TÜRKİYE’DE TURİST SAYISINI ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLER: 1990-2017 DÖNEMİ VAR ANALİZİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 308 - 331, 28.05.2021

Oğuz Öcal , Hakan Kum , Baki Özsolak

Öz

Özet
Turizm sektörü küreselleşen dünyada ülkelerin ekonomik büyüme, cari açıkları kapatma ve istihdam sağlama gibi makroekonomik göstergeleri üzerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Çevresel kirliliğe sebep olmadan önemli kazançlar sağlamasıyla son dönemlerde oldukça ön plana çıkan bu sektör yerel kültürlerin yayılmasını da sağlamaktadır. Her ülke daha fazla turist çekmek ve daha fazla döviz geliri elde etmek için önemli bir rekabet içerisindedir. Bu sebeple turizm talebini ve turistlerin tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla vektör otoregresif modeli ile 1990-2017 dönemi arasında Türkiye’ye yönelik turist talebini etkileyen değişkenler analiz edilmiştir. Araştırmada turist sayısı, büyüme, net ihracat, enflasyon değişkenleri kullanılmıştır. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre turist sayısını en çok etkileyen iç dinamik enflasyon olarak karşımıza çıkmaktadır. Enflasyonu ve yurtiçi hasılayı da en çok turist sayısı etkilemektedir. Büyüme ve turist sayısı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi belirlenmiştir. Literatürde genellikle turizmin döviz getirisine ve ekonomik büyümeye olan katkısına odaklanılmaktadır. Ancak turizm talebini etkileyen iç dinamikler göz ardı edilmektedir. Turizm gelirlerinin arttırılması için önemli olan temel konu turistlerin taleplerini etkileyecek faktörlerin belirlenmesidir. Bu faktörlerin bilinmesi durumunda gerçekçi politikalar oluşturularak turizm sektörü geliştirilebilir. Bu amaçla turist sayısını etkileyen değişkenler analiz edilmiş ve literatüre önemli bir katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Turizm, Var Analizi, Zaman serisi

MACROECONOMIC FACTORS WHICH AFFECTS THE NUMBER OF TOURISTS IN TURKEY: FOR THE PERİOD OF 1990-2017 VAR ANALYSİS

Öz

Abstract
The tourism sector has a very important place in the globalized world on macroeconomic indicators of countries such as economic growth, closing current account deficits and providing employment. This sector, which has come to the forefront in recent times with its significant gains without causing environmental pollution, also ensures the spread of local cultures. Each country is in significant competition to attract more tourists and get more foreign currency revenue. For this reason, it is important to determine the factors affecting tourism demand and the preferences of tourists. For this purpose, variables affecting tourist demand for Turkey were analyzed between 1990 and 2017 with vector autoregresive model. In the study, the number of tourists, growth, net exports, inflation variables were used. According to the results of varient separation, the domestic dynamic that affects the number of tourists the most is inflation. Inflation and domestic product also affect the number of tourists the most. A two-way causality relationship has been established between growth and the number of tourists. The literature usually focuses on tourism's contribution to foreign currency return and economic growth. However, the internal dynamics affecting tourism demand are ignored. The main issue important for increasing tourism revenues is the determination of factors that will affect the demands of tourists. If these factors are known, the tourism sector can be developed by creating realistic policies. For this purpose, variables affecting the number of tourists were analyzed and a significant contribution was made to the literature.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Tourism, Var Analysis, Time Series, Causality

Kaynakça

• Agiomirgianakis, G., Bertsatos, G., Tsounis, N. (2018). “Asymmetric Responses İn The Tourism Demand Function”, The Journal Of Economic Asymmetries, 18, E00103.
• Aslan, A. (2008). “An Econometric Analysis on Economic Growth and Tourism in Turkey”, MPRA Munich Personal Repec Archive. p1-11.
• Bahar, O. (2014). “Turizm Sektörüne Sağlanan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının (Dysy) Ekonomik Büyüme Üzerine Olan Olası Etkisi: Türkiye Örneği (1986-8211; 2006) ”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 27-40.
• Bahar, O , Bozkurt, K . (2010). “Gelişmekte olan ülkelerde turizm-ekonomik büyüme ilişkisi: Dinamik panel veri analizi” . Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi , 21 (2) , 255-265.
• Besana, A., Bagnasco, A.M. (2014). “Rethinking Tourism İn Macroeconomics”, Procedia Economics And Finance, 14, 58 – 67.
• Bozgeyik, Y. Ve Yoloğlu, Y. (2015). “Turkiye’de Turizm Gelirleri İle Gsyh Arasındaki İlişki: 2002-2014 Donemi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (40), 627-640.
• Cao, Z., Li, G., Song, H. (2017). “Modelling The İnterdependence Of Tourism Demand: The Global Vector Autoregressive Approach”, Annals Of Tourism Research, 67, 1–13.
• Chaisumpunsakul, W., Pholphirul, P. (2018). “Does İnternational Trade Promote İnternational Tourism Demand? Evidence From Thailand's Trading Partners”, Kasetsart Journal Of Social Sciences, 39, 393-400.
• Çoban, B., Firuzan, E., Oğuzhan, A. (2018). “Farklı Varyanslık Ve Yapısal Kırılmalar Altında Ekonomik Büyüme İle Turizm İlişkisinin İncelenmesi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (1), 319-337.
• Çoban, O., Özcan, C. (2014). “Türkiye’de Turizm Gelirleri- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010) ”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 8 (1), 243-261.
• De Vita, G. (2014). “The Long-Run İmpact Of Exchange Rate Regimes On İnternational Tourism Flows”, Tourism Management, 45, 226-233.
• Dıckey, David A., Ve Fuller, W. A. (1979). “Distribution Of The Estimators For Autoregressive Time Series With A Unit Root”, Journal Of The American Statistical Association, 74, 427 – 431.
• Dıckey, David A., Ve Fuller, W. A. (1981). “Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root”, Econometrica, 49 (4), 1057-1072.
• Doğru, T., Bulut, Ü. (2018). “Is Tourism An Engine For Economic Recovery? Theory And Empirical Evidence”, Tourism Management, 67, 425-434.
• Dwyer, L. (2015). “Computable General Equılıbrıum Modellıng: An Important Tool For Tourısm Polıcy Analysıs”, Tourism And Hospitality Management, Vol. 21, No. 2, Pp. 111-126.