Evaluation of Rational Drug Use in Patients Applying to Family Medicine Outpatient Clinic

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 2, 251 - 260, 28.06.2019

Başak Beggi Zeynep Aşık

https://doi.org/10.17098/amj.582021

Cited By: 5

Öz

Objectives: Rational drug use is defined
as the use of drugs that meet the clinical needs of patients at doses that meet
their individual needs, for a sufficient period of time, at the lowest cost to
themselves and the community. This study was carried out to examine the
patients’ knowledge, attitude and behaviors towards rational drug use.

Materials and Methods: A total of 400 patients
admitted to the University of Health Sciences, Antalya Training and Research
Hospital Family Medicine outpatient clinic were included in the study. 

The study was planned as a descriptive study. Sample size was calculated as 384
with 95% confidence interval and 95% power. Level of significance was taken as
p<0,05. 

Results: Two hundred twenty-six of
the participants were female (56.50%) and 174 (43.50%). Age range was 18-88. The
behavior of the participants in patients were: 79.50% to go to the doctor,
38.50% to use home drugs, 24.75% to apply to the pharmacy. 60.25% of the
participants were using prescription drugs according to the doctor's
recommendation, 25.25% of the drugs were stopped after the complaints, 14.25%
of them were using irregularly. The rate of drug use at home was 84.25%. 55.25%
of those who had medicines at home had the drug expiration date and 32.25% had
paid attention to the drug side effects. 76.25% analgesics, 32.75% stomach
medications and 16.50% antibiotics were the most commonly used treatments in
the home. 

Conclusion: As a result of our research,
it was determined that the participants did not comply with the principles of
rational drug use. To raise awareness of rational drug use and to correct
mistakes; family physicians should provide appropriate counseling on drugs to
be used, and they should devote sufficient time to patient education.

Anahtar Kelimeler

Family medicine, rational drug use, non-prescription medicine

Aile Hekimliği Polikliniğine Başvuran Hastaların Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Akılcı ilaç kullanımı, hastaların
klinik ihtiyaçlarına uygun ilaçları, kişisel gereksinimlerini karşılayan
dozlarda, yeterli bir süre boyunca, kendilerine ve topluma en az maliyet ile
kullanmaları” olarak tanımlanmaktadır. Bu araştırma hastaların akılcı ilaç
kullanımıyla ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amacıyla
yapılmıştır.

Materyal
ve Metot:
Araştırmaya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Aile Hekimliği Polikliniği’ne başvuran 400 hasta dahil edildi. Araştırma,
tanımlayıcı tipte bir araştırma olarak planlandı. Örneklem büyüklüğü, %95 güven
aralığı ve %95 güç ile 384 olarak hesaplandı. İstatistiksel anlamlılık seviyesi
p<0,05 olarak kabul edildi.

Bulgular: Araştırmada katılımcıların 226’sı
kadın (%56,50), 174’ü (%43,50) erkekti. Yaş aralığı 18-88 idi. Katılımcıların
hastalandıklarındaki davranışları: %79,50 doktora gitmek, %38,50 evdeki
ilaçlardan kullanmak, %24,75 eczaneye başvurmak şeklindeydi. Katılımcılardan
%60,25’i reçeteli ilaçları doktor önerisine göre kullanmakta, %25,25’i ilaçları
şikayetleri geçince bırakmakta, %14,25’i düzensiz kullanmaktaydı. Evde ilaç
bulundurma oranı %84,25 idi. Evde ilaç bulunduranların %55,25’i ilacın son
kullanma tarihine, %32,25’i ilaç yan etkilerine dikkat etmişti. Evde en çok
bulundurulan ilaçlar %76,25 ağrı kesiciler, %32,75 mide ilaçları, %16,50
antibiyotiklerdi.

Sonuç: Araştırmamız sonucunda
katılımcıların akılcı ilaç kullanım ilkelerine fazla uymadıkları tespit
edilmiştir. Akılcı ilaç kullanımı konusundaki farkındalığı artırmak ve
yanlışları düzeltmek için; aile hekimleri kullanılacak ilaçlar ile ilgili uygun
danışmanlık sunmalı, hasta eğitimine yeterli süre ayırmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Aile hekimliği, akılcı ilaç kullanımı, reçetesiz ilaç

Kaynakça

• World Health Organization. WHO Policy Perspectives On Medicines. Promoting Rational Use Of Medicines: Core Components. Geneva Sept 2002. Erişim: http://apps.who.int/medicinedocs/ pdf/ h3011e/h3011e.pdf (Erişim Tarihi: 14.06.2019).
• Özçelikay G. Akılcı İlaç Kullanımı Üzerine Bir Pilot Çalışma. J.Fac.Pharm. 2001;30(2):9-18.
• Pınar N, Karataş Y, Bozdemir N, Ünal İ. Adana İlindeki İnsanların İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TAF Preventive Medicine Bulletin . 2013;12(6):639-50.
• Ekeneler Ş. Koçoğlu D. Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2016;3(3):44-55.
• Leen De Bolle, Els Mehuys, Els Adriaens, Jean-Paul Remon, Luc Van Bortel and Thierry Christiaens, Home Medication Cabinets and Self-Medication: A Source of Potential Health Threats? The Annals of Pharmacotherapy 2008;42: 572-9.
• Yüksel Gülsüm H. Özaydın Ayşe N. Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran yaşlıların ilaç kullanım konusundaki bilgi ve davranışları. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2016.
• Jasim AL, Fadhil TA, Taher SS. Self Medication Practice among Iraqi Patients in Baghdad City. American Journal of Pharmacological Sciences 2014;2(1):18-23.
• Özkan S. Özbay O. Aksakal F. İlhan M, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005;4(5):223-37.
• Gül S, Öztürk DB, Yılmaz MS, Uz-Gül E. Ankara halkının kendi kendine antibiyotik kullanımı hakkındaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 2014;71(3):107-12.
• Canbolat F. Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarına Başvuran Hastaların İlaç Kullanım Alışkanlıkları ve Reçete Maliyetlerinin Değerlendirilmesi. T.C. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmakoloji ve Toksikoloji (Vet) Anabilim Dalı. Konya 2007.
• Şarklı FD, Artantaş AB, Uğurlu M. Why Do Patients Want Antibiotics and Why Do Physcians Prescribe Antibiotics?: A Cross‐Sectional Study In Primary Health Care. Ankara Med J, 2019;(1):133‐42.
• Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni. Eylül 2015; 2(9):4-12. Erişim: http://www.akilciilac.gov.tr/wp-content/uploads/2015/09/aik-bltn-12- i.pdf (Erişim Tarihi:14.06.2019).
• T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Toplumun Akılcı İlaç Kullanımına Bakışı. Ankara.2011, Araştırma Serisi:9.
• Melli M. Akılcı ilaç kullanımı. Anestezi Dergisi. 2010;18(3):131-4.
• 19.Akıcı A, Uğurlu MÜ, Gönüllü N ve ark. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. STED. 2002;11(7):253-7.
• Türker PÖ. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Polikliniklerine Başvuran Hastaların Polifarmasi ve Akılcı İlaç Kullanım Durumları. T.C. Sağlık Bakanlığı Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği. Uzmanlık Tezi. Ankara 2017.
• Yapıcı G. Balıkçı S. Uğur Ö. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi 2011;38(4):458-65.
• Martins AP. Miranda AC. Mendes Z. Soares MA. Ferreira P. Nogueira A. Self-medication in a Portuguese urban population: a prevalence study. Pharmacoepidemiology and drug Safety. 2002;11:409-14.
• Jamhour A. El-Kheir A. Salameh P. Abi Hanna P. Mansour H. Antibiotic knowledge and self-medication practices in a developing country: A cross-sectional study. American Journal of Infection Control 2017;45(4):384-8.
• Zuccoa R. Lavanoa F. Anfossob R. Biancoa A. Pileggia C. Paviaa M. Internet and social media use for antibiotic-related information seeking: Findings from a survey among adult population in Italy. International Journal of Medical Informatics 2018;111:131-9.
• Karataş Y. Dinler B. Erdoğdu T. Ertuğ P. Seydaoğlu G. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi’ne Başvuran Hasta ve Hasta Yakınlarının İlaç Kullanım Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Cukurova University Faculty of Medicine) 2012;37(1):1-8.
• Reçetesiz İlaç Satışı genelgesi hakkında 15.05.13. Erişim: https://www.titck.gov.tr/haber/recetesiz-ilac-satisi-genelgesi-hakkinda-15-05-13-27122018173942 (Erişim Tarihi: 16.06.2019).