Türkiye Makromantar Genetik Kaynakları I. Ege Bölgesi

Yıl 2016, Cilt: 26 Sayı: 1, 46 - 61, 30.06.2016

Neşe Adanacıoğlu , Ümmügülsün Yıldız Erdinç Oğur Lerzan Aykas Ayfer Tan , Tefik Taylan

Öz

çalışmada
ülkemiz makromantar türlerinin yayılış alanlarının, yerel halk tarafından
kullanımı ve yenilebilirlik niteliklerinin ortaya çıkarılması ve makromantar
genetik kaynaklarının muhafazası amaçlanmaktadır.

Sürekli
proje olarak yürütülen çalışmanın ilk beş yıllık (2006-2010) diliminde, Türkiye
genelinde anket çalışması yürütülmüş ve iller üzerinden yenilebilen mantarların
envanteri çıkartılmıştır. Bu dönemde Ege ve Marmara Bölgesi’nden 653 makro
mantar örneği toplanmış ve bunların 178 adedi tür seviyesinde teşhis
edilmiştir. Bu çalışmalar çerçevesinde Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
bünyesinde fungaryum ve spor bankası oluşturulmaya başlanmıştır. İkinci beş
yıllık dilimde arazi çalışmaları çoğunlukla Ege Bölgesi’nde yürütülmüştür. 2015
yılı itibariyle, ETAE Fungaryum’undaki materyal sayısı 1.186’ya, teşhis edilen
örnek sayısı 588’e ulaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Makromantar, genetik kaynaklar, muhafaza, spor, fungaryum

Macrofungi Genetic Resources of Turkey I. Aegean Region

Öz

Objectives of this project are; determination of macro-mycota
distribution of Turkey, achieving information on edibility of mushroom species
and their utilization by the local people and conservation of mushroom genetic
resources.

For these purposes; questionary studies were conducted and inventory of
mushrooms were determined between 2006 and 2010.  During these years, 653 mushrooms were
collected from Aegean and Marmara Region and
178 of them were identified. Within the frame work of this project, fungarium
and their database and spore bank have been created. During second term of the
project collection programs were carried out at Aegean Region. 1.186 fungarium
samples have been conserved and 588 fungarium materials have been identified
since 2015.

Anahtar Kelimeler

Macrofungi, genetic resources, conservation, spore, fungarium

Kaynakça

• Aksu, Ş., A. Günay. 2001. Yemeklik mantar raporu. DPT Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu. s. 343-378. Ankara.
• Anonim. 2016. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr/.
• Anonymous. 2015a. https://en.wikipedia.org/wiki/Sarcosphaera.
• Anonymous. 2015b. Medicinal fungi. https://en.wikipedia.org/ wiki/ Medicinal_fungi.
• Anonymous. 2015c. Mushroom expert. http://www. mushroomexpert.com.
• Anonymous. 2015d. Queensland Mycological Society. http://qldfungi.org.au/resources-2/fungi-keys/fungi-key-agaricus Anonymous. 2015e. Rogersmushroom.www.rogersmushroom. com.
• Anonymous. 2015f. Tom Volk Fungi. http://botit.botany.wisc. edu/toms_fungi/.
• Anonymous. 2016. International Mycological Association. http://www.mycobank.org/.
• Bao, E. 2004. Wild edible fungi a global overview of their use and importance to people. http://www.fao.org /docrep /018/ y5489e/y5489e.pdf.
• Barron, G. 1999. Mushrooms of northeast north america midwest to new england. Lone Pine Publishing U.S.A. 336 pp.
• Doğan, H. H. 2001. Karaman yöresinin makrofungusları üzerinde taksonomik araştırmalar. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Konya, 453 s.
• Flück, M. 2002. Welcher pilz ist das? Franckh-Kosmos Verlags-GmbH& Co. Stuttgart. ISBN 3-440-08042-0 447 pp.
• Gminder, A., and Böhning T. 2007. Melyik ez a gomba? Franckh-Kosmos Verlags-Gmbh & Co. KG, Stuttgart. 320 p.
• Hall, I. R., S. L. Stephenson, P. K. Buchanan, W. Yun, and A. L. J. Cole. 2003. Edible and poisonous mushrooms of the world. Timber Press, Portland, Oregon U.S.A.
• Hawksworth, D. L. 1991. The fungal dimension of biodiversity: Magnitude, significance, and conservation. Mycological Research 95: 641–655.
• Hawksworth, D. L. 2001. The magnitude of fungal diversity: the 1.5 million species estimate revisited. Mycological Research 105: 1422-1432.
• Işıloğlu, M., M. H. Solak, F. Yılmaz ve H. Allı. 2008. Bozdağlar (İzmir-Manisa)’ın makrofungusları üzerinde taksonomik araştırmalar. Tubitak, TBAG 104T301, 122 s.
• Jong, S. C. 2005. The Market Potential for Medicinal Mushrooms. www.mushworld. com.
• Kuo, M. 2010. 100 Edible Mushrooms. University of Michigan Press, 329 pp.
• Lagarde, J. 1923. Discomycètes De France. Maison D'art Et D'édition.
• Lászió A., L. Csaba, V. Gizella. 1997. Ismerjük fel a Gombákat! 2. Felelos kiadó: Földes Tamás Ducsai György ügyvezető igazgató. 125 pp.
• Lincoff, G. 1981. Simon & Schuster’s Guide to Mushrooms. Simon & Schuster Inc., New York. 510 pp.
• Lincoff, G. H. 2009. Field guide to mushrooms. Knopf, Boroi Books, Chanticleer Press, Inc., New York. 926 p.
• Merdan, O. 2007. Marmaris ilçesi (muğla) makrofungusları üzerinde taksonomik çalışmalar. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 144s.
• Oei, P. 1996. Mushroom cultivation with special emphasis on appropraite techniques for developing countries. Tool publications. Leiden, The Netherlands.
• Patocka, J., R. Pita, K. Kuca. 2012. Gyromitrin, mushroom toxin of Gyromitra spp. Mil. Med. Sci. Lett. (Voj. Zdrav. Listy). 81(2): 61-67.
• Pekşen, A. Akdeniz, H. 2012. Organik ürün olarak doğa mantarları. Ormancılık dergisi. 34-40 s.
• Pettenella, D., S. Kloehn. 2007. Mediterranean mushrooms: how to market them. In: Berrahmouni, N., Escuté, X., Regato, P., Stein, C. (Eds.), Beyond Cork—A Wealth of Resources for People and Nature. WWF Mediterranean and IPADE, pp. 52–68 Saccardo P. A., and D. Fil. Saccardo. 1944. Sylloge fungorum omnium hucusque cognitorum. Edwards Brothers, Inc. Vol. 18. 843 p.
• Senn-Irlet B., J. Heilmann-Clausen, D. Genney, and A. Dahlberg. 2007 Guidance for conservation of macrofungi in Europe. Document prepared for the Directorate of Culture and Natural Heritage Council of Europe, Strasbourg, October 2007.
• Sesli, E., and C. M. Denchev. 2014. Checklists of the myxomycetes, larger ascomycetes, and larger basidiomycetes in Turkey. 6th edn. Mycotaxon Checklists Online (http://www. mycotaxon.com/ resources/checklists/sesli-v106-checklist.pdf). 1–136.
• Smith, A. H., and N. S. Weber. 2009. The mushroom hunter’s field guide. The University of Michigan Press. 316 p.
• Solak, M. H., M. Işıloğlu, H. Allı, E. Kalmış, F. Kalyoncu, F. Yilmaz, H. Baş. 2009. Akdeniz Bölgesinin Makrofungus Florasının Belirlenmesi, Fungaryum ve Misel Kolleksiyonlarının Oluşturulması. Tubitak proje no: 104T236.
• Solak, M. H., M. Işıloğlu, F. Gücin, İ. Gökler. 1999. Macrofungi of İzmir Province, Tr. J. of Botany 23: 383-390.
• Solak, M. H., M. Işıloğlu, E. Kalmış, H. Allı. 2007. Macrofungi of Turkey, Checklist Volume I, Üniversiteliler Ofset, Bornova, İzmir.
• Solak, M. H., M. Işıloğlu, E. Kalmış, and H. Allı. 2015. Macrofungi of Turkey, Checklist Volume II, Üniversiteliler Ofset, Bornova, İzmir.
• Stamets, P. 2000. Growing gourmet and medicinal mushrooms. Ten Speed Press. Third Edition. 574 pp.
• Taşkın, T., A. Tan, Ş. Aksu, E. E. Ak, A. Kır, L. G. Aykas, İ. Kara, T. Gezer, A. İnal 2010. Makro mantar genetik kaynakları araştırma projesi ara sonuç raporu, İzmir.
• Turgut, E. 2005. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit kampüsü (Samsun) alanındaki makrofungus florasının tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Samsun, 117.