GELENEKSEL BİTLİS EVLERİNDEN FİKRİ KIZILKAYA EVİ KORUMA PROJESİ HAKKINDA BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 12, 121 - 138, 29.06.2022

Şahabettin Öztürk

https://doi.org/10.48122/amisos.1124547

Öz

Bitlis kent yerleşiminde, derelerin parçalara bölünerek oluşturduğu çok eğimli vadilerin yamaçlarında mahallelerin kurulduğu görülür. Mahalle aralarında cadde ve sokak boyunca ayrık nizamda tek, iki ve nadir olarak üç katlı olarak kagir yapı tekniğinde geleneksel sivil mimari yapıları inşa edilmiştir. Bitlis konut mimarisi özelliğinde inşa edilen Fikri Kızılkaya Evi, oldukça engebeli bir arsa üzerinde yer almaktadır. Yapı, 2011 Van Depremi’nde Bitlis şehir merkezinde, olumsuz etkilenen tek yapı olarak, orta hasarlı olarak tespit edilmiştir. Fikri Kızılkaya Evi, XX. yüzyılın başında inşa edildiği düşünülmektedir. Yapı, mimarisi özgün halinde iki katlı düz toprak damlı plan tipinde yöresel Bitlis küfeki taşından ayrık nizamda inşa edilmiş, tescilli bir yapıdır. Son otuz yıl içerisinde evin zemin ve üst katlarında, özgün mimari dokusuna aykırı bazı yapısal değişikliklermülk sahipleri tarafından yapılmıştır. Şehir merkezinde yer alan Bitlis Fikri Kızılkaya Evi’nin yapısal ve çevresel sorunlarını çözmek üzere, rölöve, restitüsyon ve restorasyon proje çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkıları ile 2012 yılında tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Geeneksel Bitlis Mimarisi, Düz Toprak Dam, Hayat, Tonoz, Küfeki Taşı

Kaynakça

• Akalın, B. 1984, İl Merkezindeki Dini Yapılar, Bitlis İlindeki Mimarlık Yapıtlarıyla İlgili Çalışmalar, Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Rölöve Restorasyon Anabilim Dalı Lisansüstü Bitirme Tezi, İstanbul,1-94.
• Çelebi, E. 1986, Seyahatname. C. III-IV, Üç Dal Yayınevi: İstanbul.
• Karpuz, H. 1984, Erzurum Evleri. Başbakanlık Basımevi: Ankara.
• Sayan, Y.-Öztürk, Ş. 2001, Bitlis Evleri. Türk Tarih Kurum Yayınevi: Ankara.
• Öztürk, Ş.- Sayan, Y. 1996, “Bitlis’ın Tarihi Evlerine Bir Bakış”, Van Gölü Çevresi Kültür Varlıkları Sempozyumu Bildirileri, Van, 102-129.
• Öztürk, Ş. 2013, Van Gölü Havzası’nda Bat ve Kerpicin Mimaride Kullanımı, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Ensitüsü Dergisi, S. 30, 103-122.
• Öztürk, Ş. 2012, Bitlis Fikri Kızılkaya Evi, Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Raporu, Van, 11-60.
• Öztürk, Ş. 2018, Geleneksel Van Evleri. Ormat Matbaacılık: Kayseri.
• Öztürk, Ş. 2006, Geleneksel Şemdinli Evlerinde Bir Örnek “Kayme Konağı”, Uluslararası Tarihte Hakkâri Sempozyumu, Ankara, 527-548.
• Tuncel, M.1992, Bitlis, DİA., C. VI. İstanbul, Türkiye: 225-228.