Aile Sağlığı Merkezine Hizmet Almaya Gelen Gebelerin Psikososyal Sağlık Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2021, , 501 - 513, 30.09.2021

Tülay Doğrusoy , Ayden Çoban

https://doi.org/10.46237/amusbfd.881021

Öz

Amaç: Bu araştırma Aile Sağlığı Merkezine hizmet almaya gelen gebelerin psiko-sosyal sağlık düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapıldı.
Yöntem: Araştırma analitik-kesitsel tipte olup, 15 Mayıs 2016 -15 Kasım 2016 tarihleri arasında Aydın İli Merkez 4 Nolu Aile Sağlığı Merkezine hizmet almaya gelen 291 gebe ile yürütüldü. Araştırmanın verileri Anket Formu, Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği (GPSDÖ) ve Gebelikte Risk Değerlendirme Formu ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H ve Lojistik Regresyon Analizi kullanıldı.
Bulgular: Gebelerin GPSDÖ ölçeğine göre psikososyal sağlık durumlarının iyi düzeyde olduğu belirlendi. Gebelerin; yaş, eğitim, iş, gelir durumu, eşinin yaş ve eğitim durumu, gebelik sayısı, canlı doğum sayısı, gebeliğin planlanma ve gebeliğin istenme durumlarının psikososyal sağlığı etkilediği tespit edildi (p<0.05). Gebeliğin riskli olma durumları ile GPSDÖ puanı arasında anlamlı farklılık bulunmadı (p>0.05). Yapılan Lojistik Regresyon Analizi sonucunda gebeliğin istenmemesi toplam ölçek puanlarını düşürdüğü belirlendi.
Sonuç: Araştırmaya katılan gebelerin psikososyal sağlık düzeylerinin iyi olduğu tespit edildi. Bazı sosyo-ekonomik ve obstetrik özelliklerin psikososyal sağlık düzeylerini etkilerken, gebelikte risk durumunun etkilemediği belirlendi. 

Anahtar Kelimeler

Gebelik, Psikososyal Sağlık, Ebelik

Teşekkür

Bu araştırmaya katılan kadınlara teşekkür ederiz.

The Psychosocial Health Levels and its Affecting Factors of Pregnant Women Who Obtained Care from the Family Health Centre

Öz

Objective: This study was carried out with the aim of determining the psychosocial health levels of pregnant women who obtained care from the famıly health centre and its affecting factors.
Methods: The study is analytical-cross-sectional and was conducted with 291 pregnant women who came to Aydın City Center No 4 Family Health Center between 15 May 2016 and 15 November 2016. The data of the study were collected using the Questionnaire Form, the Antenatal Psychosocial Health Assessment Tool, and the Risk Assessment Form in pregnancy. Descriptive statistics, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H and Logistic Regression Analysis were used to evaluate the data.
Results: According to the scores from the Antenatal Psychosocial Health Assessment Tool,
the psychosocial health conditions of the pregnant women were at a good level. Age, education status, occupation, income status, spouse's age and education, number of pregnancies, number of live births, whether the pregnancy was planned and whether the pregnancy was wanted were found to affect psychosocial health (p<0.05). No significant difference was found between the risk status of pregnancy and the Antenatal Psychosocial Health Assessment Tool scores (p>0.05). As a result of the Logistic Regression Analysis; the pregnancy being unwanted reduced the total scale scores.
Conclusion: It was determined that the pregnant women participating in the study had good psychosocial health levels. It was determined that while some socio-economic and obstetric characteristics affected psychosocial health levels, risk status during pregnancy did not.

Kaynakça

• 1. Çalık, K. Y., Aktaş, S. (2011). Gebelikte depresyon: sıklık, risk faktörleri ve tedavisi. Güncel Yaklaşımlar, 3, 142-162.
• 2. Daştan, N., Deniz, N., & Şahin, B. (2015). Kars’ta gebelerin ev ziyareti ile ruhsal durumlarının belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(2), 71-78.
• 3. Koyuncu, S. B., Yılmaz, S. M. (2015). Son trimester nullipar gebelerde bazı sosyo-demografik ve obstetrik özelliklerin psikososyal sağlık düzeyine etkisi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31(2), 53-66.
• 4. Karaçam, Z., Ançel, G. (2009). Depression, anxiety and influencing factors in pregnanacy:a study in a Turkish population. Midwifery, 25(4), 344-356.
• 5. Çapık, A., Apay, S., & Sakar, T. (2015). Gebelerde distres düzeyinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(3), 196-203.
• 6. Vırıt, O., Akbaş, E., Savaş, H. A., Sertbaş, G., & Kandemir, H. (2008). Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 45(1), 9-13.
• 7. Yıldız, H. (2011). Gebelerde psikososyal sağlığı değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi, 4, 63-74.
• 8. T.C. Sağlık Bakanlığı. Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi. https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/Eklenti/28085/0/dogumoncesibakimyonetimrehberipdf.pdf (Erişim Tarihi: 24 Şubat 2016).
• 9. Gümüşdaş, M., Apay, S., & Özorhan, E. Y. (2014). Riskli olan ve olmayan gebelerin psikososyal sağlıklarının karşılaştırılması. HSP, 1(2), 32-42.
• 10. Yılmaz, S. D., Beji, N. K. (2010). Gebelikte öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi, 20(4), 137-142.
• 11. Körükçü, Ö., Deliktaş, A., Aydın, R., & Kabukcuoğlu, K. (2017). Gebelikteki psikososyal sağlık durumu ile doğum korkusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Clinical and Experimental Health Sciences, 7, 152-158.
• 12. Şahin, E. M., Kılıçarslan, S. (2010). Son trimester gebelerin depresyon ve kaygı düzeyleri ile bunları etkileyen etmenler. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27(1), 51-58.
• 13. Arslan, B., Arslan, A., Kara, S., Öngel, K., & Mungan, M. T. (2011). Gebelik anksiyete ve depresyonunda risk faktörleri:452 olguda değerlendirme. Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 21(2), 79-84.
• 14. Bödecs, T., Szilagyi, E., Cholnoky, P., Sandor, J., Gonda, X., Rihmer, Z., et al. (2013). Prevalence and psychosocial background of anxiety and depression emerging during the first trimester of pregnancy: Data from a hungarian population-based sample. Psychiatria Danubina, 25(4), 352-358.
• 15. Üst, D. Z., Pasinlioğlu, T. (2015). Primipar ve multipar gebelerde doğum ve doğum sonu döneme ilişkin endişelerin belirlenmesi. HSP, 2(3), 306-317.
• 16. Demirbaş, H., Kadıoğlu, H. (2014). Prenatal dönemdeki kadınların gebeliğe uyumu ve ilişkili faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(4), 200-206.
• 17. Güler, N. (2010). Gebelikte eşi tarafından kadına uygulanan fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik şiddet ve ilişkili faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(2), 72-77.
• 18. Bozkurt, D. Ö., Daşıkan, Z. (2016). Gebelikte eş şiddeti: Risk faktörleri, sağlık sonuçları ve tarama araçları. Türkiye Klinikleri Journals Obstetric Womens Health and Diseases Nursing-Special Topics, 2(2), 15-22.
• 19. Şahin, S., İlçıoğlu, K., & Ünsal, A. (2017). Domestic violence, depression and anxiety during pregnancy. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(3), 204-211.
• 20. Sağkal, T., Kalkım, A., Uğurlu, E. S., & Kırmızılar, N. E. (2014). Gebelerin eşi tarafından şiddete maruz kalma durumları ve şiddetle ilişkili faktörlerin incelenmesi. TAF Preventine Medicine Bulletin, 13(5), 381-390.