Sivas ili kırsal bir ilçede okul çağı çocuklar ve adolesanlarda obezite sıklığının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 2, 325 - 336, 28.06.2019

Ezgi Agadayı , Nurullah Çelik Selma Çetinkaya Sanem Nemmezi Karaca

https://doi.org/10.17098/amj.571393

Cited By: 4

Öz

Amaç:
Amacımız Sivas ili kırsalında bulunan bir ilçede, 6-18 yaş okula giden çocuk ve
adölesanların obezite sıklığını belirlemek ve buna etki eden faktörleri tespit
etmektir.
Materyal ve Metot: Tanımlayıcı
kesitsel tipteki çalışmamızın evrenini Sivas Akıncılar ilçesinde eğitim gören
485 öğrenci oluşturmakta idi. Çalışma 1-8 Haziran 2018 tarihinde, çalışmaya
katılmayı kabul eden ve çalışmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 449
öğrenci üzerinde gerçekleştirildi. Onam formunu imzalayan velilerin
çocuklarının boy, kilo, bel çevresi ve kalça çevresi araştırmacı tarafından
ölçüldü ve 24 sorudan oluşan standardize anket formu velilere ulaştırıldı.
Ölçümlerin değerlendirilmesinde Olcay Neyzi standartları (ulusal çalışma
verileri ile oluşturulan) ve Centers for Disease Control and Prevention, CDC
standartları kullanıldı.

Veriler SPSS programına yüklendi. Shapiro Wilk, Ki- kare, Mann- Whitney U,
Kruskal Wallis, Kappa, Pearson korelasyon ve Roc analizleri kullanıldı.
Sonuçlar %95’lik güven aralığında, anlamlılık p<0,05 düzeyinde
değerlendirildi. 
Bulgular: Katılımcıların %45,21’i
kız, %54,78’i erkek idi. Öğrencilerin yaşları 6-17 arasında değişmekte olup,
yaş ortalamaları 11,82±0,13 yıl idi. CDC standartlarına göre beden kitle
indeksi yüzdeleri % 3,34 zayıf, % 75,50 normal, % 13,80 fazla kilolu ve % 7,34
obez idi. Obez çocukların ailelerinin %55,00’i, fazla kilolu çocukların
ailelerinin %87,80’i çocuklarının normal kiloda olduğunu düşünüyordu.
Çocukların kiloları ile ebeveynlerinin çocuklarının kilolarını değerlendirmesi
karşılaştırıldığında hem CDC hem de Olcay Neyzi standartlarına göre anlamlı
fark saptandı (p<0,001(CDC); p<0,001(Olcay Neyzi)). Öğrencilerin Bel
Çevresi/Boy Uzunluğu oranı kesme değeri çalışmamız için 0,46 olarak hesaplanmıştır
(CDC Sensitivite %86,4, Spesifite %78,1; Olcay Neyzi Sensitivite %89,1,
Spesifite %74,3). Çocukların yatmadan önce telefon/tabletle oynamaları ile
kiloları arasında anlamlı fark saptanmadı (p=0,331(CDC); p=0,191(Olcay Neyzi)).
Sonuç: Sonuç olarak kırsal alanlarda
da obezite prevalansının önemli ölçüde arttığını ve ailelerin çocuklarının
kiloları hakkındaki farkındalığının düşük olduğunu bulduk. Çocukluk çağı
obezitesi ile mücadelede aile temelli yaklaşımın güçlendirilmesi ve ebeveyn
eğitimlerinin sayısının artırılması gerektiği sonucuna vardık. 

Anahtar Kelimeler

Beden kitle indeksi, obezite, çocuklar, bel çevresi

Determination of the frequency and the affecting factors of obesity in school age children and adolescents in a rural area in Sivas Province

Öz

Objectives: Our aim was to investigate the prevalence of and the
risk factors associated with obesity among adolescents and children between the
ages of 6-18 years in a rural area in Sivas province in Turkey. 
Materials and Methods: The universe
of our descriptive cross-sectional study was consisting of 485 students who
educate in Sivas Akıncılar district. The study was carried out on 1-8 June 2018
and was conducted in 449 students who accepted to participate and met the
criteria of inclusion in the study. The height, weight, waist and hip
circumference of the children whose family signed the ethical consent form were
measured by researcher and the standardized questionnaire consisting of 24
questions was conveyed to the parents. It was used Olcay Neyzi standards
(created by the data of the national study) and Centers for Disease Control and
Prevention, CDC standards in order to evaluate the measurements.

The data were uploaded SPSS program. Shapiro Wilk, Chi-square, Mann-Whitney U,
Kruskal Wallis, Kappa, Pearson correlation and Roc analyzes were performed. The
results were evaluated at 95% confidence interval and p<0.05 at significance
level.
Results: Of the participants, 45.21%
were girls and 54.78% were boys. The ages of the students varied between 6-17
years and the mean age was 11.82 ± 0.13 years. According to the CDC standards,
body mass index percentages were 3.34% weak, 75.50% normal, 13.80% overweight
and 7.34% obese. 55.00% of the families of obese children and 87.80% of the
families of overweight children thought that their children were in normal
weight. When the children's weight and parents' weight assessment of their
children were compared, a significant difference was found between both CDC and
Olcay Neyzi standards (p<0.001(CDC); p<0.001(Olcay Neyzi)). The cut-off
value of the students' waist-to-height ratio was calculated as 0,46 for our
study (CDC sensitivity %86.4, specificity %78.1; Olcay Neyzi sensitivity %89.1;
specificity %74.3). There was no significant difference between the weight of
the children and playing with their phone/tablet before going to bed
(p=0.191(Olcay Neyzi); p=0.331(CDC)).
Conclusion: In conclusion, we found
the prevalence of obesity was significantly increased also in rural areas and
the awareness of families about their children's weight was low. We concluded
that the family-oriented approach should be strengthened in the fight against
childhood obesity and that the number of trainings for parents should be
increased. 

Anahtar Kelimeler

Body Mass Index, obesity, children, waist circumference

Kaynakça

• World health Organization [İnternet]. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42665/WHO_TRS_916.pdf;jsessionid=B4A060C9D1B4265B9D0CA850F13AD51C?sequence=1 (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• İstanbul Sağlık Müdürlüğü [İnternet]. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/halksag/belge/mevzuat/turkiye_okul_cocuk_6_10yas_buyume_izlen_rap.pdf (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• Doak CM, Visscher TL, Renders CM, Seidell JC. The prevention of overweight and obesity in children and adolescents: a review of interventions and programmes. Obesity Reviews 2006;7(1):111-36.
• Alpcan A, Arıkan Durmaz Ş. Giant problem of our era: childhood obesity. Turkish Journal of Clinics and Laboratory 2015;6(1):30-8.
• Weiss R, Dziura J, Burgert TS, et al. Obesity and the metabolic syndrome in children and adolescents. N Engl J Med 2004;350:2362-74.
• Celik N, Andiran N, Yilmaz AE. The relationship between serum magnesium levels with childhood obesity and insulin resistance: a review of the literature. J Pediatr Endocr Met 2011; 24(9-10): 675–8.
• McCarthy HD, Ashwell M. Study of central fatness using waist-to-height ratios in UK children and adolescents over two decades supports the simple message – ‘keep your waist circumference to less than half your height’. International Journal of Obesity 2006;30:988–92.
• Kuczmarski RJ, Ogden CL, Guo SS, et al. 2000 CDC Growth Charts for the United States: methods and development. Vital Health Stat 2002;11(246):1-190.
• Neyzi O, Günöz H, Furman A, et al. Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2008;51:1-14.
• Öztürk A, Borlu A, Çiçek B, et al. Growth charts for 0-18 year old children and adolescents. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2011;15(3):112-29.
• Koçoglu G, Ozdemir L, Sümer H, Demir DA, Cetinkaya S, Polat HH. Prevalence of obesity among 11-14 years old students in Sivas-Turkey. Pakistan Journal of Nutrition 2003;2(5):292-5.
• Daştan İ, Çetinkaya V, Delice ME. İzmir İlinde 7-18 yaş arası öğrencilerde obezite ve fazla kilo prevalansı. Bakırköy Tıp Dergisi 2014;10(4):139-46.
• Metinoğlu İ, Pekol S, Metinoğlu Y. Kastamonu’da 10-12 yaş grubu öğrencilerde obezite prevalansı ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;3(2):117-23.
• World health Organization [İnternet]. http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0008/98243/E89858.pdf (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• Barros FC, Matijasevich A, Hallal PC, et al. Cesarean section and risk of obesity in childhood, adolescence, and early adulthood: evidence from 3 Brazilian birth cohorts. Am J Clin Nutr 2012;95:465–70.
• Huh SY, Rifas-Shiman SL, Zera CA, et al. Delivery by caesarean section and risk of obesity in preschool age children: a prospective cohort study. Arch Dis Child 2012;97:610–6.
• Öztora S, Hatipoğlu S, Barutçugil MB, Salihoğlu B, Yıldırım R, Şevketoğlu E. İlköğretim çağındaki çocuklarda obezite prevalansının belirlenmesi ve risk faktörlerinin araştırılması. Bakırköy Tıp Dergisi 2006;2(1):11-4.
• Proctor MH, Moore LL, Gao D, et al. Television viewing and change in body fat from preschool to early adolescence: The Framingham Children’s Study. Int J Obes Relat Metab Disord 2003;27(7):827-33.
• Chen X, Beydoun MA, Wang Y. Is sleep duration associated with childhood obesity? A systematic review and meta-analysis. Obes Res 2008;16(2):265–74.
• Lemola S, Perkinson-Gloor N, Brand S, Dewald-Kaufmann JF, Grob A. Adolescents’ electronic media use at night, sleep disturbance, and depressive symptoms in the smartphone age. Journal of Youth and Adolescence 2014;44(2):405–18.
• Hara M, Saitou E, Iwata F, Okada T, Harada K. Waist-to-height ratio is the best predictor of cardiovascular disease risk factors in Japanese schoolchildren. Journal of Atherosclerosis and Thrombosis 2002;9(3):127-32.
• Ashwell M, Hsieh SD. Six reasons why the waist-to-height ratio is a rapid and effective global indicator for health risks of obesity and how its use could simplify the international public health message on obesity. Int J Food Sci Nutr 2005;56:303–7.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı [İnternet]. https://bartin.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/24100219_kantin_01.pdf (Erişim Tarihi: 06.03.2019).
• Sarıkaya S, Kanlı S, İkiışık H, et al. Aileler, öğretmenler ve aile hekimlerinin gözüyle çocukluk çağı obezitesi: Bir karma metod çalışması. The Journal of Turkish Family Physician 2017;08(2):27-39.
• Lindsay A, Sussner K, Kim J, Gortmaker S. The role of parents in preventing childhood obesity. The Future of Children 2006;16(1):169-86.