Yetişkin Seçici Yeme Ölçeği’nin Türkçe Uyarlamasının Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 183 - 197, 31.01.2023

Pınar Hamurcu , İrem Nur Şahin , Abdullah Çelik

https://doi.org/10.46237/amusbfd.1108679

Öz

Amaç: Seçici yeme, hayatın her döneminde karşılaşılabilen ve besin alımını sınırlandıran, psikososyal bir bozukluktur. Literatürde yapılan çalışmalar seçici yemenin hem fiziksel hem de psikolojik morbidite ile ilişkili olduğunu bildirmektedir. Bu çalışmada “The Adult Picky Eating Questionnaire”ın Türkçe uyarlaması olan Yetişkin Seçici Yeme Ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirliğini ortaya koymak amaçlanmıştır.
Yöntem: Metodolojik araştırma tasarımı kullanılan çalışma, 2021-2022 akademik yılında Üsküdar Üniversitesi’nde 222 katılımcıyla yürütülmüştür. Google Formlar’da yapılandırılmış bir anket aracılığıyla Bilgi Formu, Yetişkin Seçici Yeme Ölçeği ve Yeme Tutum Testi uygulanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede iç tutarlılık katsayısı, faktör analizleri ve korelasyonları IBM SPSS26® yazılımı ile yapılmıştır.
Bulgular: Yetişkin Seçici Yeme Ölçeği’nin 114 kişi ile yürütülen pilot çalışmasında, Cronbach’s Alpha değeri 0.795 bulunarak, ölçeğin oldukça güvenilir olduğu ve ölçekten madde çıkartılmadan, geçerlilik analizine uygun olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın 222 örneklemli Açımlayıcı Faktör Analizi’nde, Kaiser-Mayer-Olkin değeri 0.788 ile örneklem hacminin iyi düzeyde yeterli olduğu ve Bartlett Küresellik testi ile χ2=722.637 ve p=0.000 düzeyinde istatistiki açıdan anlamlılık olduğu bulunmuştur. Faktör yükleri >0.20 ve öz değerleri >1 olan ve toplam varyansın %56.768’ini açıklayan dört faktörlü bir yapı saptanmıştır. Çalışmanın Doğrulayıcı Faktör Analizi’nde 16 maddelik versiyonun uyum iyiliği indeksleri RMSEA=0.010; CFI=0.998; GFI=0.975; NFI=0.933; SRMR=0.059; AGFI=0.966; χ2/df=0.906 olarak yeterli uyum gösterdiği saptanmıştır. İç tutarlılık analizinde Cronbach’s Alpha katsayısı 0.829 olarak bulunmuştur.
Sonuç: Yetişkinlerde seçici yemeyi ölçmeye yarayan Yetişkin Seçiçi Yeme Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun geçerli ve güvenilir olduğu gösterilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Geçerlilik, Güvenilirlik, Beslenme ve yeme bozuklukları, Yeme alışkanlığı, Seçici yeme, Validity, Reliability, Feeding and eating disorders, Eating behavior, Picky eating

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

Validity and Reliability of the Turkish Adaptation of the Adult Picky Eating Questionnaire

Öz

Objective: Picky eating is a psychosocial disorder that limits food intake and encounters in every period of life. Studies in the literature report that picky eating is associated with both physical and psychological morbidity. In this study, demonstrating the validity and reliability of the Turkish adaptation of “The Adult Picky Eating Questionnaire” was aimed.
Methods: The study, using a methodological research design, was carried out with 222 participants at Uskudar University in the 2021-2022 academic year. Sociodemoghrafic questions, The Adult Picky Eating Questionnaire and the Eating Attitude Test were applied through a structured questionnaire created in Google Forms. In the statistical analyses, internal consistency coefficient, factor analyzes and correlations were made with IBM SPSS26® software.
Results: In the pilot study conducted with 114 participants, Cronbach's Alpha value was 0.795, and it was determined that the scale had highly reliability and suitable for validity analysis without removing any items. In Explanatory Factor Analysis of main study, Kaiser-Mayer-Olkin value was 0.788, sample size was well sufficient, and Bartlett Sphericity Test was statistically significant at the level of χ2=722.637 and p=0.000. Consequently, a four-factor structure was revealed with factor loads >0.20 and eigenvalues >1, explaining 56.768% of total variance. In the Confirmatory Factor Analysis of study, the goodness of fit indices of 16-item version were RMSEA=0.010; CFI=0.998; GFI=0.975; NFI=0.933; SRMR=0.059; AGFI=0.966; χ2/df=0.906; It was determined that they showed sufficient fit. In the Internal Consistency Analysis, Cronbach's Alpha coefficient was found to be 0.829.
Conclusion: The Turkish version of The Adult Picky Eating Questionnaire, which can be used to measure picky eating in adults, has been shown to be valid and reliable in Turkish population.

Anahtar Kelimeler

Validity, Reliability, Feeding and eating disorders, Eating behavior, Picky eating

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• 1. American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5). Arlington, VA: DSM-5.
• 2. Cano, S. C., Tiemeier, H., Van Hoeken, D., Tharner, A., Jaddoe, V. W., Hofman, A., et al. (2015). Trajectories of picky eating during childhood: A general population study. International Journal of Eating Disorders, 48, 570-579.
• 3. Machado, B. C., Dias, P., Lima, V. S., Campos, J., Gonçalves, S. (2016). Prevalence and correlates of picky eating in preschool-aged children: A population-based study. Eating Behaviors, 22, 16-21.
• 4. Fisher, M. M., Rosen, D. S., Ornstein, R. M., Mammel, K. A., Katzman, D.K., Rome, E. S., et al. (2014). Characteristics of avoidant/restrictive food intake disorder in children and adolescents: A “new disorder” in DSM-5. J Adolesc Health Off Publ Soc Adolesc Med, 55(1), 49-52.
• 5. Nakai, Y., Nin, K., Noma, S., Teramukai, S., & Wonderlich, S. A. (2016). Characteristics of avoidant/restrictive food ıntake disorder in a cohort of adult patients. European Eating Disorders Review, 24(6), 528-530.
• 6. Zickgraf, H. F., Franklin, M. E., & Rozin, P. (2016). Adult picky eaters with symptoms of avoidant/restrictive food intake disorder: Comparable distress and comorbidity but different eating behaviors compared to those with disordered eating symptoms. Journal of Eating Disorders, 4(1), 1-11.
• 7. Dovey, T. M., Staples, P. A., Gibson, E. L., & Halford, J. C. (2008). Food neophobia and ‘picky/fussy’eating in children: A review. Appetite, 50, 181-193.
• 8. Taylor, C. M., Wernimont, S. M., Northstone, K., & Emmett, P. M. (2015). Picky/fussy eating in children: Review of definitions, assessment, prevalence and dietary intakes. Appetite, 95, 349-359.
• 9. Birch, L. L. (1999). Development of food preferences. Annual Review of Nutrition, 19, 41-62.
• 10. Fildes, A., Llewellyn, C., Van Jaarsveld, C. H. M., Fisher, A., Cooke, L., & Wardle, J. (2014). Common genetic architecture underlying food fussiness in children, and preference for fruits and vegetables. Appetite, 76, 200.
• 11. Kauer, J., Pelchat, M. L., Rozin, P., & Zickgraf, H. F. (2015). Adult picky eating. Phenomenology, taste sensitivity, and psychological correlates. Appetite, 90, 219–228.
• 12. Ellis, J. M., Galloway, A. T., Zickgraf, H. F., & Whited, M. C. (2018). Picky eating and fruit and vegetable consumption in college students. Eating Behaviors, 30, 5-8.
• 13. Tharner, A., Jansen, P. W., Kiefte-de Jong, J. C., Moll, H. A., Hofman, A., Jaddoe, V. W. V., et al. (2015). Bidirectional associations between fussy eating and functional constipation in preschool children. The Journal of Pediatrics, 166, 91–96.
• 14. Baş, H., & Hamurcu, P. (2021). Gıda neofobisinin yetişkinlerde incelenmesi. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 3(3), 165-173.
• 15. Wildes, J. E., Zucker, N. L., & Marcus, M. D. (2012). Picky eating in adults: Results of a web-based survey. International Journal of Eating Disorders, 45, 575–582.
• 16. Karadere, M. E., & Hocaoğlu, Ç. (2018). Kaçıngan/kısıtlı yiyecek alımı bozukluğu nedir? Tanı ve tedavi yaklaşımları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (4), 110-118.
• 17. Hunot, C., Fildes, A., Croker, H., Llewellyn, C. H., Wardle, J., & Beeken, R. J. (2016). Appetitive traits and relationships with BMI in adults: Development of the adult eating behaviour questionnaire. Appetite, 105, 356- 363.
• 18. Zickgraf, H. F., & Ellis, J. M. (2018). Initial validation of the nine item avoidant/re- strictive food intake disorder screen (NIAS): A measure of three restrictive eating patterns. Appetite, 123, 32–42.
• 19. Ellis, J. M., Galloway, A. T., Webb, R. M., & Martz, D. M. (2017). Measuring adult picky eating: The development of a multidimensional self-report instrument. Psychological Assessment, 29 (8), 955.
• 20. Kass, R. A. & Tinsley, H. E. A. (1979). Factor analysis. Journal of Leisure Research, 11, 120-138.
• 21. E, Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• 22. Akgül, A. (2005). Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri Spss uygulamaları. Ankara: Emek Ofset.
• 23. Garner, D. M., & Garfinkel, P. E. (1979). The eating attitudes test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychological Medicine, 9 (2), 273-279.
• 24. Garner, D. M., Olmsted, M. P., Bohr, Y., & Garfinkel, P. E. (1982). The eating attitudes test: Psychometric features and clinical correlates. Psychological Medicine, 12 (4), 871-878.
• 25. Ergüney-Okumuş, F. E., & Sertel-Berk, H. Ö. (2019). Yeme tutum testi kısa formunun (YTT-26) üniversite örnekleminde Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Psikoloji Çalışmaları, 40(1), 57-78.
• 26. Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16 (3), 297-334.
• 27. Alpar, R. (2020). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik-SPSS’de çözümleme adımları ile birlikte (6. Baskı), Ankara: Detay Yayıncılık, 527-636.
• 28. Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Hüner Şencan.
• 29. Çolakoğlu, Ö. M., & Büyükekşi, C. (2014). Açımlayıcı faktör analiz sürecini etkileyen unsurların değerlendirilmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 56-64.
• 30. Costello, A. B., & Osborne, J. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 10 (1), 7.
• 31. Çokluk, O., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• 32. Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. Oxford University Press.
• 33. Çokluk, O., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, S. (2010). Sosyal bilimler için çok degiskenli istatistik SPSS ve L1SREL uygulamalar1. Ankara: Pegem A.
• 34. He, J., Ellis, J. M., Zickgraf, H. F., & Fan, X. (2019). Translating, modifying, and validating the Adult Picky Eating Questionnaire for use in China. Eating Behaviors, 33, 78-84.
• 35. Menghi, L., Endrizzi, I., Cliceri, D., Zampini, M., Giacalone, D., & Gasperi, F. (2022). Validating the Italian version of the Adult Picky Eating Questionnaire. Food Quality and Preference, 104647.
• 36. Galloway, A. T., Lee, Y., & Birch, L. L. (2003). Predictors and consequences of food neophobia and pickiness in young girls. Journal of the American Dietetic Association, 103(6), 692-698.
• 37. Zucker, N., Copeland, W., Franz, L., Carpenter, K., Keeling, L., Angold, A., et al. (2015). Psychological and psychosocial ımpairment in preschoolers with selective eating. Pediatrics, 136, e582–e590.
• 38. Carvalho, J. P., & Hopko, D. R. (2011). Behavioral theory of depression: Reinforcement as a mediating variable between avoidance and depression. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 42, 154–162.
• 39. Pronin, A. N., Xu, H., Tang, H., Zhang, L., Li, Q., & Li, X. (2007). Specific alleles of bitter receptor genes influence human sensitivity to the bitter- ness of aloin and saccharin. Current Biology, 17, 1403–1408.
• 40. Reed, D. R. (2008). Birth of a new breed of supertaster. Chemical Senses, 33, 489–491.
• 41. Harris, A. A., Romer, A. L., Hanna, E. K., Keeling, L. A., LaBar, K. S., SinnottArmstrong, W., et al. (2019). The central role of disgust in disorders of food avoidance. International Journal of Eating Disorders, 52(5), 543– 553. https://doi.org/10.1002/EAT.23047
• 42. Coulthard, H., Abdullahi, N., Bell, K., & Noon, E. (2022). Understanding disgust-based food rejection in picky and non-picky eaters: Willingness to touch and taste familiar foods with changes. Food Quality and Preference, 97, 104442.