HEDEF PROGRAMLAMA ve BİR SERAMİK İŞLETMESİNDE UYGULAMA DENEMESİ

Yıl 2000, Cilt: 16 Sayı: 1, 81 - 104, 01.12.2000

Mahmut Atlas , Gülnur Keçek

Öz

Bu çalışmada çok amaçlı karar vermede kullanılan hedef programlama üzerinde durulacaktır. Hedef programlama, özellikle birden çok hedefe aynı anda ulaşılmak istenildiğinde ve bu hedefler birbiriyle çeliştiğinde faydalı olan Yöneylem Araştırması çözüm tekniklerinden biridir. Hedef programlamada amaç, hedeflere tatmin edici düzeyde ulaşmaya çalışmaktır. Bazı durumlarda, tüm hedeflerin en iyilenmesi mümkün olmayabilir. Bu durumda hedef programlama modeli içinde, hedeflerden bazılarına diğer hedefler atılarak ulaşılabilir. Çalışmamızda, doğrusal hedef programlama ve doğrusal hedef programlama modellerinin çözümünde etkin kullanıma sahip "Değiştirilmiş Simpleks Tekniği" üzerinde durulmuştur. Ayrıca, bir seramik işletmesinde çoklu ve birbiri ile çelişen hedeflerin tatmin edilebilmesi için doğrusal hedef programlama modeli oluşturulmuştur. Modelin çözümü "Değiştirilmiş Simpleks Tekniği" ile QS paket programı kullanılarak elde edilmiştir. Daha sonra hedeflerin öncelik sıraları değiştirilerek farklı çözümlere ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok amaçlı karar verme, karar verme, programlama

Kaynakça

• ALADAÖ Zerrin,"Hedef Programlarda Karar verici Hedeflerine Boyut İndirgeme Yönteminin Uygulanması", XI. Ulusal Yöneylem Araştırması Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul, 1987, s.V-62.
• ATMACA Ediz, 'Esnek Üretim Sistemi Çevresinde Üretim Planlamasında Amaç Programlaması Yaklaşımı.'' Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi FBE, 1992, s.30-31.
• BAL H.,"Çoklu Amaçların Çözümlenmesinde Amaç Programlaması Yaklaşımı İle Genleştirilmiş Ters Yaklaşımı ve Yem Sanayinde Bir Uygulama". Yayınlanmamış DoktoraTezi. Gazi Üniversitesi, 1986, s.3-50.
• BIERMAN Harold Jr., BONINI Charles P., HAUSMAN Warren H., Quantitative Analysis for Business Decisions, Riehard D. lrwin, ine., 1986, s.4-13.
• BOGETOFT Peter, PRUZAN Peter,Planning with Multiple Criteria-Investigation, Communication, Choice, Elsevier Seienee Publishing Company, ine., New York, 1991, s.5-45.
• CHARNES A., COOPER W. W.,'Goal Programming and Multiple Objeeüve Optimizations' ,European Journal of Operational Research Vol.1,No.1, 1977, s.347-362.
• DAVIS K. Roseoe,, MeKEOWN Patriek G., RAKES Terry R.Management Science An Introduction,Kent Publishing Company, A Divisio Wadsworth, ine., Boston, 1986, s.361-385.
• DUNN Robert A., RAMSING Kenneth D., Management Seienee:A Praetieal Approaeh to Decision Making, MaeMillan Publishing Company,lne.,USA, 1981, s.60-180.
• EVREN Ramazan, ÜLENGİN Füsun,Yönetimde Çok Amaçlı Karar Verme, İTÜ Yayınları, Sayı: 1490, İstanbul, 1992, s.1-85
• GÜNYAŞAR Varol,"Çok Amaçlı Pogramlama Yaklaşımları: Bir Değerlendirme", XI. Ulusal Yöneylem Araştırması Bildiri Kitabı, İstanbul, 1987, s.V.84-V.90.
• HILLIER, F.S. and LIEBERMAN, G.J.; "lntroduetion to Operations Research", MeGRAW-HILL COMPANY. ine., New 'York, 1995. s. 285-292.
• HUGHES Ann J., GRAWIOG Dennis E.Linear Programming An Emphasis on Decision Makig,Addison-Wesley Publishing Company,Inc., 1973, s.300-312.
• HWANG Ching-Lai, MdMASUD Abu Syed,Multiple Objective Decision Making Methods and Applications, State of The Art Survey, Springer Verlag, Berlin, 1979,s.13-68.
• HWANG Ching-Lai, YOON Kwangsun,Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems:Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, Springer Verlag, Berlin, 1981, s.2-5.
• IGNIZIO James,Goal Programming and Extensions, D. C. Health and Company, Lexington, 1976, s.1-66.
• IGNIZIO James,lntroduction to Goal Programming, Sage Publications, ine., USA, 1985, s.1-25.
• KURUÜZÜM Orhan,"Hedef Programlama Algoritmasına Alternatif Bir Yaklaşım ve Bilgisayar Destekli Çözümlerde Esneklik Değerlendirmesi", XI. Ulusal Yöneylem Araştırması Kongresi Bildiri Kitabı, 1987, s.V.74-V.75.
• LEE Sang M., MOORE Laurence J., TAYLOR Bernard W., Management Science, Third Edition, Allyn and Bacon, USA, 1990,s.662-690.
• LEE Sang M., MORRIS Richard L.,'Integer Goal Programming Methods', TIMS Studies in the Management Sciences 6, North Holland Publishing Company, 977,s.273-288.
• LEVIN Richard I., KIRKP ATRICK Charles A., RUBIN David S.,Quantitative Approaches to Management Fifth Edition, McGraw-Hill, Kogakusha Ltd., USA, 1982,s.518-523.
• LYU J., GUNASEKARAN A., CHEN C.Y., KAO C.,'A Goal Programming Model for the Coal Blending Problem', Computers & Industrial Engineering,Vol. 28, No. 4, Elsevier Science Ltd., Great Britain,1995, s.861-863.
• MARKLAND R., SWEIGART J.,Quantitative Methods: Applications to Managerial Decision Making, John Wiley&Sons, Inc., USA, 1987 ,s.314-327.
• RENDER Barry, STAIR Ralph M.,Quantitative Analysis for Management, Fourth Edition, Allyn and Bacon, USA, 1991,s.604 605.
• SAYIN Serpil, 'Çok Ölçütlü Karar Verme: Yöntemlere Bir Bakış',Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt:7, Sayı:5, 1996, s.10-16.
• SCHNIEDERJANS Marc J.,Linear Goal Programming, Petrocelli Books, ine., USA, 1984, s.3-107.
• TAYLOR Bemard W.,lntroduction to Management Science, Third Edition, Allyn and Bacon,USA,1990, s.303-326.
• TURBAN Efraim,Decision Support and Expert Systems, Macmillan Publishing Company ,Republic of Singapore, 1990,s.225-330.
• VINCKE Philippe, GASSNER Marjorie, ROY Bemard.,Multicriteria Decision-Aid, John Wiley and Sons, Ltd., Great Britain,1992, s.27-38.
• ZELENY Milan,Multiple Criteria Decision Making, McGraw-Hill Book Company, New York,1982, s.225-295.
• ZIONTS Stanley, 'Multiple criteria Mathematical Programming:An Updated Overview And Several Approaches', Multiple Criteria Decision Making and Risk Analysis Using Microcomputers,(ed. KARPAK), Sprinder Verlag, Berlin,1989, s.7-15.
• ZWAS Vladimir,Management Information Systems, Vm. C. Brown Publishers,USA,1992,s.533-547.