TÜRKİYE KUŞKONMAZ GENETİK KAYNAKLARININ LOKASYONLARI

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: Özel Sayı, 62 - 67, 30.05.2024

Mehmet Şimşek , Uğur Caymaz , Erdinç Uysal , Atilla Öcal , Fatih Gökhan Erbaş

https://doi.org/10.18615/anadolu.1404494

Öz

Dünya’da 300’ e yakın türe sahip Asparagus cinsinin Türkiye’de kayıtlı 10 adet türü bulunmaktadır. Bunun yanında teyit gerektiren ve kaydı tamamlanmamış türler vardır. 10 türün üçü endemiktir. Türler Edirne’den Hakkari’ye kadar yayılış göstermektedir. Türkiye’de bahçe kuşkonmazı ve diğer kuşkonmaz türlerinin genetik kaynakları hakkında çok az çalışma yapılmıştır. Bu konuda özellikle taksonomisi üzerinde bazı problemler vardır. 2017 yılında yapılan 14. Uluslararası Kuşkonmaz Sempozyumu’nda bu husus belirtilmiş ve bu konudaki çalışmaların artırılması ve türlerin toplanıp korunması gerektiği belirtilmiştir. “Türkiye Kuşkonmaz (Asparagus spp.) Genotiplerinin Toplanması, Muhafazası ve Karakterizasyonu” isimli proje Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde yürütülmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de literatürde belirtilen ve kuşkonmazın bulunabileceği yerler taranmış ve literatür güncellemesi yapılmıştır. Tarama esnasında yeni lokasyonlar da tespit edilmiştir. Bu çalışmada türler ve lokasyonları hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Endemik, kuşkonmaz, konum

LOCATIONS OF ASPARAGUS GENETIC RESOURCES IN TÜRKİYE

Öz

The Asparagus genus, which has nearly 300 species in the world, has 10 species registered in Türkiye. In addition, there are species that require confirmation and whose registration is incomplete. Three of the 10 species are endemic. The species are distributed from Edirne to Hakkari. Very few studies have been conducted on the genetic resources of garden asparagus and other asparagus species in Türkiye. There are some problems in this regard. In the 14th International Asparagus Symposium held in 2017, this issue was mentioned and it was stated that studies on this subject should be increased and species should be collected and protected. The project titled "Collection, Conservation and Characterization of Asparagus (Asparagus spp) Genotypes in Türkiye" is being carried out at Yalova Atatürk Horticultural Cultures Central Research Institute. In this context, the locations in Türkiye that are mentioned in the literature and where they can be found have been scanned and the literature has been updated. New locations were also found during the survey. In this study, information about the species and their locations is given.

Anahtar Kelimeler

Endemic, asparagus, location

Kaynakça

• Anonim. 2023a. https://powo.science.kew.org/taxon/urn: lsid:ipni.org:names:30275681-2
• Anonim. 2023b. https://bizimbitkiler.org.tr/yeni/demos/ technical/
• Davis, P. H. 1984. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburg University Pres.
• Güvenç, A. 1996. Türkiye'de yetişen Asparagus (Kuşkonmaz) türleri üzerinde farmasötik botanik yönünden araştırmalar. Doktora tezi. Ankara Ün. Eczacılık Fak. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmasötik Ana Bilim Dalı, Ankara.
• IUCN. 2024. IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. Sürüm 2023-1. https://www.iucnredlist.org. Kaya, E. 2014. Türkiye Geofileri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü. Yalova, 3:477.
• Lohwasser, U., and A. Börner. 2018. Plant genetic resources of asparagus - maintenance, taxonomy, and availability. XIV International Asparagus Symposium. Germany. https://www.actahort. org/books/1223 /1223_1.htm.
• Öçalan, Ö. D., T., Keçeli, O. Ürker, E. Germeç ve E. Durukan. 2019. Tuzkırgını (Asparagus lycaonicus P.H. Davis) Tür Eylem Planı Nihai Rapor. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/ Belgeler/T %C3% 9CR%20 EYLEM %20PLANI/Asparagus %20lycaonicus %20 (Tuzk%C4%B1rg%C4%B1n%C4%B1).pdf.