Bursa İlinde Doğal Olarak Yayılış Gösteren Şimşirlerin (Buxus sempervirens L.) Bazı Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: Özel Sayı, 88 - 98, 30.05.2024

Ömer Sarı , Fisun Gürsel Çelikel

https://doi.org/10.18615/anadolu.1404009

Öz

Şimşirler yaprak dökmeyen çalı veya ağaç formlu çekici süs bitkileridir. Türkiye’de doğal şimşirler popülasyonlarının önemli bir kısmı Karadeniz Bölgesinde bulunmakla birlikte Marmara ve Akdeniz Bölgelerinde de önemli yayılış alanlarına sahiptir. Bu araştırmada, Bursa ilindeki tek şimşir lokasyonu olan Mustafa Kemal Paşa ilçesi Çiviliçam köyü lokasyonundaki şimşirlerin morfolojik karakterizasyonu yapılmıştır. Çalışmada on iki şimşir genotipi kullanılmıştır. Araştırmada ortalama bitki boyu 24-46 cm, bitki eni 17,3-33,3 cm, ana gövde uzunluğu 5,5-14,3 cm, ana gövde çapı 2,8-6,8 mm, ana gövde boğum arası uzunluk 6,4-17,8 mm, yandal boyu 8,1-18,9 cm, yandal çapı 1,02-2,01 mm, yandal boğum arası uzunluğu 8,3-15,0 mm, yandal gövde açısı 40°-55°, yandal sayısı 4,3-18,7 adet, sürgün boyu 5,9-10,1 cm, sürgün çapı 0,68-1,10 mm, sürgün boğum arası uzunluğu 8,1-18,2 mm, sürgün sayısı 10-45 adet, yaprak uzunluğu 1,9-3,8 cm, yaprak eni 1,2-1,9 cm, yaprak sapı uzunluğu 0,30-0,46 mm ve yaprak sapı çapı 0,32-0,65 mm arasında ölçülmüştür. Ayrıca tipler ile bitki boyu, ana gövde uzunluğu ve yandal boğum uzunluğu arasındaki ilişki negatif bulunmuştur. Bitki boyu ile ana gövde uzunluğu ve yaprak eni arasındaki ilişkinin ise pozitif olduğu belirlenmiştir. Ana gövde uzunluğu sürgün çapı ile negatif ve sürgün boğum uzunluğu ve yaprak eni ile ise pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Yine ana gövde boğum uzunluğu yandal çapı ve yaprak sap uzunluğu arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Yandal boğum uzunluğu ile sürgün boğum uzunluğu arasındaki ilişki de pozitifitir. Sonuç olarak; Bursa şimşirlerinin süs bitkisi olarak değerlendirilebilecek farklı özelliklerinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Buxus sempervirens, Bursa, morfolojik özellikler, doğal bitkiler, süs bitkileri

Determination of Some Morphological Characteristics of Boxwoods (Buxus sempervirens L.) Naturally Distributed in Bursa Province

Öz

Boxwoods are attractive ornamental plants in the form of evergreen shrubs or trees. Although a significant part of the natural boxwood populations in Türkiye are found in the Black Sea Region, they also have important distributions in the Marmara and Mediterranean Regions. In this research, the morphological characteristics of the naturally growing boxwoods in Çiviliçam village of Mustafa Kemal Paşa district, which is the only boxwood location in Bursa province, were determined and the boxwood population was defined. The study was conducted on twelve boxwood genotypes. In these genotypes the average plant height was 24-46 cm, plant width was 17.3-33.3 cm, main stem length was 5.5-14.3 cm, main stem diameter was 2.8-6.8 mm, main stem internode length was 6.4-17.8 mm, lateral branch length was 8.1-18.9 cm, lateral branch diameter was 1.02-2.01 mm, lateral branch internode length was 8.3-15.0 mm, lateral stem angle 40°-55°, number of lateral branches 4.3-18.7, shoot length 5.9-10.1 cm, shoot diameter 0.68-1.10 mm, shoot internode length 8.1-18.2 mm, number of shoots 10-45, leaf length 1.9-3.8 cm, leaf width 1.2-1.9 cm, petiole length 0.30-0.46 mm and petiole diameter 0.32-0.65 mm. It was also found that the relationship between types and plant height, main stem length, and lateral branch node length was negative. It was determined that the relationship between plant height, main stem length, and leaf width was positive. The main stem length was found to be negatively related to shoot diameter and positively related to shoot node length and leaf width. In addition, a positive relationship was found between the main stem node length, the diameter of the lateral branches, and the leaf stem length. The relationship between lateral branch node length and shoot node length was also positive. As a result, it was found that Bursa boxwood has different characteristics that can be considered as an ornamental plant.

Anahtar Kelimeler

Buxus sempervirens, Bursa, morphological characteristics, natural plants, ornamental plants

Kaynakça

• Ak, K., Ö. Sarı, K. Altaş ve H. Yaşar. 2021. A new pest in the boxwood fields of Hatay province, Cydalima perspectalis (Walker 1859) (Lepidoptera: Crambidae). Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(1):109-116. https://doi.org/ 10.17474/artvinofd.893012.
• Anonim. 2011. What landscapers want. Nursery Management, Aug 2011:28-30, 39.
• Anonymous. 2024 The Royal Horticultural Society. Available at https://www.rhs.org.uk/plants.
• Batdorf, L. R. 2004. Boxwood; an illustrated Encyclopedia. The American Boxwood Society, Boyce VA.
• Baytop, T. 1999. Türkiye‘de bitkiler ile tedavi. Nobel Tıp Kitabevleri. İstanbul.
• Gottwald, H. 1958. Commercial timbers. Ferdinand Holzmann Verlag, Hamburg.
• Hermans, D. 2020. https://patents.google.com/ patent/USPP 32273P2/en?q=(%27HER2010B04%27+Buxus)&oq= %27HER2010B04%27+Buxus.
• IBM Corp. Released 2011. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 20.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• Katerberg, G. 2004. https://patents.google.com/ patent/USPP 15998P2/en?q=(buxus)&inventor=%27Katerberg%27%E2%80%99&oq=+%27Katerberg%27%E2%80%99+buxus.
• Köhler, E., and P. Brückner. 1982. Die pollenmorphologie der Afrikanischen Buxus-und Notobuxus-arten (Buxaceae) und ihre systematische bedeutung. Grana 21(2): 71-82.
• Köhler, E. 2014. Buxaceae. In: W. Greuter, and R. Rankin Rodríguez (Eds). Flora de la República de Cuba. Serie A. Plantas Vasculares. Fascículo 19(1). Koeltz Scientific Books. Königstein, Alemania.
• Larson, P. D. 1996. Boxwood: Its History, Cultivation, Propagation and Descriptions. Boyce, VA: Foliar Press VI.
• Mitchell, R., S. Chitanava, R. Dbar, V. Kramarets, A. Lehtijärvi, I. Matchutadze, G. Mamadashvili, I. Matsiakh, S. Nacambo, I. Papazova-Anakieva, S. Sathyapala, B. Tuniyev, G. Vétek, M. Zukhbaia, and M. Kenis. 2018. Identifying the ecological and societal consequences of a decline in Buxus forests in Europe and the Caucasus. Biological Invasions 20: 3605-3620. https://doi.org/10.1007/s10530-018-1799-8.
• Niemiera, A.X. 2018. Selecting landscape plants: Boxwoods. https://vtechworks.lib.vt.edu/bitstream/handle/10919/84266/HORT-290.pdf.
• Sarı, Ö., F. G. Çelikel, and H. Yaşar. 2022. Current status and the last locations of Turkey’s native buxus species (Buxus sempervirens L. and Buxus balearica Lam.) under threats. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi 8(2): 179-196. https://doi.org/10.24180/ijaws.1073061.
• UK, C. 2014. Buxus sempervirens (L.), common boxwood.[host/crop]. Buxus sempervirens (L.), common boxwood.[host/crop]., (AQB CPC record).
• USDA-NASS. 2010. Census of Horticultural Specialties-2009. http://www.agcensus.usda.gov/Publications/2007/Online_Highlights/Census_of_Horticulture_Specialties/.
• Van Trier, H., and D. Hermans. 2007. Buchs. Eugen Ulmer, Stuttgart.
• WFO. 2024. Buxus L. Available at: http://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-4000005846. Erişim: 16 January 2024.