Günümüzde ilgi odağı olan tanınmış şehirler sadece tarihi ve turistik zenginlikleri olanlar değil; çocuklara yönelik altyapısı da zengin olan şehirlerdir. 

Oyuncakların görselliğinden ziyade eğitici yönü ile öne çıktığı ve toplandığı oyuncak müzeleri örgün eğitim kurumlarının tamamlayıcı unsuru durumundadır. Bu mekânlar çocuk eğitimine katkısının yanında, yerli oyuncak sanayiinin gelişmesine, kaybolmaya yüz tutmuş oyuncakların ve bunların etrafında gelişmiş milli kültürümüzün ortaya çıkarılmasına vesile olacaktır. Oyuncak müzeleri hala varlıklarını zor da olsa sürdüren geleneksel ahşap oyuncak üreticileri için teşvik unsuru olabilir. Müzelerin bünyesinde oyuncakların tasarım, tamiri ve imalat atölyeleri her kesim için ilgi odağı olacaktır. Oyuncaklar ve müzeler aynı zamanda kültürümüzü bütün dünyaya tanıtmak demektir. 

Alanyazın taraması modelini kullandığımız çalışmamızda; oyun, oyuncak ve oyuncak müzelerinin çocuk eğitimindeki önemi ortaya koyulmuştur. Çalışma sonucu, sağlıklı ve güvenli oyun mekânlarının oluşturulmasının ve oyuncak müzelerinin kurulmasının eğitimde kaliteyi arttıracağını ve yaratıcı çocukların yetişmesine imkân sağlayacağını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi, Oyun, Oyuncak, Oyuncak Müzesi, Çocuk Eğitimi

Active Use of Games, Toys and Toy Museums in Children's Education and Their Contribution to Success

Öz

Games, toys and toy museums are indispensable elements of modern education. In developed countries and recently in Turkey, it is seen that games, toys and toy museums are effectively used in education and training in all kinds of educational system. It is even known that there is a serious contribution of games and toys in the teaching of religion and morality. Experts describe the game as follows: it is a part of real life and the most effective learning process for the child, the basis of cognitive, physical, emotional, linguistic and social development that is performed willingly and lovingly by children and performed with or without a specific purpose. If it should be noted that this description mentions an action which contributes to the development of the child and performs willingly and lovingly.

A toy is the most important friend and confidant of a child in life. Children learn to control themselves through play and obeying the rules. They play games and conduct various experiments in the game in order to learn and understand what they cannot do in real life. All children have a playmate in their dreams from an early age. These friends usually consist of one or several toys. The games and toys are not only an endeavor and educational activity for young children but also an important activity that contributes to the development of mental health. It is known that the play and toy play activities are likely to be found in children (autism, learning difficulties, etc.) provides an important opportunity for early diagnosis and treatment. These toys can be used for digital addiction, which keeps it up to date and seeks ways to protect children from harm.

In addition to the relationship of games and toys with different branches of science, it also has a close relationship with culture. In Turkey and the World, the important cities are now competing not only with their cultural and historical heritage, tourism movements, but also with educational places focused on games and toys for children. The games and toys are an indicator of the educational systems of countries, but also the common language of all children. The games and toys are very important materials that contain the codes of a country's future vision. It clearly seems that one of the main reasons for the development is the production of toys if we look at the situation of countries 50 or 70 years ago. The toys that Japan produced at that time were 

robots and their derivatives. Today, Japan is unbeatable in robot technology. During the same periods, toys produced by the United States weighed spacecraft and rockets. Today, the United States is also at the forefront of space technology. It is an indicator of creativity about the future that is the production of toys. For this reason, it is an area that should be emphasized by adults.

One of the most important goals of education is to educate generations who have gained understanding, questioning, innovative ideas and the ability to compete with production. The basic condition of acquiring these features is to bring our children together with the games and toys. The countries solved the educational problem in the world have been able to integrate formal education with games, toys and toy museums. The well-known cities that are the focus of attention today are not only those with historical and tourist riches; but they are also cities with rich infrastructure for children.

Toy museums are a complementary element of formal educational institutions, where toys stand out its educational aspect rather than its visuals. In addition to their contribution to children's education, these places will contribute to the emergence of national culture with the domestic toy industry. These institutions can be an incentive for traditional manufacturers of wooden toy, who still maintain their existence as difficult. Within the activities such as toy design, repair and manufacturing workshops, the toy museum will be the center of interest. The toys and museums also mean introducing our culture to the whole world.

In our study, the importance of games, toys and toys museum on the education of children was revealed. The result of the study which is used the model of literature review, showed that it is a necessary the establishing healthy playgrounds and toy museums for increase quality and success in education. 

Anahtar Kelimeler

Preschool, Game, Toy, Toy Museum, Child Education

Kaynakça

• Adıgüzel, Ömer. “Oyun ile Matematik Öğretimi Olur mu?”. Yurt Gazetesi, 17.01.2020.
• Akgül, Esra. “Erken Çocukluk Döneminde Oyun”. Okul Öncesi Eğitimde Özel Öğretim Yöntemleri. ed. Serpil Pekdoğan. 1-19. Ankara: Eğiten Kitap Yayınları, 2016.
• Akın, Sunay. Kırdığımız Oyuncaklar. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 36. Basım, 2016.
• Akın, Sunay. Hayal Kahramanları. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2015.
• Aksoy, A. Belgin. Okul Öncesi Eğitimde Oyun. Ankara: Hedef Yayıncılık, 2015.
• Aydın, Ayhan. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2011.
• Aykaç, Murtaza - Köhce, Davut. Eğitsel Oyunlar ile Matematik Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2020.
• Bacanlı, Hasan. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2011.
• Bakırcıoğlu, Rasim. Çocuk ve Ergende Ruh Sağlığı. Ankara: Anı Yayıncılık, 2013.
• Akıncı, Gülden. “Bavyera’da Oyuncaklar Arasında”. Skylife Dergisi 417 (2018), 126-132.
• Balat, Gülden Uyanık. Okul Öncesinde Değerler Eğitimi ve Etkinlik Örnekleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
• Bee, Helen - Boyd, Denise. Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2009.
• Berk, E. Laura. Çocuk Gelişimi. çev. Ali Dönmez. Ankara: İmge Yayınevi, 2013.
• Bilgin, Beyza. İslam’da Çocuk. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1987.
• Comenius, J. Amos. Büyük Didaktika. çev. Hasip Aytuna. Ankara: MEB Yayınları, 1964.
• Çakar, Firdevs Savi. “İlkokul Döneminde Uyum ve Davranış Problemleri”. Yaşam Dönemleri ve Uyum Sorunları. 169-225. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2017.
• Dilci, Tuncay. Dijital Diyet Zamanı. Kayseri: Geçit Yayıncılık, 2016.
• Doğru, S. Sunay Yıldırım vd.. Çocuk Hakları ve Koruma. Ankara: Eğiten Kitap Yayınları, 2017.
• Erduran, Nurdan - Yılmaz, Mehmet. Oyun Dünyam Dünyam Oyun. Ankara: Eğiten Kitap Yayınları, 2016.
• İbrahim H. Diken vd.. Erken Çocukluk Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2012.
• Elif Çelebi vd.. Erken Çocukluk Döneminde Yaratıcılık ve Geliştirilmesi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2014.
• Göçeri, Nebahat. Montessori Metodunda Dini Eğitimin Yeri. Ankara: Son Çağ Yayınları, 2019.
• Göka, Erol. İnternet ve Psikolojimiz. İstanbul: Kapı Yayıncılık, 2017.
• Gür, Çağla. Çocuk Eğitiminde Önemli Noktalar. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.
• Güven, Gülçin. “Okul Öncesi Eğitim Programında Kullanılan Yöntem ve Teknikler”. Okul Öncesi Eğitimde Özel Öğretim Yöntemleri. ed. Fatma Alisinanoğlu. 67-109. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2011.
• Heinelt, Gottfried. “Psychologische Grundlegung der Entwicklung des Kindes im Vorschulealter”. Religiöse Erziehung von Kleinkindern. (Hr. Joseph Sauer). çev. Mustafa Önder. 49-82. Tokat: Arı Ofset Basımevi, 2009.
• Hürriyet Gazetesi, 25.03.2019 tarihli nüsha.
• Karadeniz, Ceren - Artar, Müge. “Türkiye’de Oyuncak Müzelerinin Durumu ve Sürdürülebilirliği”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 16/61 (2017), 477-492.
• Koglin, Ute - Petermann, Franz. Verhaltenstraining im Kindergarten. Göttingen: Hogrefe Verlag, 2013.
• Köylü, Mustafa - Oruç, Cemil. Çocukluk Dönemi Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınevi, 2017.
• Miller, H. Patricia. Gelişim Psikolojisi Kuramları. çev. Zeynep Gültekin. Ankara: İmge Kitabevi, 2008.
• Mustafa Satı. Layihalarım. İstanbul: Matbaa-i Hayriye ve Şürekası, 1326.
• Milliyet Gazetesi. 28 Mayıs 2015 tarihli nüsha.
• Onur, Bekir. Oyuncaklı Dünya: Oyuncağın Toplumsal Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi, 2010.
• Onur, Bekir. Oyunlar ve Oyuncaklar. Ankara: Kalem Kitap Yayınları, 2016.
• Ögel, Kültegin. İnternet Bağımlılığı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
• Önder, Mustafa. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Anı Yayıncılık, 3. Basım, 2014.
• Önder, Mustafa. “Contribution of Plays and Toys to Children’s Value Education”. Asian Journal of Education and Training 4/2 (2018), 146-149.
• Özçapkın, Ceylan. “Çocuk Dostu Kentler”. Skylife Dergisi 429 (2019), 117-128.
• Özgül, Fatih - Kanak, Mehmet. Bir Dünya Oyun. Ankara: Sonçağ Yayınları, 2019.
• Pehlivan, Hülya. Oyun ve Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık, 2014.
• Poyraz, Hatice. Okul Öncesinde Oyun ve Oyun Örnekleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.
• Sahlberg, Pası. Eğitimde Finlandiya Modeli. İstanbul: Metropolis Yayıncılık, 2018.
• Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
• Sevinç, Müzeyyen. Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitiminde Oyun. İstanbul: Morpa Yayınları, 2009.
• Stachel, Günther. “Religiöse Erziehung in Der Familie Von Heute”. Religiöse Erziehung Von Kleinkindern. (Hr. Joseph Sauer). çev. Mustafa Önder. 36-46. Tokat: Arı Ofset Basımevi, 2009.
• Şen, Müge. “Erken Çocukluk Eğitiminde Oyun ve Önemi”. Erken Çocukluk Eğitimi. ed. İbrahim H. Diken. 404-428. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.
• Tepeli, Kezban. “Montessori Yaklaşımında Çocuğun Gelişimi ve Eğitimi”. Okul Öncesi Eğitiminde Montessori Yaklaşımı, ed. E. Çakıroğlu Wilbrandt. 50-85. Ankara: Kök Yayıncılık, 2014.
• Tolstoy, L. Nikolayeviç. İnsan Ne İle Yaşar?. çev. Murat Çiftkaya. İstanbul: Şule Yayınları, 2011.
• Tuğrul, Belma. “Oyun Temelli Öğrenme”. Okul Öncesinde Özel Öğretim Yöntemleri. ed. Rengin Zembat. 177-204. Ankara: Anı Yayıncılık, 2012.
• Varış, Fatma. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları, 1988.
• Wilbrandt, E. Çakıroğlu. Maria Montessori Yöntemiyle Çocuk Eğitimi Sanatı. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2009.
• Yalçınkaya, Tosun - Yalçınkaya, Ç. Demirhan. Oyuncaklar. İstanbul: Morpa Yayıncılık, 2011.
• Yeşil, Adnan. Anadolu Pedagojisi. İstanbul: Çalıkuşu Yayınları, 2018.
• Yörükoğlu, Atalay. Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür Yayınevi, 2008.