Aile Hekimliği Polikliniğine Başvuran 65 Yaş ve Üstü Kişilerde Aşılanma Sıklığı ve Farkındalığı

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 13, 30.03.2018

Hacer Hicran Mutlu , Fatma Olcay Coşkun Mehmet Sargın

https://doi.org/10.17098/amj.408968

Cited By: 8

Öz

Amaç: Yaşlılarda enfeksiyon hastalıkları, mortalite sebeplerinin
başında gelmektedir. Bu çalışmada Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği
Polikliniği’ne 31.01.2017-01.06.2017 tarihleri arasında başvuran, 65 yaş ve üstü
kişilerde aşılanma oranının ve aşılanmayı olumlu ve olumsuz etkileyen
faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot: Çalışma, Aile Hekimliği Polikliniği’ne başvuran, 65
yaş ve üstünde olan 303 kişiyle yürütülen tanımlayıcı bir çalışmadır.
Katılımcılara yaş, cinsiyet, meslek, medeni durum, öğrenim durumu, sosyal
güvence ve kronik hastalıklarını sorgulayan 13 soruluk anketler uygulandı. Altmış
beş yaş ve sonrasında influenza, pnömokok ve tetanoz aşısı yaptırıp
yaptırmadıkları soruldu. Son olarak aşı yaptıranlara aşıyı yaptırmaları için
teşvik eden faktörler, aşı yaptırmayanlara ise aşı yaptırmama sebepleri
soruldu.

Bulgular: Çalışmaya katılanların %56,42’si kadın olup, katılımcıların
yaş ortalamaları 71,36 ±5,3 yıldır. Katılımcıların %35,62’si 65 yaş ve üstünde
en az bir aşılama yaptırmış olup, %64,42’si çocukluk dönemi aşıları dışında hiç
aşı yaptırmamıştır. Katılımcıların %33,94’ü influenza, %9,91’i pnömokok, %1,34’ü
tetanoz, %0,70'i Hepatit B aşısı yaptırmıştır. Aşı yaptıran katılımcıların %94,42’sinin
influenza aşısı yaptırdığı görülmektedir. Katılımcılara aşı yaptırması
gerektiği bilgisini nasıl edindikleri ve aşı yapılması için motive eden
faktörler sorulduğunda; sırasıyla %76,93’ü ve %70,41’i doktorlarının etkili
olduğunu söyledi. Sosyodemografik özellikler açısından, aşılanan ve aşılanmayan
gruplar arasında anlamlı fark görülmezken, öğrenim durumları açısından fark
görüldü. Kronik akciğer, kalp ve böbrek hastalığı olanlarda aşılanma
oranlarının daha yüksek olduğu görüldü. Hipertansiyon ve kronik karaciğer
hastalığı olanlarda gruplar arasında anlamlı farklılık görülmedi.

Sonuç: Ülkemizdeki bebek ve çocuklardaki aşı takibinin, 65 yaş ve üzerindeki
geriatrik populasyonda da uygulanması, aşılanma oranlarının arttırılması için
düzenli takip sistemlerinin kurulması, aşıların hatırlatılması, hasta ve
doktorların farkındalığının arttırılması yerinde olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Aşılanma, yaşlı, farkındalık

The Incidence and Awareness of Vaccination Among People Aged 65 and over Applied to a Family Medicine Outpatient Clinic

Öz

Objectives: Deaths due to infectious diseases in the elderly are the leading
cause of mortality. In this study, it was aimed to determine the vaccination
rates and the factors affecting the vaccination rates among the old people aged
65 and over admitted to Göztepe Education and Research Hospital’s Family
Medicine outpatient clinics.

Materials and Methods: Our study is a descriptive cross-sectional
study conducted with 303 people over 65 years admitted to Family Medicine
outpatient clinic. Questionnaires on age, gender, occupation, marital and
educational status, having social insurance and having chronic diseases were
applied to the participants. It was asked whether they
were vaccinated with influenza, pneumococcal and tetanus vaccines. Finally, the
encouraging factors were asked to those who were vaccinated and
the reasons for avoidance were asked to those who were not vaccinated.

Results: The 56.42% of the participants were female and the average age was
71.36 ± 5.3. The 35.62% of the participants had any vaccination over 65 years,
while the 64.42% of them were not vaccinated at all except childhood time. Respectively
33.94%, 9.91% and 0.70% had influenza, pneumococcal, hepatitis B vaccines. 94.42%
had influenza vaccination. When the source of information and motivation
factors about getting vaccinated were asked, the physician was the answer for
respectively 76.9% and 70.41% of the participants. There was no significant
difference realized in terms of gender, marital status, occupation and social
security, but a difference was determined between the vaccinated and
non-vaccinated groups in terms of educational status. The participants with
chronic pulmonary, heart and kidney disease had more tendency to be vaccinated,
no difference was observed between vaccinated and non-vaccinated groups in
terms of hypertension and chronic liver disease.

Conclusion: To apply the vaccination follow-up system that is implemented for the
infant and children in the primary care to the geriatric population, to establish
regular follow-up systems and to remind vaccinations and to increase the
awareness for both the patients and doctors are all suitable to increase
vaccination rates over the age of 65. 

Anahtar Kelimeler

Vaccination, elderly, awareness

Kaynakça

• 1. Balcı UG, Şimşek Y, Öngel K. Level of knowledge and attitude of the patients older than 65 years about pneumococcal vaccine. Journal of Health Science 2015;3:113-6.
• 2. World Health Organization. Ageing and health [Internet]. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs404/en/ ( Erişim tarihi: 13.07.2017).
• 3. TC Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı ve Uygulama Programı 2015-2020 [Internet]. http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/Sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1%20Ya%C5%9F.%202015-2020%20Pdf (Erişim tarihi: 13.07.2017).
• 4. Aslan D. İleri Yaşta Bağışıklama. Yaşlı Sağlığı Modülleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; Ankara; 2011:15-23.
• 5. Schimdt-Ionas M, Lode H. Treatment of pneumonia in elderly patients. Expert opinion on pharmacotherapy 2006;7(5): 499-507.
• 6. World Health Organization. Influenza (Seasonal) [Internet]. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/ (Erişim tarihi: 09.06,2017).
• 7. Centers for Disease Control and Prevention. Recommended Adult Immunization Schedule by Vaccine and Age Group [Internet]. http://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/adult.html (Erişim tarihi: 06.07.2017).
• 8. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.’Yaşlı Sağlığı Modülleri – Eğitimciler İçin Eğitim Rehberi’ [Internet]. http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/Sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1%20Ya%C5%9F.%202015-2020%20Pdf (Erişim tarihi: 06.07.2017).
• 9. Erişkin Bağışıklama Rehberi. Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği, Erişkin Bağışıklama Rehberi Çalışma Grubu [Internet]. http://ekmud.org.tr/wp-content/uploads/EriskinBagisiklamaRehberi-web.pdf (Erişim tarihi: 06.07.2017).
• 10. Dip RM, Cabrera MA. Influenza vaccination in non-institutionalized elderly: a population-based study in a medium-sized city in Southern Brazil. Cad Saude Publica 2010;26:1035–44.
• 11. Bal H, Börekçi G. Mersin ilindeki bir aile sağlığı merkezine kayıtlı altmış beş yaş ve üstü bireylerin erişkin aşılama durumları ve etkileyen faktörler. İstanbul Med J 2016;17:121-30.
• 12. Aşık Z, Cakmak T, Bilgili P. Erişkinlerin erişkinlik dönemi aşıları hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları. Turk Aile Hekimliği Dergisi 2014;11:52-60.
• 13. Ang LW, Cutter J, James L, Goh KT. Factors associated with influenza vaccine uptake in older adults living in the community in Singapore. Epidemiology & Infection 2017;145(4):775-86.
• 14. Office of Health System Collaboration, Office of the Associate Director for Policy, CDC. Relationship of income and healthcare coverage to receipt of recommended clinical preventive services by adults [Internet]. https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6331a2.htm. (Erişim tarihi: 06.07.2017).
• 15. Satman I, Akalin S, Cakir B, Altinel. The effect of physicians’ awareness on influenza and pneumococcal vaccination rates and correlates of vaccination in patients with diabetes in Turkey: an epidemiological Study “diaVAX”. Human vaccines & immunotherapeutics 2013;9(12):2618-26.
• 16. Akman M, Sarısoy M, Uzuner A, Çifçili S, Uç D, Güzel S, Dikmen İ. Altmış beş yaş üstü erişkinlerde aşılanma durumu ve bilgi düzeyleri. The Journal of Turkish Family Physician 2014;5(3):19-23.
• 17. Tsai YH, Hsieh MJ, Chang CJ et al. The 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine is effective in elderly adults over 75 years old—Taiwan's PPV vaccination program. Vaccine 2015;33(25):2897-902.
• 18. Sabapathy D, Strong D, Myers R, Li B, Quan H. Pneumococcal vaccination of the elderly during visits to acute care providers: Who are vaccinated?. Prevent Med 2014;62:155-60.
• 19. Kohlhammer Y, Schnoor M, Schwartz M, Raspe H, Schäfer T. Determinants of influenza and pneumococcal vaccination in elderly people: a systematic review. Public Health 2007;121(10):742-51.
• 20. Vural R, Yazıcı S, Özen M, Kurşun H. Antalya’da bir kliniğe başvuran 60 yaş ve üzeri bireylerin aşılanma durumu. STED 2016;25(2):62-9.
• 21. Kadıoğlu E., Samsun’da bireylerin erişkin aşıları hakkındaki farkındalıklarının ve mevcut erişkin aşılama durumlarının tespiti ve değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Samsun; 2011.
• 22. Peter H, Williams A, Burgess MA, Wang H. Prevalence and determinants of influenza vaccination in Australians aged 40 years and over–a national survey. Austr New Zealand J Pub Health 2005;29(1):35-7.
• 23. Ünal S, Tanrıöver MD, Taş E, Güner İ, Çetin ÖY, Sayar İ. Aile hekimlerine eğitim verilmesi ve aşılama hedeflerinin belirlenmesinin pnömokok aşılanma oranları üzerine etkileri. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 2015;20:10-5.
• 24. Wilson D, Lester R, Taylor A et al. Prevalence of influenza immunisation in Australia and suggestions for future targeting of campaigns. Soz Praventiv med 2002;47:91–9.
• 25. Santibanez TA, Nowalk MP, Zimmerman RK et al. Knowledge and beliefs about influenza, pneumococcal disease, and immunizations among older people. J Am Geriatr Soc 2002;50:1711–6.
• 26. Altay M, Ateş İ, Altay FA, Kaplan M, Akça Ö, Özkara A. Does education effect the rates of prophylactic vaccination in elderly diabetics? Diabetes Res Clin Pract 2016;120:117-23.
• 27. Healthy People 2010 Final Review.Washington, DC: U.S. Government Printing Office; 2012. https://www.cdc.gov/nchs/data/hpdata2010/hp2010_final_review.pdf, Erişim tarihi: 08.03.2018.