Predictive Power of Primary School Teachers’ Burnout Levels for Classroom Management Behaviors

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 72 - 103, 30.06.2017

Mehmet Fatih Kayan İshak Kozikoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

Classroom Management, Burnout, Primary School Teachers

Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Sınıf Yönetimi Davranışlarını Yordama Gücü

Öz

Bu
çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları ile
tükenmişlik düzeylerini çeşitli değişkenlere göre incelemek ve öğretmenlerin
tükenmişlik düzeylerinin sınıf yönetimi davranışlarını ne düzeyde yordadığını
belirlemektir. Betimsel tarama modelindeki araştırmanın çalışma grubunu,
Türkiye’nin farklı illerinde görev yapan 223 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak, Şahin
ve Altunay (2011) tarafından geliştirilen “Sınıf Yönetimi Ölçeği” ve Maslach ve Jackson (1981) tarafından
geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçe’ye uyarlanan  “Maslach Tükenmişlik Ölçeği”
kullanılmıştır. Elde
edilen veriler; betimleyici istatistikler (ortalama ve standart sapma), ANOVA
ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın
sonucunda, sınıf
öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları toplam puanı ve sınıf yönetimi ölçeğinin
alt boyutları olan derse başlama ve ilgi çekme davranışları, etkileşimsel
davranışlar, ilgiyi sürdürme ve sorun çözme davranışları, beklenti ve kurallara
uyma davranışları ve demokratik davranışlar çok yüksek,  uyarma davranışları yüksek, cezalandırma
davranışları ise düşük düzeydedir. Kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre
sınıf yönetimi davranışlarından derse başlama ve ilgi çekme davranışlarını,
ilgiyi sürdürme ve sorun çözme davranışlarını daha çok işe koştukları
belirlenmiştir. Mesleki deneyime göre ise 11 yıl ve üzeri mesleki tecrübeye
sahip olan öğretmenlerin sınıf yönetimi davranışlarının 1-5 yıl arası tecrübeye
sahip olan öğretmenlere göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin düşük düzeyde olduğu ve
erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre tükenmişlik düzeylerinin daha
yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Mesleki deneyime göre ise öğretmenlerin
tükenmişlik düzeyleri anlamlı şekilde değişmemektedir. Regresyon analizi
sonucunda sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları ile tükenmişlik
düzeyleri arasında negatif bir ilişkinin olduğu ve öğretmenlerin tükenmişlik
düzeylerinin sınıf yönetimi davranışlarının %16’sını açıkladığı ortaya
çıkmıştır. Tükenmişliğin sınıf yönetimi davranışları üzerinde önemli bir
etkisinin olduğu düşünüldüğünde, öğretmenleri alışılageldik bir mesleki
yaşantının dışına çıkarabilmek için okullarda çeşitli sosyal, kültürel ve
mesleki gelişime dönük etkinliklerin düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Yönetimi, Tükenmişlik, Sınıf Öğretmenleri

Kaynakça

• Acun, M. (2010). Bazı değişkenlere göre biyoloji öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.