Ortaöğretime Geçişte Sınav Değişikliği Yaşayan Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Fen Sınav Kaygılarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 419 - 442, 16.12.2019

Oktay Bektas , Osman Orhan Demir Murat Saraçoğlu

Öz

Türkiye’de ortaöğretim öğrencilerinin liselere geçiş sürecinde
uygulanan merkezi sınav sisteminde her yıl değişiklik yaşandığı görülmektedir.
Bu değişikliğin etkisiyle öğrencilerde stres, bunalım ve kaygı gibi duygular
ortaya çıkmaktadır. Bunlara bağlı olarak öğrencilerde sınav kaygısı gözükmektedir.
Sınav kaygısı her alanda olduğu gibi fen alanında da yaşanmaktadır. Dolayısıyla,
bu çalışma 2018 yılında “Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş” sınavının kaldırılıp,
yerine “Liselere Geçiş Sınavı” adı altında bir sınavın uygulanmaya başlaması
sebebiyle sınav değişikliği yaşamış olan sekizinci sınıf öğrencilerinin fen
sınav kaygılarının ne düzeyde olduğunu incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Çalışma nicel araştırma yönteminin
tarama deseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemini Niğde’nin
Ulukışla ilçesinde farklı okul bölgelerindeki 108 kadın, 104 erkek, toplam 212 kişi
oluşturmuştur. Bu kişiler rasgele olmayan örneklem türlerinden olan uygun
örneklem türü kullanılarak seçilmişlerdir. Veri toplama aracı olarak fen sınav kaygısı ölçeği kullanılmıştır. Bu
ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırmanın
analizleri bağımsız örneklemler t-testi, ANOVA ve ANCOVA testleri ile yürütülmüştür.
Analizler sonucunda, sınav değişikliği yaşamış olan sekizinci sınıf
öğrencilerinin fen sınavı kaygı düzeylerinin orta düzeyde olduğu tespit
edilmiştir. Kadın ve erkek öğrencilerin fen sınav kaygı puanları arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı belirlenmiştir. Benzer
şekilde, okul bölgelerine göre öğrencilerin fen sınav kaygıları arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. Araştırmacılara
yol göstermek amacıyla araştırma bulguları ve sınırlılıkları tartışılmış ve
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kaygı, tarama

Kaynakça

• Akgün, A., Gönen, S. & Aydın, M. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazi değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283-299.
• Akman, B., Izgi, Ü., Bagçe, H., & Akilli, H. I. (2007). The effect of elementary students' attitude towards science on their levels of test anxiety. Egitim ve Bilim, 32(146), 3-11.
• Albayrak-Kaymak, D. (1987). Sınav kaygısı envanterinin Türkçe formunun oluşturulması ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 6(21), 55-62.
• Alcı, B., & Altun, S. (2007). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik özdüzenleme ve bilişüstü becerileri, cinsiyete, sinifa ve alanlara göre farklilaşmakta midir? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 33-44.
• Ary, D., Jacobs, L. C., & Sorensen, C., & Razavieh, A. (2010). Introduction to research in education (Eighth edition). Canada: Wadsworth.
• Aypay, A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Barrett P M, Rapee R M, Dadds M R, & Ryan S M. (1996). Family enhancement of cognitive style anxious and aggressive children: Threat bias and the FEAR effect. Journal of Abnormal Psychology, 24, 187-203.
• Biber, A. Ç., Tuna, A., Polat, A. C., Altınok, F., & Küçükoğlu, U. (2017). Ortaokullarda uygulanan destekleme ve yetiştirme kurslarına dair öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 103-119.
• Bloom, B. S. (2012), İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme, (Çev: D.A. Özçelik, 2. Baskı), Ankara: MEB Yayınları.
• Bryman, A. & Cramer, D. (2001). Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows: A guide for Social Scientists. USA: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (10. Baskı) Ankara: Pegem A Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Crawford, T., & Ellis, A. (1989). A dictionary of rational-emotive feelings and behaviors. Journal of rational-emotive and cognitive-behavior therapy, 7(1), 3-28.
• Doğan, T., & Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
• Fraenkel, J.K, & Wallen, N. E. (1996). How to design and evaluate research in education (third education). New York: McGraw-Hill, Inc.
• Gençdoğan, B. (2002). Kasabada yaşayan lise öğrencilerinin üniversite sınavı kaygısı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(4), 20-27.
• Girgin, G. (1990). Farklı sosyo ekonomik kesimden 13–15 yaş grubu öğrencilerinde kaygı alanları ve kaygı düzeyinin başarıyla ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Goleman, D. (2003). Duygusal zeka. (24. Basım). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güler, D., & Çakır, G. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 82-94.
• Hanımoğlu, E. (2010). Seviye belirleme sınavına girecek olan ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinde sınav kaygısı, mükemmeliyetçilik ve anne-baba tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Kayapınar, E. (2006). Ortaöğretim kurumları öğrenci seçme ve yerleştirme sınavı (OKS)’na hazırlanan ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kaygı düzeylerinin incelenmesi (Afyonkarahisar İli Örneği) (Master's thesis, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu, Ankara.
• Öner, N. (1990). Sınav kaygısı envanteri el kitabı. İstanbul: Yöret Yayınları.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu SPSS ile adım adım veri analizi. (S. Balcı ve B. Ahi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Retequiz, J. A. (2006). Relationship between anxiety and standardized patient test performance in the medicine clerkship. Journal of general internal medicine, 21(5), 415-418.
• Santrock, J.W. (2018). Eğitim Psikolojisi (Çeviri Editörü: Siyez, D. M. 5. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Seçer, İ. (2017). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yenilmez, K., & Özbey, N. (2006). Özel okul ve devlet okulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeyleri üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 431-448.
• Yıldırım Y. (2004) Depresyonun yordayıcısı olarak sınav kaygısı, gündelik sıkıntılar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 241-250.
• Yıldırım, İ., & Ergene, T. (2003). Lise son sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının yordayıcısı olarak sınav kaygısı, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 224-234.
• Zakaria, E., & Nordin, N. M. (2008). The effects of mathematics anxiety on matriculation students as related to motivation and achievement. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 4(1), 27-30.