2019 Parion Excavations

Yıl 2023, Sayı: 2, 1 - 32, 30.09.2023

Vedat Keleş , Hasan Kasapoğlu , Kasım Oyarçin , Ersin Çelikbaş , Hazar Kaba , Alper Yılmaz , Büşra Elif Kasapoğlu , Soner Özmen , Sadık Tuğrul

Öz

Scientific archaeological excavations in the ancient city of Parion, located near Kemer village, Biga district, Çanakkale province, have been conducted since 2005. With the begenning of systematic scientific excavations, Parion excavations demonstrate the characteristics of a sophisticated work site by providing many archaeological data to the academic world, countless artefacts to the cultural inventory of our country and plenty of qualified staff to the archaeological society. In 2019, during the studies carried out in the ancient city, as in previous years, finds were unearthed together with data that will contribute to the archaeological and cultural heritage of the region. In this study; the excavations carried out in the ancient city in 2019, the data and findings obtained from the excavations, and the interpretation of the data and findings were highlighted. The excavations were carried out by a multidisciplinary team of 41 archaeologists, restorators and conservators, anthropologists, architects, geomatic engineers, art historians, epigraphers and translators from 10 universities. In 2019, excavations were carried out in 9 zones including Roman Bath, Odeion, Acropolis Eastern (Inner) Wall, South (Tavşandere) Necropolis, Agora and Warehouse Building, Theatre, Aqueduct, Toprak Kuleler Locality Chamber Tombs and Drilling 12. The year-long works lasted approximately 4 months in the field, and the entire study period included fieldworks, digital scanning and documentation, restoration-conservation, anthropology, tourism development, rehabilitation and landscaping operations.

Anahtar Kelimeler

Troad, Parion, archaeology, excavation.

2019 Yılı Parion Kazıları

Öz

Çanakkale ili, Biga ilçesi, Kemer köyü yakınlarında konumlanan Parion antik kentinde bilimsel arkeolojik kazı çalışmaları 2005 yılından itibaren devam etmektedir. Parion kazıları sistemli bilimsel kazıların başlamasıyla birlikte bilim dünyasına birçok arkeolojik veri, ülkemizin kültür envanterine sayısız eser ve arkeoloji camiasına bolca nitelikli personel kazandırarak komplike bir çalışma sahası özellikleri göstermektedir. 2019 yılında antik kentte yapılan çalışmalarda, önceki yıllarda olduğu gibi bölgenin arkeolojik ve kültürel mirasına katkı sağlayacak verilerle birlikte buluntular ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada; başta 2019 yılında antik kentte yapılan kazı çalışmaları, kazılardan elde edilen veriler ve buluntular ile verilerin ve buluntuların yorumlanması konuları üzerinde durulmuştur. Çalışmalar 10 üniversiteden arkeolog, restoratör ve konservatör, antropolog, mimar, harita mühendisi, sanat tarihçisi, epigraf ve çevirmen olmak üzere toplam 41 kişilik multidisipliner bir ekiple sürdürülmüştür. 2019 yılı kazı çalışmalarında Roma Hamamı, Odeion, Kuzey Sur, Güney-Tavşandere Nekropolisi, Agora/Depo Binası, Tiyatro, Su Kemeri, Toprak Kuleler Mevkii Oda Mezarlar ve Sondaj 12 olmak üzere 9 bölgede çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Yıl boyunca devam eden çalışmalar yaklaşık 4 ay süreyle arazi, çalışma süresinin tamamı ise, dijital tarama ve belgeleme, restorasyon-konservasyon, antropoloji, turizm geliştirme, rehabilitasyon ve çevre düzenleme çalışmalarını içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Troas, Parion, arkeoloji, kazı.

Kaynakça

• Atlı-Akbuz, L. (2008). Hadrianopolis Roma Dönemi Seramiği. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ayça-Polat, B. (2005). Troia’nın Hellenistik ve Roma Dönemi Nekropolleri. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın Tavukçu, Z. (2007). Parion Nekropolü 2005 Yılı Buluntuları. (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Bailey, D. M. (1988). A Catalogue of the Lamps in the British Museum 3, Roman Provincial Lamps, London: Museum Publications Limited.
• Başaran, C. (1999), Başaran, C., “Parion 1997 Araştırmaları”, 16. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt. 1, 349-364.
• Başaran, C. – Keleş, V. – Kasapoğlu, H. – Ergürer, H. E. (2012). “Parion 2010 Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt. 1, 19-39.
• Başaran, C. & Kasapoğlu, H. (2013). “Parion Kazısı Metal Buluntuları”, III. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı-Türkiye Arkeolojisinde Metal: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar, P. Ayter, Ş. Demirci, A. M. Özer (Eds.), Ankara, 126-140.
• Başaran, C. & Ergürer, E. (2018). Roman Theater of Parion. Çanakkale: İçdaş Yayınları.
• Başaran, C. & Yılmaz, A. (2021). “Parion’un (Parium) MS 1. - 2. Yüzyıl Kentsel Gelişimi ve Mimarisi”, M. A. Yılmaz, B. Can, M. Işıklı (Eds), Anadolu Arkeolojisiyle Harmanlanmış Bir Ömür Mehmet Karaosmanoğlu’na Armağan, Ankara, 107-134.
• BMC Mysia (1892). A Catalogue of the Greek Coins in the British Museum, Catalogue of the Greek Coins of Mysia. London.
• Bujukliev, H. (1986). La Necropole Tumulaire Thrace Pred de Čatalka, Region de Stara Zagora, Sofia.
• Carington-Smith, J. (1982). A Roman Chamber Tomb on the South-east Slopes of Monasteriaki Kephala Knossos. The Annual of the British School at Athens, No 77, 255-293.
• Carter, J. C. (1998). The Chora of Metaponto The Necropoleis, Vol. 1. Austin: University of Texas Press.
• Çelikbaş, E. (2016). 2005-2014 Parion Kazısı Metal (Bronz-Demir-Kurşun) Buluntuları, (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• De Juliis, E. M. (1985). Gi Ori Di Taranto in Eta Ellenistica, Milano.
• Dusenbery, E. B. (1998). Samothrace: The Nekropoleis and Catalogues of Burials, New Jersey: Princeton University Press.
• Dündar, E. (2006). Hellenistik ve Roma Dönemleri Patara Unguentariumları. (Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Dündar, E. (2008). Patara Unguentariumları, Patara IV.1, İstanbul: Ege Yayınları.
• Ergürer, E. (2012). Parion Roma Dönem Seramiği. (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Ergürer, E. & Genç, S. (2013). “Sur Duvarları, Kuleler, Kapılar ve Limanlar”, C. Başaran (Ed.) Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion, 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, İstanbul, 43-56.
• Ergürer, E. (2015). “Parion, Agora ve Dükkânlarında Ele Geçen Sigillatalar ve Kırmızı Astarlı Seramikler” C. Başaran, V. Keleş (Eds.), Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı, Ankara, 49-86.
• Fremersdorf, F. (1926), Weitere Ausgrabungen unter dem Kreuzgang von St. Severin in Köln. BJ, Heft 131, 290-324.
• Gjerstad, E. – Lindros, J. – Sjoqvist, E. – Westholm, A. (1935). The Swedish Cyprus Expedition: Finds and Results of the Excavation in Cyprus 1927-1931, Vol: II, Stockholm.
• Günay, G. (1989). İzmir Müzesi’nde Bulunan Unguentariumlar. (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Günay-Tuluk, G. (1999). Die Unguentarien im Museum von Izmir. Anatolia Antiqua, Tome 7, 127-166.
• Güngör, E. (2005). Metropolis Kenti Ada 7 İçerisindeki Konut Seramiği. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Hayes, J. W. (1975). Roman and Pre-Roman Glass in the Royal Ontario Museum. Toronto: Hunter Rose Company.
• Heimerl, A. (2001). Die Römischen Lampen aus Pergamon. Vom Beginn der Kaiserzeit bis zum Ende des 4. Jh. n.Chr. Berlin: De Gruyter.
• Kaba, H. – Yılmaz, A. – Sulan, S. (2019). “Parion, Toprak Kuleler Mevkindeki Roma Dönemi Oda Mezarlar”. E. Özer (Ed.). Anadolu’da Hellenistik ve Roma Dönemleri’nde Ölü Gömme Adetleri Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Ankara, 487-506.
• Kaplan, D. (2023), Geleneksel Roma Hamamları İçerisinde Smintheion Hamam Yapılarının Önemi. Propontica Uluslararası Propontis Arkeolojisi Dergisi, I, 23-46.
• Kasapoğlu, H. (2008). Parion Nekropolü 2006 Yılı Seramik Buluntuları. (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kasapoğlu, H. & C. Başaran (2021). “Parion Odeionu’nda Bulunan Artemis/Diana Heykeli. Olba, XXIX, 245-268.
• Kaya, F. H. (2006). Soli/Pompeiopolis Mezar Tipolojisi. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kaya, E & Tan, T, (2006). “2004 Yılı Bandırma-Doğruca Köyü Banvit Kazısı”, 15. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 41-52.
• Keleş V. & Oyarçin, K. (2022). Parion Akropolü Doğu (İç) Suru Geç Roma Definesi. İstanbul: Ege Yayınları.
• Keleş, V. – Yılmaz, A. – Oyarçin, K. (2014). Parion Roma Hamamı 2013 Kazıları ve Sikke Buluntuları. Arkeoloji Sanat Dergisi, 147, 21-36.
• Keleş, V. – Oyarçin, K. – Yılmaz, A. (2015). Parion Roma Hamamı 2014 Kazıları ve Sikke Buluntuları. Arkeoloji Sanat Dergisi, 150, 53-68.
• Keleş, V. – Yılmaz, A. – Çelikbaş, E. – Yılmaz, M. D. (2016). “The Water Systems of the Ancient City of Parion”, G. Wiplinger (Ed.), De Aquaeductu Atque Aquaurbium Lyciae Pamphyliae Pisidiae The Legacy Of Sextus Julius Frontinus Tagungsband des Internationalen Frontinus-Symposiums, Antalya, 25-32.
• Keleş, V. – Ergürer, H. E. – Kasapoğlu H. – Çelikbaş, E. – Yılmaz, A. – Oyarçin, K. – Kasapoğlu, B. E. – Yılmaz, M. D. – Akkaş, İ. (2018). “Parion 2016 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları” 39. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, Bursa, 183-210.
• Keleş, V. – Ergürer, H. E. – Kasapoğlu, H. – Çelikbaş, E. – Oyarçin, K. – Kaba, H. – Yılmaz, A. – Kasapoğlu, B. E. – Yılmaz, M. D. – Akkaş, İ. – Akın, E. (2019). “Parion 2017 Sezonu Kazı, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları”, 40. Kazı Sonuçları Toplantısı, 3. Cilt, Ankara, 595-616.
• Keleş, V. – Kasapoğlu, H. – Çelikbaş, E. – Kaba, H. – Oyarçin, K. – Yılmaz, A. – Kasapoğlu, B. E. – Yılmaz, M. D. – Akkaş, İ. – Akın, E. – Özmen, S. (2020). “Parion 2018 Sezonu Kazı, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları” 41. Kazı Sonuçları Toplantısı, 4. Cilt, Ankara, 391-413.
• Keleş, V. & Oyarçin, K. (2020). Akropol Doğu (İç) Sur Yangın Tabakasında Bulunan Sikkeler Işığında Parion’da Tahribat İzleri Üzerine Bir Ön Değerlendirme, TÜBA-KED, 22, 51-66.
• Knigge, U. (1976). Kerameikos: Ergebnisse der Ausgrabungen, Band IX. Berlin.
• Kunisch, N. (1972). Grabfunde aus dem Stadtgebiet von Bergama. E. Boehringer (Ed.) Pergamon Gesammelte Aufsätze, PF I, 94–107.
• Laflı, E. (2003). Studien Zu Hellenistischen, Kaiserzeitlichen und Spätantik-frühbyzantinischen Tonunguentarien aus Kilikien und Pisidien (Süd Türkei): Der Forschungsstand und Eine Auswahl von Fundobjekten aus den Örtlichen Museen. (Doktora Tezi) Köln Üniversitesi, 2003.
• Lightfoot C. S. & Arslan, M. (1992). Anadolu Antik Camları: Yüksel Erimtan Koleksiyonu. Ankara.
• Meriç, R. (2002). Späthellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos / Forschungen in Ephesos, Band: 9/3, Wien.
• Mert, İ. H. – Şahin, R. – Altın, A. A. (2018). Prusa Ad Olympum’dan Bir Oda Mezar. International Journal of Social Inquiry, Vol. 11, 203-254.
• Okunak, M. (2005). Hierapolis Kuzey Nekropolü (159d Nolu Tümülüs) Anıt Mezar ve Buluntuları (Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Oyarçin K. & Yılmaz A. (2021). “Coins Recovered from Praefurnium – I of the Roman Bath of Parion”, O. Dumankaya (Ed.), Arkeolojide Küçük Buluntular: Pişmiş Toprak, Metal, Kemik, Cam ve Taş Eserler, İstanbul, 478-497.
• Özüdoğru, Ş. (2018). Kibyra 2014-2016 Yılı Çalışmaları ve Sonuçları. Phaselis IV, 109-146.
• Robinson, H. S. (1959). Pottery of the Roman Period: Chronology, The Athenian Agora, Vol 5, New Jersey.
• RPC IV.2 (2005). Roman Provincial Coinage. V. Heuchert (Ed.) From Antoninus Pius to Commodus (AD 138–192): Asia, University of Oxford.
• SNG Deutschland (1959). Sylloge Nummorum Graecorum Deutschland Sammlung v. Aulock. Troas-Aeolis-Lesbos. 5. Heft-Nr. 1439-1767. Berlin: Verlag Gebr. Mann.
• SNG France 5 (2001). Sylloge Nummorum Graecorum, France 5, Dѐpartement des Monnaies, Mѐdailles et Antiques, Mysie. Paris: Bibliothѐque Nationale de France Numismatica Ars Classica.
• Sorokina, N. & Treister, M. (1983). Two Groups of Bronze Mirrors from the Collection of the State Historical Museum. Sovetskja Archaeology, No. 4, 142-153.
• Sulan S. (2018). Parion Oda Mezarları (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Şahin, F. (2010). Patara Metal Buluntuları (Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Şahin, M. (2018). Apollonia Nekropolü Kurtarma Kazıları 2016-2017 Mezar Tipleri Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı 7/4, 2788-2812.
• Şimşek, C. – Okunak, M. – Bilgin, M. (2011). Laodikeia Nekropolü (2004-2011 Yılları), C. Şimşek (Ed.) Laodikeia Çalışmaları 1.1-2, İstanbul.
• Şirin, O. A. & Kolağasıoğlu, M. (2017). Amisos Nekropolü Basit Toprak Mezar ve Kiremit Mezar Geleneği. Uluslararası Amisos Dergisi, 2, 1-29.
• Triester, M. Y. (1994). Italic and Provincial-Roman Mirrors in Eastern Europe. Akten der 10. Internationalen Tagung über antike Bronzen, Stuttgart, 417-428.
• Yaraş, A. (2018). “Terracotta Unguentaria from the Necropolis Hill Site of Maymun Sekisi, Mysia” E. Laflı, G. Kan Şahin (Eds.), Unguentarium / A Terracotta Vessel Form and other Related Vessels in the Hellenistic, Roman and Early Byzantine Mediterranean / An International Symposium (May 17-18, 2018), İzmir, 2018, 74-75.
• Yıldız, V. (2016). Akhisar Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Unguentariumlar. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 14/1, 1-24.
• Yılmaz, Z. (1995). Düğüncülü Höyüktepe Tümülüsü, V. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 387-416.
• Yılmaz, A. (2013). “Roma Hamamı” C. Başaran (Ed.), Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion 1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, İstanbul, 57-66.
• Yılmaz, A. (2015). “Roman Bath”, C. Başaran (Ed.), (Çev: V. Keleş - M. D. Yılmaz), The Flourishing City of Ancient Troad: Parion, Survey, Excavation and Restoration Works Carried Out Between 1997-2009, İstanbul, 57-66.
• Yılmaz, M. D. (2018). “Parion’s Water Supply: Preliminary Works, 2014-2015” D. Katsonopoulou (Ed.), Paros IV Paros and its Colonies, Athens, 199-208.
• Yılmaz, A. (2022). Parion Roma Hamamları (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yılmaz A. & Acar E. (2018). Parion Antik Kenti Roma Hamamı Mezarlarının Osteoarkeolojik Değerlendirilmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Anarsan Özel Sayı 1403-1428.
• Yılmaz A. & Oyarçin K. (2017), “Parion Roma Hamamı 2015 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, I. Adak Adıbelli – G. İlgezdi Bertam – K. Matsumura – E. Baştürk – C. Koyuncu – H. A. Kızılarslanoğlu – T. Y. Yedidağ – B. Topaloğluuzunel (Eds.), Barış Salman Anı Kitabı, İstanbul, 283-298.
• Yılmaz A. & Yılmaz Z. (2023). The Roman Bath at Parion: Historical Development and The Dating by 14c of its Reused Phase. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 23/1, 77-92.