YÜKSELMEKTE OLAN BİR EKONOMİ TÜRKİYE İLE KÜÇÜK BİR ADA EKONOMİSİ OLAN KUZEY KIBRIS'IN EKONOMİK İLİŞKİLERİNİN İNCELENMESİ: DIŞ YARDIM VE İKTİDAR PARTİLERİNİN İDEOLOJİSİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 4, 51 - 70, 23.12.2021

Gökhan Övenç , Emre Atagül

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.993311

Öz

Bu çalışma, Türkiye ve KKTC iktidar partilerinin siyasi uyumlarının Türkiye'den KKTC'ye yapılan dış yardım üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Değişkenlerin durağanlığına bağlı olarak, 1983-2017 döneminde KKTC'ye yapılan dış yardım ile iktidar partileri arasındaki siyasi uyum arasındaki ilişkiyi incelemek için ARDL yaklaşımı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, iktidar partilerinin siyasi uyumu ile dış yardımlar arasında uzun dönemde bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Bulgulara göre, iki ülkenin iktidar partileri benzer siyasi görüşe sahip olduğunda, KKTC'nin kişi başına düşen GSYİH, KKTC enflasyonu, Türkiye'nin devlet harcamaları ve ekonomik kriz etkisi kontrol edildikten sonra bile Türkiye'den KKTC'ye yapılan dış yardımın önemli ölçüde arttığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dış Yardım, ARDL Yöntemi, Politik İktisat

THE ANALYSIS OF THE ECONOMIC RELATIONSHIP BETWEEN AN EMERGING ECONOMY TURKEY AND SMALL ISLAND NORTHERN CYPRUS: RULING POLITICAL PARTIES, THEIR IDEOLOGIES AND FOREIGN AID

Öz

This study investigates the effect of political alignment of ruling parties of Turkey and TRNC on the foreign aid from Turkey to TRNC. Depending on the stationarity of the variables ARDL approach is used to examine the relationship between political cohesion between ruling parties and the foreign aid to TRNC for the period from 1983 to 2017. According to the results, it is found out that a long-run relationship exists between foreign aid and alignment of ruling parties of two countries. The findings suggest that, when the ruling parties of two countries have similar political view, the foreign aid from Turkey to TRNC significantly increases, even after controlling GDP per capita of TRNC, inflation of TRNC, government expenditure of Turkey and economic crisis effect.

Anahtar Kelimeler

Foreign Aid, Political Economy, ARDL Approach

Kaynakça

• ALESINA, A., DOLLAR, D.: 2000 “Who Gives Foreign Aid to Whom and Why?”, Journal of Economic Growth, 5, 33-63. doi:10.3386/w6612
• ARAN, L.: 2018 “Avrupa Topluluğu Adalet Divanı Kararları Işığında Kıbrıs Sorunu”, TEPAV, ErişimAdresi: https://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/latif_aran_kibris.pdf
• BRECH, V., POTRAFKE, N.: 2014 “Donor Ideology and Types of Foreign Aid”, Journal of Comparative Economics, 42(1). doi:10.1016/j.jce.2013.07.002
• BROOKS, C.: 2008 Introductory Econometrics for Finance, New York, Cambridge University Press.
• ÇEVİKEL, N.: 2006 Kıbrıs: Akdeniz’de Bir Osmanlı Adası: (1570-1878), İstanbul, 47 Numara Yayıncılık.
• COLLIER, P., DOLLAR, D.: 1999 “Aid, Risk and Special Concerns of Small States”, Development Resaerch Group The World Bank, 1-27. Retrieved From: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.572.6802&rep=rep1&type=pdf
• DREHER, A., JENSEN, N.: 2007 “Independent Actor or Agent? An Empirical Analysis of the Impact of US Interests on IMF Conditions”, The Journal of Law & Economics, 50(1), 105-124. doi: https://doi.org/10.1086/508311
• DREHER, A., MİNASYAN, A., NUNNENKAMP, P.: 2015 “Government Ideology in Donor and Recipient Countries: Does Ideological Proximity Matter for the Effectiveness Of Aid?”, European Economic Review, 79, 80-92. doi: https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2015.07.004
• EROĞLU, H.: 2002 “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni Yaratan Tarihi Süreç ve Son Gelişmeler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 18, Sayı 54, 735-793.
• GULRAJANI, N., CALLEJA, R.: 2019 “Understanding Donor Motivations: Developing The Principled Aid”, ODI Working paper 548, Overseas Development Institute.
• KARAMAN, D.: 2005 Küçük Ada Ekonomileri ve Kuzey Kıbrıs (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Ankara.
• KENDİRCİ, B.: 2012 KKTC’de Programlı Ekonomiye Geçiş: T.C. İle KKTC Arasında İmzalanan Ekonomik Programlar ve Uygulama Sonuçları (Uzmanlık Tezi). Başbakanlık, Ankara.
• KENDİRCİ, B.: 2013 2012 Kuzey Kıbrıs Gelecek Vizyonu (S. Tamçelik, Ed.), Ankara, Eko Avrasya Yayınları.
• KKTC BAŞBAKANLIK: t.y. “Eski Hükümetler”. Erişim Adresi: https://basbakanlik.gov.ct.tr/BA%C5%9EBAKANLIK/ESK%C4%B0-H%C3%9CK%C3%9CMETLER
• KKTC DEVLET PLANLAMA ÖRGÜTÜ: 2020 “Ekonomik ve Sosyal Göstergeler”, 2018 Raporu. Erişim Adresi: http://www.devplan.org/Eco-sos/Book/SEG-2018.pdf
• KRIPFGANZ, S., SCHNEIDER, D. C.: 2018 “Estimating autoregressive distributed lag and equilibrium correction models”, London Stata Conference. Retrieved From: http://repec.org/usug2018/uk18_Kripfganz.pdf
• LENSINK, R., MORRISSEY, O.: 1999 “Aid Instability as a Measure of Uncertainty and the Positive Impact of Aid on Growth”, Journal of Development Studies, 36. doi:10.1080/00220380008422627
• LÜTKEPOHL, H.: 1991 Introduction to Multiple Time Series Analysis, Berlin, Springer-Verlag.
• NARAYAN, P. K., SMYTH, R.: 2006 “What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-U.S. Migration 1972-2001”, Contemporary Economic Policy, 24, 332-342. doi:10.1093/cep/byj019 NETDATA.COM: t.y. “Hükümet Dönemleri”. Erişim Adresi: http://www.netdata.com/netsite/8f03114e/hukumet-donemleri?p=3
• NIELSEN, R. A.: 2013 “Rewarding Human Rights? Selective Aid Sanctions against Repressive States”, International Studies Quarterly, 57(4), 791-803. doi:10.1111/isqu.12049
• ODEDOKUN, M.: 2003 “Economics and Politics of Official Loans versus Grants: Panoramic Issues and Empirical Evidence”, WIDER Discussion Paper WPD, DP2003-04, United Nations University.
• ODEDOKUN, M.: 2004 “Multilateral and Bilateral Loans versus Grants: Issues and Evidence”, The World Economy, 27(2), 239-263. doi:10.1111/j.1467-9701.2004.00598.x
• OFFICIAL WEBSITE OF WORLD BANK: w.date “Indicator Part”. Retrieved From: https://data.worldbank.org/indicator/NE.CON.GOVT.ZS
• ÖZARSLAN, B. B.: 2007 Uluslararası Hukuk Açısından Kıbrıs Sorunu ve Avrupa Birliği’nin Yaklaşımı, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• PESARAN, M. H., SHIN, Y., SMİTH, R. J.: 2001 “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. doi:10.1002/jae.616
• PESARAN, M. H., SHIN, Y.: 1999 “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis”, Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium (S. Strom, Ed.), Cambridge University Press, 371-413. doi: https://doi.org/10.1017/CCOL521633230.011
• PIERRE, A. J., LUMSDAINE, D. H.: 1993 “Moral Vision in International Politics: The Foreign Aid Regime, 1949-89”, Foreign Affairs, 72(3), 195. doi: 10.2307/20045637
• RAJAN, R.: 2005 “Debt Relief and Growth: How to craft an Optimal Debt Relief Proposal”, Finance and Development, 42(2). Retrieved From: https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2005/06/straight.htm
• REÇBER, K.: 2013 2012 Kuzey Kıbrıs Gelecek Vizyonu (S. Tamçelik, Ed.), Ankara, Eko Avrasya Yayınları.
• SERTOĞLU, K., BESİM, M.: 2015 “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde İstikrarlı ve Sürdürülebilir Ekonomik Büyüme”. Doğu Akdeniz Üniversitesi Ve KKTC Başbakanlık Ortak Çalışma Raporu.
• STOKKE, O.: 1989 Western Middle Powers and Global Poverty: The Determinants of the Aid Policies of Canada, Denmark, The Netherlands, Norway, And Sweden, Uppsala, The Scandinavian Institute of African Studies.
• ŞAFAKLI, O., ÖZDEŞER, H.: 2002 “KKTC Ekonomisinin Genel Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 151-171.
• T.C. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI: t.y. “Kıbrıs Meselesinin Tarihçesi, Bm Müzakerelerinin Başlangıcı”. Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/kibris-meselesinin-tarihcesi_-bm-muzakerelerinin-baslangici.tr.mfa
• THÉRIEN, J.-P., NOËL, A.: 2000 “Political Parties and Foreign Aid”, American Political Science Review, 94(1), 151–162. doi: 10.2307/2586386
• TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ: 2015 “Koalisyon Hükümetleri, Koalisyon Protokolleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri” (Neziroğlu İ., Yılmaz T., Haz.), Cilt 3,Erişim Adresi: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/koalisyon_hukumetleri/Koalisyon_Hukumetleri_C3.pdf
• TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ: t.y. Erişim Adresi: https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ LEFKOŞA BÜYÜKELÇİLİĞİ, KALKINMA VE EKONOMİK İŞBİRLİĞİ OFİSİ: 2018 “KKTC Ekonomik Göstergeler Raporu, Aralık 2018”, (T. Sin Seçerdin, Ed.). Erişim Adresi: http://www.kei.gov.tr/media/1817/11-2018-kktc-ekonomik-goestergeler-raporu.pdf
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ LEFKOŞA BÜYÜKELÇİLİĞİ: 2017 “2017 KKTC Ekonomi Durum Raporu”, Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi. Erişim Adresi: http://www.kei.gov.tr/media/1814/2017-kktc-ekonom%C4%B0-durum-raporu.pdf
• TÜRKİYE EKONOMİ POLİTİKALARI ARAŞTIRMA VAKFI: 2012 “Kuzey Kıbrıs Ekonomisinin Dönüşüm Sorunu ve Çözüm Önerileri: Yeni Bir Özel Sektör Geliştirme Gündemi ve Ekosistem Ekonomi Yönetimi Yapısı”, Devlette Fonksiyonel ve Kurumsal Gözden Geçirme Projesi. Erişim Adresi: https://www.tepav.org.tr/upload/files/1455018967-6.Kuzey_Kibris_Ekonomisinin_Donusum_Sorunu_ve_Cozum_Onerileri.pdf
• ÜÇKUŞ, Ö.: 2018 Dış Yardımların Kamu Maliyesi Davranışları Üzerindeki Etkisi Bağlamında Türkiye'nin KKTC’ye Yönelik Yardımları (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Kamu Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Ankara. WEB.ARCHIVE.ORG: w.date Erişim Adresi: https://web.archive.org/web/20180218120054/http://www.cm.gov.nc.tr/Bilgi/H%DCK%DCMETLER.pdf
• WOOLDRIDGE, J. M.: 2006 Introductory Econometrics: A Modern Approach, Mason, OH, Thomson/South-Western.