IĞDIR-MELEKLİ’DEKİ DELİKKAYA YERLEŞİMİ: İLK GÖZLEMLER

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: Özel Sayı-The Special Issue (Orta Aras Havzası/The Middle Aras Basin), 56 - 63, 26.02.2022

Hüseyin Metin , Abdulhadi Durukan

https://doi.org/10.48122/amisos.1037584

Öz

Bu çalışmada, Iğdır merkeze bağlı Melekli beldesinin 3 km güneyinde bulunan Delikkaya’nın dönemler arası yerleşim tipolojisi incelenmiştir. Melekli-Delikkaya, Ağrı Dağı volkan akıntısının kuzeyindeki uzantıda konumlanır. Yerleşimde Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı ve Orta Demir Çağı verileri elde edilmesine karşın, Erken Demir Çağı bulgularına henüz ulaşılamamıştır. Tespit edilen evrelerin tabakalaşma ile değil, birbiri arasında 30 ile 77 m arasında değişen uzaklıkta tek bir evre şeklinde sıralandığı görülmüştür. Her ne kadar bölgede Karagündüz, Delikkaya ve Van Kalesi Höyüğünde dönemsel benzerliği bulunsa da, yerleşim modeli açısından yatay özellik sergilediğinden Melekli-Delikkaya diğerlerinden farklılaşır. Bu açıdan Doğu Anadolu yerleşim tipolojisi açısından tekil özellik sergilemektedir. Melekli-Delikkaya’da yüzeyde Orta ve Son Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı bulgularına rastlanmaması, araştırma sahasında daha fazla veri toplama zorunluluğunu doğurmuştur. Bu doğrultuda yerleşimin çevresinde yapılan saha çalışmalarında Melekli-Delikkaya’nın 11 km güneybatısında aşağı Erhacı’da Son Tunç Çağı bulgularına rastlanmıştır. Delikkaya’nın 3.5 km güneyinde ise Kasımtığı mevkiinde Erken Demir Çağı seramikleri tespit edilmiştir. Tüm bu yeni veriler bölgede kesintisiz bir yerleşimin olduğunu kanıtlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Orta Aras Havzası, Iğdır, Melekli, Delikkaya Yerleşimi, Kalkolitik Çağ, Urartu

Kaynakça

• Baysal A. 2012, “Doğu Anadolu Arkeolojisinde Göçebelik ve Yaylacılık Kültürü (M.Ö. II. Bin): Verileri Işığında Yeni Düşünceler, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 225-268.
• Erdem A. Ü. - Konyar E. 2011, “Urartu Çanak Çömleği”, Urartu: Doğuda Değişim, (Ed. Kemalettin Köroğlu - Erkan Konyar), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 268-284.
• Güner, İ. 1996, “Iğdır Ovası ve Çevresinde Yaylacılık”, Coğrafya Araştırmaları, 4, 111-130.
• Özfırat, A. 2008, “Van, Ağrı, Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, 2006”, AST 25/1, Ankara, 197-220.
• Özfırat, A. 2017, “Melekli-Kültepe (Iğdır) Höyüğü, Urartu Kalesi ve Columbarium: Ağrı Dağı’nın Kuzey Eteğindeki Minuahinili (Karakoyunlu) Kenti”, Olba 25, 161-182.
• Saraçoğlu, H. 1989, Doğu Anadolu Bölgesi, Öğretmen Kitapları Dizisi, İstanbul.
• Sevin, V. - Kavaklı, E. - Özfırat, A. 1997, “Karagündüz Höyüğü ve Nekropolü 1995-1996 Yılı Kurtarma Kazıları”, KST 19.I, Ankara, 571-589.
• Sevin, V. - Özfırat, A. 2000, “Van Karagündüz Kazıları”, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi 1932-1999, İstanbul, 168-174
• Tarhan, M. T. - Sevin, V. 1993, “Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1991”, KST 14.I, Ankara, 407-429.
• Yardimciel, A. 2019, “Orta Aras Havzası’nın Anadolu Paydaşında Pastoral Yaşam (Transhümanistlerin ve Nomadiklerin Yerleşim Stratejileri)”, Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti’nin Kuruluşunun 100. Yılı Münasebetiyle Kars ve Güney Kafkasya Tarihi Yazıları, (Ed. Muharrem Turp), İdeal Kültür Yayınları, İstanbul, 25-47.
• Yardimciel, A. 2018, “ Orta Aras Havzası’nın Anadolu Paydaşında Göçebelik, Yollar ve Güzergâhlar”, Eski Yakındoğu’da Ulaşım Üzerine Yazılar, Akademisyen Kitabevi, Ankara, 247-269.
• Yardimciel, A. 2018, “Ağrı ve Iğdır İlleri Orta ve Son Tunç Çağı Aras Boyalıları Kültürü Kale, Nekropol, Yerleşim Yeri ve Çanak Çömlekleri 2016 Yılı Yüzey Araştırması”, AST. 35. I, 163-175