SENDİKALARDA KADINLARIN EKSİK TEMSİLİNİN BİR NEDENİ OLARAK TOPLUMSAL CİNSİYET

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 3, 72 - 91, 17.12.2019

Funda Râna Adaçay

Öz

Türkiye'de kadın istihdamı ve kadınların sendikalara katılımı çok düşük bir seviyedir. Bu durum kalkınmanın önünde temel bir sorundur. Üretim faktörleri arasında yer alan kadın işgücünün yok sayılması ya da atıl kalması ekonomik bir değer kaybı olmasının yanında toplumsal cinsiyet eşitsizliklerine de kaynaklık etmektedir. Kadınların işgücüne dolayısıyla ekonomiye kazandırılması sürdürülebilir kalkınmanın bir gereğidir. Türkiye bu konuda OECD ülkeleri ve AB ülkelerinin oldukça gerisinde kalmıştır. Sendikalara kadın istihdamı arttırmak yanında cinslerarası ayırımcılığın ortadan kaldırılmasında da pek çok görev düşmektedir. Kadınların sendikal katılımını engelleyen pek çok faktörün başında toplumsal cinsiyet ve erkek kadın ayrımcılığı gelmektedir. Ayrıca yapılan pek çok araştırma yine göstermektedir ki, sendikalarda kadınların eksik temsilinin esas nedeni topluma, aileye ve dolayısıyla sendikalara hakim olan cinsiyetçi anlayışdır. Sendikalara katılımları kadar sendikaların karar ve yönetim aşamalarında kadınların daha çok yer alması, bu kapsamdaki sorunların çözümünde kilit roldedir.

Bu çalışma, Türkiye’de sendikalarda kadın temsilinin eksikliğini ve bu sorunun kaynaklarını incelemektedir. Cinsiyetlerarası ayrımcılığın sendikal düzeydeki yansımalarına işaret ederek, özellikle kadınların sendikaların yönetim kademelerinde yer alamayışlarının sosyal ve ekonomik politikalar açısından önemini vurgulamaktadır. Bu amaçla çeşitli rapor ve istatistiklerle ortaya konmuş saptamaları bir araya getirmektedir ve konu ile ilgili bazı önerileri de kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

sendikalarda kadın temsili, toplumsal cinsiyet, kadın istihdamı

GENDER AS A REASON FOR THE MISSING REPRESENTATION OF WOMEN IN UNIONS

Öz

Women's employment and participation of women in trade unions in Turkey is a very low level. This is a fundamental problem for development. The ignorance or dormancy of the female labor force, which is one of the factors of production, is not only an economic loss but also a source of gender inequalities. Bringing women into the labor force and thus to the economy is a necessity of sustainable development. Turkey has lagged well behind other OECD countries and EU member states in this regard. In addition to increasing women's employment, unions have many duties in eliminating gender discrimination. Gender and discrimination between the sexs are the most important factors preventing women's trade union participation. Moreover, many studies also show that the main reason for the under-representation of women in trade unions is the sexist understanding that dominates the society, the family and thus the unions. Women's involvement in the decision-making and management stages of the trade unions as well as their participation in the unions is the key role in solving the problems in this context.

In this study, the lack of women's representation in trade unions in Turkey and is investigating the source of this problem. Pointing to the reflections of gender discrimination at the union level, it emphasizes the importance of women's inability to participate in the management levels of trade unions in terms of social and economic policies. For this purpose, it brings together various reports and statistics with determinations and includes some suggestions on the subject.

Anahtar Kelimeler

women representation in trade unions, gender, women employment

Kaynakça

• ACSHB, (2018). T.C. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Çalışma Hayatı İstatistikleri Kitabı, https://www.ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/resmi-istatistik-programi/calisma-hayati-istatistikleri-kitabi/ (10.09.2018)
• Beken, H.G., (2015) Kadınların Sendikal Katılımını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 4, Yıl: 4, Sayı: 9 (2015/2) ISSN: 2147-3668.
• ÇSGB, (2018). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), Çalışma Genel Müdürlüğü, 2017 Çalışma Hayatı İstatistikleri, ISSN: 1301-2908, Ankara.-3668.
• DİSK, (2019). Sendikalaşma Araştırması 2019, http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2019/02/Sendikalasma Arastirmasi.pdf , (08.10.2019)
• DİSK/GENEL_İŞ, (2018), Türkiye’de Kadınlar ve Kadın Emeği Raporu, Mart 2018, Araştırma Dairesi, Ankara, http://cloudsdomain.com/uploads/dosya/16684.pdf, (09.07.2018)
• Eğitim-Sen, (2010). "Sendikada Kadın Temsili" 2010 araştırması https://m.bianet.org/bianet/emek/126911-egitim-sen-sendikada-kadin-temsili-ni-arastirdi (05.09.2018)
• Global Gender Report, (2017). https://www.weforum.org/reports/the-global-gender-gap-report-2017, (02.07.2018)
• İKV, (2019). Değerlendirme Notu, AB Katılım Sürecindeki Türkiye’nin Kadın İstihdamı Karnesi, Ocak 2019, İstanbul, www.ikv.org.tr/ Keleş, D., (2018). Türkiye’de Sendika Kadın İlişkisi: Sendikacı Kadınların Bakış Açılarına İlişkin Değerlendirme, Çalışma ve Toplum 2018/4.
• Resmi Gazete, (2019). 6 Temmuz 2019 tarihli Tebliğ, T.C. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sendika üye sayıları hakkında, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/12228/2019_uyesayilari.pdf (07.09.2019)
• Sosyal-İş, (2010). 8 Mart'ın 100. Yıldönümünde Türkiye'de Ve Dünyada Kadın Emeği Ve İstihdamı Raporu, http://www.sosyal-is.org.tr/index.php/guncel-haberler/raporlar, (15.06.2011)
• Toksöz, G., (1994). Kadın Çalışanlar ve Sendikal Katılım, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, C.49, S.3, ss.439-454.
• Toksöz, G. ve Erdoğdu,(1998) S., Sendikacı Kadın Kimliği, Ankara: İmge.
• TÜİK, (2017). İşgücü İstatistikleri, Temmuz 2017, http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24632, (15.06.2018)
• TÜİK, (2018). Haber Bülteni, 26 Ekim 2018, Sayı: 27859, İş ve Aile Yaşamının Uyumu, II. Çeyrek: Nisan – Haziran, Ankara. http://tuik.gov.tr/ (22.03.2019)
• TÜSİAD (2016). Women Matter Turkey 2016 - Turkey’s Potential for the Future: Women in Business Raporu, McKinsey & TÜSİAD, https://tusiad.org/en/reports/item/9642-women-matter-turkey-2016-report-turkey-s-potential-for-the-future-women-in-business (02.12.2018)
• Ulutaş, Ç. Ve PALA, H. Z., (2012). “Sendikalarda Kadın Sesi: Türkiye’de Sendikalar ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, IV. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, https://www.academia.edu/31119889/ , (28.11.2018)
• Urhan, B., (2014). SENDİKASIZ KADINLAR KADINSIZ SENDİKALAR - Kadın İlişkisinde Görülen Sorun Alanlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Birinci Basım, İstanbul: KADAV
• Yenihan, B. ve Cerev, G., (2016). Sendikalı Kadınlar Ve Yaşadıkları Sorunlar: Kocaeli-Gölcük’de Kamu Çalışanları Sendikaları Üzerine Nitel Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, C:14, S.4, ss.150-167.